Fanning laboratoriya mashg‘ulotlari mazmuni. Laboratoriya ishi №1 qurilish materiallarining haqiqiy zichligini va o’rtacha zichligin aniqlash

3. Laboratoriya ishini o‘tkazishda qo‘llaniladigan texnik vosita, jixoz va qurilmalar: Idish, tarozi, quritish javoni, vaqt o‘lchagich, suv, shisha tayoqcha.
Laboratoriya ishini o‘tkazishda foydalaniladigan o‘quv materiallari: ko‘rgazmali qurollar, natural namunadagi qurilish materiallari, virtual namunadagi o‘quv-laboratoriya materiallari, hisoblash jadvallari.
Foydalaniladigan adabiyotlar ro‘yxati.
1.
2.
3.
FANNING LABORATORIYA MASHG‘ULOTLARI MAZMUNI.
LABORATORIYA ISHI № 20
YIRIK TO’LDIRUVCHILARNING DONADORLIK TARKIBINI, ULAR TARKIBIDAGI PLASTIK VA NINASIMON DONALAR MIQDORINI ANIQLASH
1-Ish. Yirik to’ldiruvchilarning donadorlik tarkibini aniqlash
1. Laboratoriya ishini o‘tkazishdan maqsad: Talabalarda yirik to’ldiruvchilarning donadorlik tarkibini aniqlash to‘g‘risida tushunchani hosil qilish va aniqlash ishlarini laboratoriya sharoitida tushuntirish.
2. Laboratoriya ishini o‘tkazish tartibi. SHag‘alning yirik-maydaligiga qarab quyidagi fraksiyalarga ajratish mumkin. 5-10 mm, 10-20 mm, 20-40 mm, va 40-70 mm. Fraksiyaga ajratilmagan, tozalanmagan shag‘alning zarraviy tarkibi to‘ldirgich namunasini elash va ayni paytda ivitib-yuvish yo‘li bilan aniqlanadi. Namuna quritiladi, donalarining yirikligi 10 mm bo‘lgan shag‘aldan 5 kg, 20 mm bo‘lgan shag‘aldan 10 kg, va hakazo. Namuna odatda ko‘zlarining diametri 70 mm, 40 mm, 20 mm, 10 mm va 5 mm bo‘lgan elaklardan o‘tkaziladi. Har bir elakda qolgan qoldiq misol uchun quyidagi tarzda hisoblab jadvalga to‘ldiriladi.

Elak diametrlari		Qolgan qoldiq, g	Har bir elakdagi qoldiq, %		Elaklardagi qoldiqlar, %
70 mm		a70=300g	a70=0,3%		A70 =0,3%
40 mm		a40=400g	a40=0,4%		A40=0,7%
20 mm		a20=200g	a20=0,2%		A20=0,9%
10 mm		a10=	a10=		A10=
5 mm		a5=	a5=		A5=
Elaklar ko‘zining o‘lchami, mm	Ayrim qoldiqlar, g			Ayrim qoldiqlar, %		To‘la (jami) qoldiqlar, %
70 mm
40 mm
20 mm
10 mm
5 mm

3. Laboratoriya ishini o‘tkazishda qo‘llaniladigan texnik vosita, jixoz va qurilmalar: Tarozi, elak, quritish javoni
2-Ish. Yirik to’ldiruvchilarning tarkibidagi plastik va ninasimon donalar miqdorini aniqlash
1. Laboratoriya ishini o‘tkazishdan maqsad: Talabalarda yirik to’ldiruvchilarning tarkibidagi plastik va ninasimon donalar miqdorini aniqlash to‘g‘risida tushunchani hosil qilish va aniqlash ishlarini laboratoriya sharoitida tushuntirish.
2. Laboratoriya ishini o‘tkazish tartibi.

3. Laboratoriya ishini o‘tkazishda qo‘llaniladigan texnik vosita, jixoz va qurilmalar:

Laboratoriya ishini o‘tkazishda foydalaniladigan o‘quv materiallari: ko‘rgazmali qurollar, natural namunadagi qurilish materiallari, virtual namunadagi o‘quv-laboratoriya materiallari, hisoblash jadvallari.
Foydalaniladigan adabiyotlar ro‘yxati.
1.
2.
3.

