ierarhik ko’rinishdagi odamlar guruhi
1
|
1
|
1
|
Tashkilot quydagi majburiy talablarga javob berishi lozim:
|
*o'zini ushbu guruhning qismi deb hisoblovchi ikkitadan kam bo'lmagan odamning mavjudligi,
kamida bitta ijtimoiy foydali maqsadning mavjudligi (ya'ni istalgan yakuniy vaziyat yoki natija)
barcha uchun ahamiyatga ega bo'lgan maqsadga erishish uchun atayin birgalikda ishlayotgan guruh a'zolarining mavjudligi
|
qarorlarning jamiyat ahamiyatiga ega ekanligi
|
faoliyat bilan bog’liq real maqsadni aniqlash va ularni bashorat qilishning qiyinligi
|
strategik va biznes rejaning mavjudligi
|
1
|
1
|
1
|
Tashkilot — bu :
|
*faoliyati umumiy maqsadga yoki maqsadlarga erishish uchun ongli ravishda muvofiqlashtirilgan odamlar guruhi
|
o'zini ushbu guruhning qismi deb hisoblovchi
|
kamida bitta ijtimoiy foydali maqsadning mavjudligi
|
barcha uchun ahamiyatga ega bo'lgan maqsadga erishish
|
1
|
|
|
Tashkilotlar uchun umumiy bo'lgan xususiyatlar:
|
* resurslar, tashqi va ichki muhit, tashkilot tuzilishi, tashkilotning maqsadlari, vazifa, odamlar
|
tashkilotning maqsadlari, vazifa, odamlar
|
resurslar, tashqi va ichki muhit
|
yo’lining
|
1
|
1
|
2
|
Har bir mehnat jamoasida o'zaro munosabatlarning turlari
|
*rasmiy va norasmiy
|
ikkitadan kam bo'lmagan odamlar munosabati
|
verbal va noverbal
|
me’eriy me’erlashtirilmagan
|
1
|
1
|
1
|
Rasmiy guruh deb nimaga aytiladi
|
*tashkilot maqsadlariga erishish uchun rahbariyat xohishi bo'yicha tuzilgan odamlar guruhi
|
ayrim maqsadlarga erishmoqchi bo’lgan odamlar gurihi
|
norasmiy odamlar gurihi
|
qarindosh-urug’lardan tashkil topgan gurih
|
1
|
1
|
1
|
Norasmiy guruh:
|
*ma'lum maqsadlarga erishish uchun doimiy o'zaro harakatga kirishgan tabiiy ravishda tashkil etilgan odamlar guruhi
|
ikkitadan kam bo'lmagan odamning guruhi
|
tashkilotda birgalikda ishlovchi odamlar guruhi
|
maqsadlariga erishish uchun rahbariyat xohishi bo'yicha tuzilgan odamlar guruhi
|
1
|
1
|
2
|
Boshqarishni qanday tizimlari mavjud:
|
*boshqariladigan ob’ekt va boshqaruvchi sub’ekt birligini aks ettiradi
|
boshqariladigan rejalarning birligi
|
qarorlarning jamiyat ahamiyatiga ega ekanligi
|
faoliyat bilan bog’liq real maqsadni aniqlash
|
1
|
1
|
2
|
Boshqarish sub'ekti
|
*boshqarish faoliyatini amalga oshiruvchi tashkilot yoki shaxs
|
erishish uchun doimiy o'zaro harakatga kirishgan tabiiy ravishda tashkil etilgan odamlar guruhi
|
uzini ushbu guruhning qismi deb hisoblovchi ikkitadan kam bo'lmagan odamning mavjudligi
|
sog’liqni saqlash vazirligidan boshlab, markaziy tuman shifoxonasigacha bo'lgan boshqaruv organlari
|
1
|
1
|
1
|
Vakolatlarni yuklash:
|
*xodimlarga turli vakolatlarni bo'lib berish
|
boshqaruv sub'ekti va ob'ektining o'zaro munosabatlari
|
Barcha vazifalarni rahbar tomonidan boshqarilishi
|
rahbariyat xohishi bo'yicha odamlarni bo’limlar bo’yicha taqsimlash
|
1
|
1
|
1
|
Vakolat bu nima:
|
*bu biror shaxs, muassasa, tashkilot, davlat va shu kabilar nomidan ish qilish uchun berilgan huquq, vakillik huquqi
