Фан/модуль коди Ўқув йили 2020-2021 Семестр

 
10-мавзу. Иқтисодий тизим моделлари ва мулкчилик 
муносабатлари 
Ижтимоий-иқтисодиѐт тараққиѐт босқичларини билишга турли 
хил ѐндашувлар: формацион, маданийлашган, мулкий, технологик 
индустириал, тараққиѐт ва иқтисодий ривожланиш ҳамда сиклли 
ривожланиш, даражаси жиҳатидан ѐндашув. Ишлаб чиқарувчи кучлар ва 
ишлаб чиқариш муносабатлари. Ишлаб чиқариш усули. Ижтимоий-
иқтисодий формация. Ишлаб чиқаришнинг технологик усули. Оддий 
кооперация, мануфактура ва йирик машиналашган ишлаб чиқариш. 
Индустрлашишгача бўлган жамият, индустрлашган жамият, юқори 
индустрлашган (ахборотлашган) жамият. 
Иқтисодий тизим тушунчаси. Иқтисодий тизим моделлари: 
анъанавий иқтисодиѐт, буйруқли иқтисодиѐт, бозор иқтисодиѐти. Бозор 
иқтисодиѐтининг ривожланиш босқичлари: еркин рақобатга асосланган 
ва ҳозирги замон бозор иқтисодиѐти.
Мулкчилик муносабатларининг иқтисодий мазмуни. Мулк 
объекти ва субъекти. Мулкчиликнинг иқтисодий ва ҳуқуқий жиҳатлари.
Мулк шаклларининг таснифланиши. Иқтисодиѐтни ислоҳ қилишда 
мулкчиликнинг ўрни. Мулкчилик шаклларини ўзгартириш усуллари: 
миллийлаштириш, давлат тасарруфидан чиқариш ва хусусийлаштириш. 
Давлат 
мулкини 
хусусийлаштиришнинг 
усуллари. 
Ўзбекистон 
Республикасида 
мулкни 
давлат 
тасарруфидан 
чиқариш 
ва 
хусусийлаштириш жараѐнини амалга ошириш босқичлари. 
 
11-мавзу. Товар-пул муносабатлари 
 
Ижтимоий хўжалик шакллари. Натурал ва товар ишлаб чиқариш, 
уларнинг белгилари ва фарқлари. Товар ишлаб чиқаришнинг вужудга 
келиши ва ривожланиши сабаблари.
―Иқтисодий 
неъмат‖, 
―маҳсулот‖, 
―товар‖ 
ва 
―хизмат‖ 
тушунчалари мазмуни. Товар ва унинг хусусиятлари. Товарнинг 
нафлилиги. Товар қийматининг миқдори. Нафлилик турлари. Кейинги 
қўшилган миқдор нафлилиги назарияси. Умумий ва аниқ нафлилик. 
Нафлиликнинг 
пасайиб 
бориши. 
Меҳнат 
унумдорлиги 
ва 
интенсивлигининг товар қиймати миқдорига таъсири. 
Қийматнинг 
меҳнат 
назарияси. 
Қиймат 
қонуни. 
Товар 
қийматининг фарқланиши шарт-шароитлари. Қиймат парадокси. 
Пулнинг келиб чиқиши ва мазмуни. Пул тўғрисидаги металлистик, 
номиналистик ва миқдорий назариялар. Пулнинг вазифалари: қиймат 
ўлчови, муомала воситаси, жамғариш воситаси, тўлов воситаси. Ҳозирги 
замон пулининг табиати ва мазмуни. Олтин ва қоғоз пулларнинг ўзаро 
боғлиқлиги. Нақд ва кредит пулларнинг хусусиятлари. 

---

7 
Ўзбекистонда миллий валюта – сўмнинг муомалага киритилиши 
босқичлари ва уларнинг аҳамияти. Миллий валюта барқарорлигини 
ошириш вазифаларини ҳал этиш борасидаги дастурлар.