Fanning ishchi o’quv dasturi ishchi o’quv reja va o’quv dasturiga muvofiq ishlab chiqildi

Kafedra mudiri: prof: K. Hasanova.

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI

“PEDAGOGIKA VA PSIXOLOGIYA” KAFEDRASI

“PEDAGOGIK KONFLIKTOLOGIYA”

fanidan ma’ruza mashg’ulotlari ishlanmasi

SAMARQAND-2019

KIRISH
Respublikamiz mustaqil davlat sifatida iqtisodiy, ijtimoiy-siyosiy va ma’naviy-ma’rifiy yo’nalishlarda kelajak sari ildam qadamlar bilan rivojlanmoqda. Buning dalili sifatida O’zbekistonning jahon hamjamiyati o’rtasidagi munosib o’rni, mamlakatdagi turli sohalar bo’yicha o’zgarishlar, xalqning o’zligini anglay boshlagani, yoshlar faolligining oshganligida ko’rish mumkin. Lekin, hamma masalalar hali hal qilindi degan gap emas.

Mustaqillik o’zbek xalqining azaliy orzularini ruyobga chiqardi, unga tenglar ichida teng ekanligini namoyon etish imkoniyatini yaratdi. Xo’rlangan, tahqirlangan milliy-axloqiylik, milliy g’urur, ozodlik, o’zligini anglash hissi o’z qaddi-qomatini tiklash sharafiga muyassar bo’ldi.

Ammo mustabid tuzum davrida yo’l qo’yilgan iqtisodiy va ma’naviy sohalardagi kamchiliklarni bartaraf etish, mustaqil davlatni har tomonlama jihatdan rivojlangan davlatlar darajasiga ko’tarish, xalqning haqiqiy ma’naviyatini qayta tiklash hamda zamon talablari asosida uni yo’lga qo’yish katta kuch va aqlni talab qiladi.

I.A.Karimov o’zining «Yuksak ma’naviyat – yyengilmas kuch» nomli asarida «... dunyodagi zo’ravon va tajovuzkor kuchlar qaysi bir xalq yoki mamlakatni o’ziga tobe qilib, bo’ysundirmoqchi, uning boyliklarini egallamoqchi bo’lsa, avvallambor, uni qurolsizlantirishga, ya’ni eng buyuk boyligi bo’lmish milliy qadriyatlari, tarixi va ma’naviyatidan judo qilishga urinadi», - deb bildirgan fikrlari katta ahamiyat kasb etadi.¹

Xalqning keng qatlamlarini mustaqillik mafkurasi asosida shakllantirish, sobiq sho’ro tuzumining kommunistik mafkurasini ular ongidan siqib chiqarish yo’nalishida davlat darajasida talay farmon va qarorlar qabul qilindi. Jumladan, «Ma’naviy-ma’rifiy islohotlarni yanada chuqurlashtirish va uning samaradorligini oshirish chora-tadbirlari to’g’risida»gi O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarori (1998 yil 24 iyul)da ta’kidlanganidek, «Milliy istiqlol mafkurasi mavjud intellektual imkoniyatlarni ishga solishga, yosh avlodni komil inson qilib tarbiyalashga, oliyjanoblik tuyg’ularini chuqurlashtirishga, shonli o’tmishga hurmat va porloq kelajakka ishonch hislarini mustahkamlashga xizmat qilmoqda».

Ushbu vazifalarni to’liq amalga oshirish uchun o’zbek xalqi qadriyati hisoblangan milliy-axloqiy tarbiyani zamon ruhiyati bilan boyitgan holda yosh avlod ongiga singdirmoq lozim. Buning uchun esa qadimiy va o’ta samarali hisoblangan o’zbek milliy tarbiyasining mohiyati, mazmuni, shakl va vositalari, uslubiyati, tarixiy ildizlari haqida ma’lum bilimga ega bo’lish lozim.

Pedagogik konfliktologiya fanining maqsadi pedagogik muloqotning samarali kechishiga to’siqlik qiluvchi ziddiyatli – stressli vaziyatlarni o’rganish va ularning oldini olish usullarini izlab topishdan iboratdir.

Mazkur muammoning dolzarbligi psixolog va pedagog olimlar L.S.Vigotskiy, A.L.Leontyev, E.G’oziyev, S.Ahrorov va boshqalarning mazkur muammoga doir o’qituvchi va o’quvchi hamkorlik faoliyatida yuz beruvchi ziddiyatlarning kelib chiqish sabablariga bo’lgan doimiy qiziqishlari, ularni bartaraf etishga doir samarali usullarni izlab topishga bo’lgan sa’i-harakatlari bilan izohlanadi.

Mazkur fanning predmetini tipik ziddiyatli vaziyatlarni, ularning tiplarini hamda bartaraf etish usullarini aniqlash tashkil etadi.

Pedagogik muloqotda ziddiyatlar (pedagogik konfliktologiya) fanining maqsadi shunday vaziyatlarni pedagogik – psixologik aspektda tahlil etishdan iborat bo’lib, quyidagi konkret vazifalarni hal etishni ko’zda tutadi:

1. 
   pedagogik muloqotni ijtimoiy – pedagogik nuqtai nazardan tavsiflash;
   
2. 
   kichik maktab yoshidagi maktab o’quvchilari va o’smirlar ta’limida yuz beruvchi ziddiyatlar tipologiyasini aniqlash;
   
3. 
   tipik muammoli vaziyatlar tavsifi va ularni hal etishga doir tavsiyalar.
   

Biz mualliflar “Pedagogik konfliktologiya” faniga bag’ishlangan mazkur ma’ruzalar matni muammo talab etgan maqsad va vazifalarni to’liq hal etib bera oladi degan da’vodan uzoqmiz, shuning uchun ham o’z hamkasblarimizning mazkur tadqiqot yuzasidan bildirajak tanqidiy mulohazalarini mamnuniyat bilan qabul etamiz va ularga oldindan minnatdorchilik bildiramiz.