Fanning maqsad va vazifalari Kimyo fanining paydo bo'lish tarixi. Modda va materiya tushinchalari

III. Eritmalarning bug’ bosimi. Tajribalar shuni ko’rsatadiki, barobar haroratda erituvchi bilan eritmaning bug’ bosimlari bir - biridan farq qiladi. Eritmaning bug’ bosimi hajmi vaqt toza erituvchining bug’ bosimidan kichik bo’ladi. Buning sababi shundaki erituvchi va eruvchi modda molekulalari bir - biriga ta'sir etishi tufayli erituvchining bug’lanishi qiyinlashadi. Shuning uchun eritma sirtidan vaqt birlamchi ichidaajralib chiqadigan suv molekulalari soni toza suv sirtidan chiqadigan molekulalari soniga qaragandaoz bo’ladi. Shuning uchun P+ P⁰ - eritmaning P⁰ toza erituvchining bug’ bosimlari. Bular o’rtasidagi farq eritmada erituvchi bug’i bosimining pasayishi deyiladi.

P₀ - P = AP

Erituvchidagi erigan moddaning konsentratsiyasi qancha katta bo’lsa, bug’ bosimining pasayishi (AP) shunga katta bo’ladi.

Eritma bug’ bosimi pasayishining toza erituvchining bug’ bosimiga nisbati (P₀ - P) eritmada erituvchi bug’ bosimining

AP

^P0



Raul juda ko’p tajribalar o’tkazib, quyidagi
nisbiy pasayishi deb ataladi. 1887 - yilda fransuz olimi qonuniyatni aniqladi.



(1) bu yerda n₀ + n
Eritmada erituvchi bug’ bosimining nisbiy pasayishi o’zgarmas haroratda ma'lum miqdordagi erituvchida erigan moddaning massasiga to’g’ri proporsional bo’lib, erigan modda tabiatiga bog’liq bo’ladi, emas, ya'ni, ^P—<sup>P n

P</sup>0

n-erigan moddaning mol soni n0 - erituvchining mol soni.

—ⁿ— = N - erigan moddaning molyar qismi.

n₀ + n

Bulardan foydalanib, (1) formulani quyidagicha yozish mumkin:

= N (2)

^P0

Erituvchi bug’i bosimning nisbiy pasayishi erigan moddaning molyar qismiga teng bo’ladi. Suyultirilgan eritmalarga erigan moddaning mol soni n erituvchining mol soniga nisbatan kichik bo’lganligi sababli, Raulning birinchi qonuni suyultirilgan eritmalar uchun quyidagicha yoziladi. P₀ -P = ДР, n= m₁/M₁, n₀ = m₀ /M₀

(3) Demak, elektrolitmaslarning suyultirilgan eritmalarida bug’ ⁿ0
^P0 -^{P n}

Po

AP/P = m₁ -Mi / m₂ -M₂

bosimining pasayishi erigan modda mollar sonining erituvchi modda mollar soniga bo’lgan nisbatiga tengdir.