FANNING LABORATORIYA MASHG‘ULOTLARI MAZMUNI.
LABORATORIYA ISHI № 21
YIRIK TO’LDIRUVCHILARNING MUSTAHKAMLIGINI ANIQLASH
1. Laboratoriya ishini o‘tkazishdan maqsad: Talabalarda yirik to’ldiruvchilarning mustahkamligini aniqlash to‘g‘risida tushunchani hosil qilish va aniqlash ishlarini laboratoriya sharoitida tushuntirish.
2. Laboratoriya ishini o‘tkazish tartibi.

3. Laboratoriya ishini o‘tkazishda qo‘llaniladigan texnik vosita, jixoz va qurilmalar:

Laboratoriya ishini o‘tkazishda foydalaniladigan o‘quv materiallari: ko‘rgazmali qurollar, natural namunadagi qurilish materiallari, virtual namunadagi o‘quv-laboratoriya materiallari, hisoblash jadvallari.
Foydalaniladigan adabiyotlar ro‘yxati.
1.
2.
3.

FANNING LABORATORIYA MASHG‘ULOTLARI MAZMUNI.
LABORATORIYA ISHI № 22
BETON QORISHMANING HARAKATCHANLIGINI, HARORATINI VA O’RTACHA ZICHLIGINI ANIQLASH
1-Ish. Beton qorishmaning harakatchanligini aniqlash
1. Laboratoriya ishini o‘tkazishdan maqsad: Talabalarda beton qorishmaning harakatchanligini aniqlash to‘g‘risida tushunchani hosil qilish va aniqlash ishlarini laboratoriya sharoitida tushuntirish.
2. Laboratoriya ishini o‘tkazish tartibi. Yog‘och taxtani tekis qilib qoplangan po‘lat tunikaga yoki beton polga kesik konus o‘rnatiladi va uning ichki yuzasi suv bilan namlanadi. Ikki oyoq bilan bosib turilgan kesik konus asbobga bir xil balandlikda uch qatlam qilib sinash uchun olingan beton qorishma joylanadi. Har qaysi qatlam po‘lat sterjen bilan 25 marta zichlanadi. Keyin kesik konus ustidagi ortiqcha qorishma uning qirralari bo‘ylab sidirib tashlanadi va yuzasi kurakcha bilan tekislanadi. Qolipni bandidan ushlab tik holatda ko‘tariladi va u kesik konus shaklini olgan beton qorishma yoniga o‘rnatiladi. Kesik konus beton qorishmadan chiqazib olingandan keyin u cho‘kishi yoki yoyilishi mumkin.

Standart konus bo‘yicha betonning harakatlanuvchanligini aniqlash.

Beton qorishmani qolip balandligiga nisbatan qancha mm cho‘kkanligini bilish uchun qolipni ustki qirrasiga chizg‘ich qo‘yiladi va uning harakatlanuvchanligi aniqladi. Har qaysi beton qorishmasining quyuqlik darajasi ikki marta yuqoridagi usul bilan aniqlanadi. Olingan natijalar farqi 2 sm dan kam bo‘lsa u holda o‘rta arifmetik qiymat xulosa qilib olinadi va 2-jadvalga yoziladi.
Beton qorishmaning harakatlanuvchanlik va bikrlik ko‘rsatmalari.

№	Konstruksiyaning turi	Konus cho‘kishi, sm	Bikrlik, sek.
1
2

3. Laboratoriya ishini o‘tkazishda qo‘llaniladigan texnik vosita, jixoz va qurilmalar: Beton qorishmasidan namuna, kesik konus, beton qorishmani zichlash uchun diametri 16 mm, uzunligi 600-700 mm li po‘lat sterjen, 700 mm li po‘lat chizg‘ich.