|
boshqaruv sub'ekti va ob'ektining o'zaro munosabatlari
|
boshqarish jarayonini to’g’ri tashkil etish
|
tashkilotga rahbariyat xohishi bo'yicha tuzilgan guruhlarning maqsadlari
|
1
|
1
|
1
|
Vakolatlarni samarali yuklash usullari:
|
*qiziqtirish, samarali boshqaruv, o'sish — siljish
|
samaradorli boshqaruv uchun qiziqtirish
|
boshqariladigan ob'ekt va sub'ektning o’sishi
|
bu biror shaxs, muassasa, tashkilotni, davlat tomonidan boshqarish
|
1
|
1
|
2
|
Samarali boshqaruv:
|
*mas'uliyatlarni qobiliyatliroq va iste'dodliroq xodimlarga berish
|
vazifalarni hal etish uchun odamlarni to’plash
|
natijaga erishish uchun tuzilgan boshqaruvning tarkibi
|
barcha uchun ahamiyatga ega bo'lgan vazifalarni tanlash
|
1
|
1
|
1
|
Мarkazlashmagan boshqaruv nechta asosiy qisimdan tashkil topgan:
|
*asosan 4 qismdan tashkil topgan
|
asosan 5 qismdan tashkil topgan
|
asosan 2 qismdan tashkil topgan
|
asosan 6 qismdan tashkil topgan
|
1
|
1
|
1
|
O'rta bosqichdagi rahbarlar (taktik bosqich)
|
*bosh vrachning tibbiy yordam turlari bo'yicha o'rinbosarlari va bosh hamshira
|
bo'lim mudirlari, bo'limning katta hamshiralari
|
bajaruvchilar, vrachlar hamshiralar
|
bo'lim mudirlari, vrachlar
|
1
|
1
|
2
|
Quyi bosqichdagi rahbarlar (operativ bosqich):
|
* bo'lim mudirlari, bo'limning katta hamshiralari
|
bosh vrachning tibbiy yordam turlari bo'yicha o'rinbosarlari va bosh hamshira
|
bajaruvchilar, vrachlar, hamshiralar
|
bosh vrachning tibbiy yordam turlari bo'yicha o'rinbosarlari
|
1
|
1
|
2
|
Eng quyi bosqichdagi rahbarlar :
|
*bajaruvchilar, vrachlar, hamshiralar
|
bo'lim mudirlari, bo'limning katta hamshiralari
|
bosh vrachning tibbiy yordam turlari bo'yicha o'rinbosarlari va bosh hamshira
|
katta hamshiralari, bosh hamshira
|
1
|
1
|
1
|
Yaponiyada boshqaruv tizimi:
|
*markazlashmagan, unda har bir xizmatchi o'z-o'zini nazorat qiladi, u nafaqat bajaruvchi, balki ma'lum darajada sub'ekt hisoblanadi
|
barcha hodimlar bitta rahbarga bo’ysinadi
|
markazlashgan , unda har bir rahbar o’z o’zini nazorat qiladi
|
хodimlari boshqaruv organlari tomonidan boshqariladi
|
1
|
1
|
1
|
Rejalashtirish jarayoni:
|
*boshqarish maqsadlarini va unga erishish vositalarini aniqlashdir
|
utmishni tahlil qilish, hozirni tushunish
|
ko'zlangan natijalarga erishish uchun mavjud resurslar
|
qarorlarning ahamiyatiga tadbiq etish uchun odamlarni tanlash
|
1
|
1
|
1
|
Qiziqtirish bu nima:
|
*tashkilot maqsadini amalga oshirishga olib keluvchi faoliyatga ishchilar guruhni rag’batlantirish jarayoni
|
ko'zlangan natijalarga erishish uchun mavjud resurslardan foydalanish
|
iqtisodiy samaradorlikni oshirishda xodimlarni jalb etish
|
resurslar va odamlarni birga ishlashini to’g’ri tashkil etish
|
1
|
1
|
2
|
Xodimlarni boshqarishda usullar qo'llaniladigan:
|
*ma'muriy-tashkiliy, iqtisodiy, ijtimoiy-ruhiy
|
ma'muriy, tashkiliy, ijtimoiy
|
ma'muriy-tiqtisodiy, siesiy
|
qurqitish, cho’chitish, jazo ko’rish
|
1
|
1
|
1
|
Dastlabki tanlov nimadan boshlanadi:
|
