Fanning maqsadi va vazifalari

22. Proeksiya, tanlash, dekart ko‘paytma, ayrma, birlashma, ulash, kesishma va bo'lish amallari

1.Proeksiya (projection)

Bu R munosabatdan atributlar qimiy to'plamini tanlash uchun xizmat qiladigan unar (bitta munosabat uctida bajariladigan) amal.

U munosabatlarning kardinal sonini kamaytiradi va bir xil kortejlarni olib tashlash hisobiga munosabatlar darajasi pasaytirishi mumkin.

1- misol. R (A, B, C) munosabat berilgan bo'lsin (3-a rasm).

U holda π_{A, C} (R) proyeksiya 3-b rasmda ko'rsatilgandek bo'ladi.

2.Tanlash (selection)

Bu unar amal bo‘lib, natijasi ma’lum bir atributlarning qiymatlariga qo'llaniladigan shartlarga mos keladigan daslabki munosabat kortejlarining qismiy to‘plami bo‘ladi.

2-misol. R (A, B, C) munosabati uchun (4- a rasm), _C=d (R) tanlash ("C atribut qiymati d ga teng" shartida) quyidagicha bo'ladi (4- b rasm):

3. Dekart dekart ko‘paytma(Cartesian product)

Bu RMM uchun dekart ko‘paytma ta'rifiga mos keladigan, turli xil sxemali munosabatlar ustidagi binar amal.

3-misol. 2 ta R (A, B) va S(C, D, E) munosabatlar bo'lsin (5- a rasm).

U holda RxS dekart ko'paytma quyidagicha bo'ladi (5- b rasm).

4. Birlashtirish (union)

Ikkita bir xil sxemali R va S munosabatlarning birlashtirish T = R U S munosabatga aytiladi, bu ikkala munosabatlarning barcha takrorlanmaydigan kortejlaridan iborat bo‘ladi.

4-misol. R(A,B,C) va S(A,B,C) munosabatlar berilgan(6- a rasm). U xolda R-S ayirma quyidagicha bo’ladi (6- b rasm

5.Ayirma(minus)

R va S bir xil sxemali munosabatlarni ayirmasi deb S ga kirmagan R munosabatning kortejlar to’plamiga aytiladi.

Quyidagi uchta amal RA ning yordamchi amallari hisoblanadi.