2-Ish. Beton qorishmaning haroratini aniqlash
1. Laboratoriya ishini o‘tkazishdan maqsad: Talabalarda beton qorishmaning haroratini aniqlash to‘g‘risida tushunchani hosil qilish va aniqlash ishlarini laboratoriya sharoitida tushuntirish.
2. Laboratoriya ishini o‘tkazish tartibi.
3. Laboratoriya ishini o‘tkazishda qo‘llaniladigan texnik vosita, jixoz va qurilmalar:


3-Ish. Beton qorishmaning o`rtacha zichligini aniqlash
1. Laboratoriya ishini o‘tkazishdan maqsad: Talabalarda beton qorishmaning o`rtacha zichligini aniqlash to‘g‘risida tushunchani hosil qilish va aniqlash ishlarini laboratoriya sharoitida tushuntirish.
2. Laboratoriya ishini o‘tkazish tartibi. Betonning o‘rtacha zichligini aniqlashda, sinash uchun qorishma tayyorlanadi. 1 l hajmdagi silindr idish sinashdan oldin obdon quritiladi va tarozida tortiladi. Idishni beton qorishma bilan to‘ldiramiz. Beton qorishma diametri
10-12 mm li po‘lat sterjen bilan 25 marta zichlanadi. So‘ng zichlangan qorishma yuzasi tekislanib 5 g aniqlikkacha tarozida tortiladi. Natijalar quyidagi 1-formulaga qo‘yilib, qorishma o‘rtacha zichligi hisoblanadi:

bu yerda: m - betonning idish bilan massasi, g;
m₁- idish massasi, g;
V – idishning hajmi, 1000 sm³ ga teng.
Laboratoriya ishini o‘tkazishda foydalaniladigan o‘quv materiallari: ko‘rgazmali qurollar, natural namunadagi qurilish materiallari, virtual namunadagi o‘quv-laboratoriya materiallari, hisoblash jadvallari.
Foydalaniladigan adabiyotlar ro‘yxati.
1.
2.
3.

FANNING LABORATORIYA MASHG‘ULOTLARI MAZMUNI.
LABORATORIYA ISHI № 23
BETON QORISHMANING BIKRLIGI VA QOTISH JARAYONIDAGI MUSTAHKAMILIGINI ANIQLASH
1-Ish. Beton qorishmaning bikrligini aniqlash
1. Laboratoriya ishini o‘tkazishdan maqsad: Talabalarda beton qorishmaning bikrligini aniqlash to‘g‘risida tushunchani hosil qilish va aniqlash ishlarini laboratoriya sharoitida tushuntirish.
2. Laboratoriya ishini o‘tkazish tartibi.
3. Laboratoriya ishini o‘tkazishda qo‘llaniladigan texnik vosita, jixoz va qurilmalar:
Laboratoriya ishini o‘tkazishda foydalaniladigan o‘quv materiallari: ko‘rgazmali qurollar, natural namunadagi qurilish materiallari, virtual namunadagi o‘quv-laboratoriya materiallari, hisoblash jadvallari.
Foydalaniladigan adabiyotlar ro‘yxati.
1.
2.
3.

FANNING LABORATORIYA MASHG‘ULOTLARI MAZMUNI.
LABORATORIYA ISHI № 24
BETON MARKASINI ANIQLASH UCHUN KUB NAMUNALAR TAYYORLASH VA NAMUNALARGA ISSIQLIK BILAN ISHLOV BERISH
1. Laboratoriya ishini o‘tkazishdan maqsad: Talabalarda beton markasini aniqlash uchun kub namunalar tayyorlash va namunalarga issiqlik bilan ishlov berish to‘g‘risida tushunchani hosil qilish va aniqlash ishlarini laboratoriya sharoitida tushuntirish.
2. Laboratoriya ishini o‘tkazish tartibi.
3. Laboratoriya ishini o‘tkazishda qo‘llaniladigan texnik vosita, jixoz va qurilmalar:
Laboratoriya ishini o‘tkazishda foydalaniladigan o‘quv materiallari: ko‘rgazmali qurollar, natural namunadagi qurilish materiallari, virtual namunadagi o‘quv-laboratoriya materiallari, hisoblash jadvallari.
Foydalaniladigan adabiyotlar ro‘yxati.
1.
2.
3.