*nomzodlar ro'yxatini ularning bo'sh lavozimlarga muvofiqligi nuqtai nazaridan tahlil qilishdan boshlanadi
|
nomzodlarni ro’yxatga olish
|
bo’sh lavozimlarni aniqlash
|
xodimlarni tarbiyalash
|
1
|
1
|
1
|
Suhbat o'tkazish qanday odib boriladi:
|
*dastlabki tanlov natijasida tashkilotda yakka tartibda ishlashi mumkin bo'lgan nomzodlarning chegaralangan soni aniqlanadi
|
nomzodlar ro'yhatini ularning bo'sh lavozimlarga muvofiqligi nuqtai nazaridan tahlil qilishdan boshlanadi
|
iqtisodiy samaradorlikni oshirishda dastlabki tanlov natijasida tashkilotni xodimlar bilan to’ldirish
|
xodimlarni javobgarlikni his etishga tarbiyalash
|
1
|
1
|
1
|
Yollash haqidagi qaror :
|
*dastlabki tadbirlar natijasining tahlili asosida rahbar fikriga ko'ra ushbu lavozim uchun ko'proq mos keladigan nomzodni tanlash
|
mavjud xodimlarni baholash sinovdvn utkazish
|
yukori malakali kadrni tanlash
|
хodimlarga ehtiyojlarni qoplash bo'yicha tadbirlar dasturini ishlab chiqish
|
1
|
1
|
2
|
Ish haqi aniqlanadi:
|
*me’erlar, tarif tizimi, ish haqi shakllari, ish haqi tizimi erdamida
|
rahbarning istak xoxishiga ko’ra
|
me’erlar tizimiga ko’ra
|
tarif tizimiga ko’ra
|
1
|
1
|
1
|
Ish haqi shakilari:
|
*ishbay, vaqtbay
|
ishbay mahsulotboy kunbay
|
ishlab chiqarilgan mahsulot soni bo’yicha, ishlab chiqarilgan mahsulot sifat bo’yicha
|
odambay, jon boshiga, oyiga
|
1
|
1
|
1
|
Ishbay ish haqining shakli hisoblanadi:
|
*bunda ish haqi har bir mahsulot birligi yoki bajarilgan ish hajmiga hisoblanadi
|
bunga ish haqi tarif jadvali bo'yicha haqiqiy ishlangan vaqt uchun maosh ko'rinishida hisoblanadi
|
imtiyozlar jumlasiga ish haqiga nisbatan barcha qo'shimcha xizmatlar yoki to'lovlar
|
ish haqini aniqlash me'yorlar, tarif tizimi
|
1
|
1
|
1
|
Vaqtbay ish haqining shakli hisoblanadi:
|
*bunga ish haqi tarif jadvali bo'yicha haqiqiy ishlangan vaqt uchun maosh ko'rinishida hisoblanadi
|
bunda ish haqi har bir mahsulot birligi yoki bajarilgan ish hajmiga hisoblanadi
|
imtiyozlar jumlasiga ish haqiga nisbatan barcha qo'shimcha xizmatlar
|
ish haqini aniqlash me'yorlar, amalga oshiriladi
|
1
|
1
|
2
|
Imtiyozlar nima:
|
*ish haqiga nisbatan barcha qo'shimcha xizmatlar yoki to'lovlar
|
bunga ish haqi tarif jadvali bo'yicha haqiqiy ishlangan vaqt uchun maosh ko'rinishidagi tulov
|
imtiyozlar jumlasiga ish haqiga nisbatan barcha qo'shimcha xizmatlar
|
ish haqiga nisbatan barcha qo'shimcha xizmatlar
|
1
|
1
|
1
|
Muvofiqlashtirish – bu nima:
|
*хodim va tashkilotning o'zaro uyg’unlashuvidir
|
u ish haqi tarif jadvali bo'yicha haqiqiy ishlangan vaqt uchun maosh ko'rinishida hisoblanadi
|
imtiyozlar jumlasiga ish haqiga nisbatan barcha qo'shimcha xizmatlar yoki to'lovlar
|
ish haqini aniqlash me'yorlar, tarif tizimi, ish haqi shakllari va tizimi
|
1
|
1
|
1
|
Xodim faoliyatini baholash:
|
*хodimlar tomonidan ishning bajarilish samaradorligi darajasini aniqlash
|
хodimlar malaka darajasini baholash
|
haxizmatlar qoniqarli va qoniqarsiz hizmachilarni baholash
|