FANNING LABORATORIYA MASHG‘ULOTLARI MAZMUNI.
LABORATORIYA ISHI № 25
KUB NAMUNANING SIQILISHGA BO’LGAN MUSTAHKAMLIGINI VA UNING SINFI (MARKASI)NI ANIQLASH
1. Laboratoriya ishini o‘tkazishdan maqsad: Talabalarda kub namunaning siqilishga bo’lgan mustahkamligini va uning sinfi (markasi)ni aniqlash to‘g‘risida tushunchani hosil qilish va aniqlash ishlarini laboratoriya sharoitida tushuntirish.
2. Laboratoriya ishini o‘tkazish tartibi. Beton namunalarini sinash va markasini belgilashda 10x10x10 sm li kum namunalari tayyorlanadi. Sinaladigan namunalar to‘g‘ri geometrik shaklda bo‘lishi kerak. Namunani sinashdan oldin uning kuch tushadigan yuzasining tomonlari ikki martadan o‘lchanadi va ko‘ndalang kesim yuzasi (S) 0,1 sm² aniqlikkacha hisoblanadi. Siqilishga sinaladigan namunaga tushadigan kuch qolipdagi qorishmaning joylanish yuzasiga parallel bo‘lishi kerak. Beton namuna press plitkasining markaziga o‘rnatiladi va sekundiga 0,2-0,3 tezlikda namuna yorilguncha kuch beriladi. Uchta beton namunasining sinash natijasida olingan natijalarning o‘rtacha arifmetik qiymati betonning siqilishga mustahkamlik chegarasini ifodalaydi va u quyidagi 2-formula orqali hisoblab topiladi, olingan natijalar jadvalga yozib boriladi.
, MPa.

Oddiy beton namunalarini nam sharoitda 28 kungacha saqlashning iloji bo‘lmasa, ularni 3 yoki 7 kun namlikda saqlab, so‘ngra sinash ham mumkin. U holda betonning siqilish (egilish)dagi mustahkamlik chegarasi quyidagi formula oraqali hisoblanadi:

tayyorlangan kun –
sinalgan kun –
qotirish uchun ketgan kun –

№	Namuna o‘lchamlari, sm		Kesim yuzasi, sm^2		Buzuvchi kuch, kgs		Sikilishga mustah-kamlik chegarasi , kgs/sm^2
	eni	qalinligi
1
2

3. Laboratoriya ishini o‘tkazishda qo‘llaniladigan texnik vosita, jixoz va qurilmalar: 10x10x10 sm li beton namunasi, chizg‘ich, gidravlik press.
Laboratoriya ishini o‘tkazishda foydalaniladigan o‘quv materiallari: ko‘rgazmali qurollar, natural namunadagi qurilish materiallari, virtual namunadagi o‘quv-laboratoriya materiallari, hisoblash jadvallari.
Foydalaniladigan adabiyotlar ro‘yxati.
1.
2.
3.

FANNING LABORATORIYA MASHG‘ULOTLARI MAZMUNI.
LABORATORIYA ISHI № 26
BETON KONSTRUKSIYALARNI XNY_1000, HT225_NB LABORATORIYA JIHOZLARIDA BETON SINFINI (MARKASINI) ANIQLASH
1. Laboratoriya ishini o‘tkazishdan maqsad: Talabalarda beton konstruksiyalarni xny_1000, ht225_nb laboratoriya jihozlarida beton sinfini (markasini) aniqlash to‘g‘risida tushunchani hosil qilish va aniqlash ishlarini laboratoriya sharoitida tushuntirish.
2. Laboratoriya ishini o‘tkazish tartibi.

3. Laboratoriya ishini o‘tkazishda qo‘llaniladigan texnik vosita, jixoz va qurilmalar:
Laboratoriya ishini o‘tkazishda foydalaniladigan o‘quv materiallari: ko‘rgazmali qurollar, natural namunadagi qurilish materiallari, virtual namunadagi o‘quv-laboratoriya materiallari, hisoblash jadvallari.
Foydalaniladigan adabiyotlar ro‘yxati.
1.
2.
3.

FANNING LABORATORIYA MASHG‘ULOTLARI MAZMUNI.
LABORATORIYA ISHI № 27
BETON KONSTRUKSIYALARNI BUZMASDAN ARMATURANING DIAMETRINI VA HIMOYA QATLAMIN ANIQLASH
1. Laboratoriya ishini o‘tkazishdan maqsad: Talabalarda beton konstruksiyalarni buzmasdan armaturaning diametrini va himoya qatlamin aniqlash to‘g‘risida tushunchani hosil qilish va aniqlash ishlarini laboratoriya sharoitida tushuntirish.
2. Laboratoriya ishini o‘tkazish tartibi.