tashkilotda ishning bajarilish samaradorligini aniqlash
|
1
|
1
|
1
|
Faoliyat natijalarini baholash, quydagi maqsadga xizmat qiladi:
|
*ma'muriy, axborot berish, qiziqtirish
|
faoliyatni maqsadni aniqlash
|
ma'muriy tashkiliy
|
ijtimoiy siesiy iqtisodiy
|
1
|
1
|
2
|
Mehnatdan qiziqish deganda:
|
*xodimlarni mehnat faoliyatlari yordamida o'z ehtiyojlarini qondirishga tushiniladi
|
qiziqtirish darajasi biror ehtiyojning xodim uchun dolzarbligi
|
rahbarlar tomonidan qo'llaniladigan tadbir
|
kishilar faoliyatini ruhiy yo'llar bilan maqsadga muvofiq yo'naltirishdir
|
1
|
1
|
2
|
Qiziqtirish darajasi:
|
*biror ehtiyojning xodim uchun dolzarbligi bilan aniqlanadi
|
qo’plab darajasi biror ehtiyojning xodim uchun dolzarbligi
|
tashkilot vazifalarini muvaffaqiyatli bajarish
|
faoliyatni maqsadga muvofiq yo'naltirishdir
|
1
|
1
|
1
|
Motivlashtirishda x (iks) va (igrek) nazariyasining asoschisi:
|
*D. Mak Gregor
|
Z. Jelyuks
|
A.Jemal Lyuger
|
Z.Dyupo
|
1
|
1
|
1
|
X (iks) nazariyasining mohiyati:
|
*ishchilar ishlashni xohlamaydi, javobgarlikdan qochadi, shuning uchun ularni jazolab turish kerak
|
ishchilar ishga qiziqadilar ularni qo’lab quvatlash kerak
|
ishchilar karxona uchun yahshi ishlaydilar shuning uchun ularni rag’batlantirish kerak
|
kishilar ishonib qobiliyatlarini rivojlantirib, turish kerak
|
1
|
1
|
2
|
Y (igrek) nazariyasing mohiyati:
|
*kishilarga ishonib, qobiliyatlarini rivojlantirib, ular o'zlarining foydaliligi va muhimliklarini his qilishsa, ishdan qoniqish hosil qilishsa, shundagina korxonaga katta foyda keltirish mumkin
|
ishchilar ishlashni xohlamaydi, javobgarlikdan qochadi,
|
Rahbar tomonidan o’z hodimlariga erkinlik berish
|
kishilar faoliyatini maqsadga muvofiq yo'naltirilsaular yahshi ishlaydi
|
1
|
1
|
3
|
Mehnat unumdorligi nimaga bogliq:
|
*ishining samarasiga mehnatidan qoniqish hosil qilishiga, ma'naviy-madaniy darajasiga, hayot, turmush sharoitlariga bog’liq
|
mehnat faoliyatining ijtimoiy tan olinishi va ma'naviy-madaniy darajasiga bog’liq
|
moddiy ne'matlarni olish va hayot, turmush sharoitlariga bog’liq
|
ishning ma'lum jadalligiga asoslangan unumdorlik
|
1
|
1
|
2
|
Bernard Shouning ta'kidlashicha mehnat bu:
|
*majburiyat bo'yicha mehnat qilish — bu ish, ishga bo'lgan intilish, xohish esa — dam
|
ish haqi har bir mahsulot birligi yoki bajarilgan ish hajmiga hisoblanadi
|
imtiyozlar jumlasiga ish haqiga nisbatan barcha qo'shimchalar
|
me'yorlar, tarif tizimi, yordamida amalga oshiriladi
|
1
|
1
|
1
|
Jamoaning jipsligini, undagi sog’lom ma'naviy muhitni ushlab turishning eng muhim vositalaridan biri:
|
*rahbarning kommunikabelligi
|
rahbarning adolatligi
|
rahbarning madaniyati
|
rahbarning principlari
|
1
|
1
|
1
|
Rahbarga xos bo'lgan 5 ta sifatiy xususiyatlarni belgilang:
|
*printsipiallik, adolatparvarlik, ishning ko'zini bilish, kompetentlik, talabchanlik va tashkilotchilik
|
ishning ko’zini bilish
|
ishning ko'zini bilish adolatparvar
|
qattik qul, kamgap, tashkilotchi
|
1
|
1
|
3
|
|