3. Laboratoriya ishini o‘tkazishda qo‘llaniladigan texnik vosita, jixoz va qurilmalar:
Laboratoriya ishini o‘tkazishda foydalaniladigan o‘quv materiallari: ko‘rgazmali qurollar, natural namunadagi qurilish materiallari, virtual namunadagi o‘quv-laboratoriya materiallari, hisoblash jadvallari.
Foydalaniladigan adabiyotlar ro‘yxati.
1.
2.
3.

FANNING LABORATORIYA MASHG‘ULOTLARI MAZMUNI.
LABORATORIYA ISHI № 28
DEVORBOP VA PARDOZBOP QURILISH MATERIALLARNING ISSIQQLIK O’TKAZUVCHANLIK KOEFFITSENTINI ANIQLASH
1. Laboratoriya ishini o‘tkazishdan maqsad: Talabalarda devorbop va pardozbop qurilish materiallarning issiqqlik o’tkazuvchanlik koeffitsentini aniqlash to‘g‘risida tushunchani hosil qilish va aniqlash ishlarini laboratoriya sharoitida tushuntirish.
2. Laboratoriya ishini o‘tkazish tartibi.

3. Laboratoriya ishini o‘tkazishda qo‘llaniladigan texnik vosita, jixoz va qurilmalar:
Laboratoriya ishini o‘tkazishda foydalaniladigan o‘quv materiallari: ko‘rgazmali qurollar, natural namunadagi qurilish materiallari, virtual namunadagi o‘quv-laboratoriya materiallari, hisoblash jadvallari.
Foydalaniladigan adabiyotlar ro‘yxati.
1.
2.
3.

FANNING LABORATORIYA MASHG‘ULOTLARI MAZMUNI.
LABORATORIYA ISHI № 29
MINERAL PAXTANING HAJMIY MASSASINI, TOLALARINING BIKRLIGINI VA ISSIQLIK O’TKAZUVCHANLIK KOEFFITSENTINI ANIQLASH
1. Laboratoriya ishini o‘tkazishdan maqsad: Talabalarda mineral paxtaning hajmiy massasini, tolalarining bikrligini va issiqlik o’tkazuvchanlik koeffitsentini aniqlash to‘g‘risida tushunchani hosil qilish va aniqlash ishlarini laboratoriya sharoitida tushuntirish.
2. Laboratoriya ishini o‘tkazish tartibi.

3. Laboratoriya ishini o‘tkazishda qo‘llaniladigan texnik vosita, jixoz va qurilmalar:
Laboratoriya ishini o‘tkazishda foydalaniladigan o‘quv materiallari: ko‘rgazmali qurollar, natural namunadagi qurilish materiallari, virtual namunadagi o‘quv-laboratoriya materiallari, hisoblash jadvallari.
Foydalaniladigan adabiyotlar ro‘yxati.
1.
2.
3.

FANNING LABORATORIYA MASHG‘ULOTLARI MAZMUNI.
LABORATORIYA ISHI № 30
PO’LAT VA KOMPOZIT ARMATURALARNING CHO’ZILISHGA BO’LGAN MUSTAHKAMLIGINI ANIQLASH
1. Laboratoriya ishini o‘tkazishdan maqsad: Talabalarda po’lat va kompozit armaturalarning cho’zilishga bo’lgan mustahkamligini aniqlash to‘g‘risida tushunchani hosil qilish va aniqlash ishlarini laboratoriya sharoitida tushuntirish.
2. Laboratoriya ishini o‘tkazish tartibi.

3. Laboratoriya ishini o‘tkazishda qo‘llaniladigan texnik vosita, jixoz va qurilmalar:
Laboratoriya ishini o‘tkazishda foydalaniladigan o‘quv materiallari: ko‘rgazmali qurollar, natural namunadagi qurilish materiallari, virtual namunadagi o‘quv-laboratoriya materiallari, hisoblash jadvallari.
Foydalaniladigan adabiyotlar ro‘yxati.
1.
2.
3.