Fan/modul kodi ecnb116 O‘quv yili

mavzu.Bozor fiaskosi: ijtimoiy mahsulotlarini ishlab chiqarish, tashqi ta’sirlar va axborot asimmetriyasi.

Ijtimoiy ne’matlar va ularni tasniflash tamoyillari. Sof ijtimoiy nematlarning xususiyatlari: iste’molda istisno qilmaslik va tanlanmaslik xususiyatlari. Sof xususiy nematlar. Birgalikda ishlatiladigan mahsulotlar (umumiy ne’matlar), jamoaviy ne’matlar, ortiqcha yuklangan jamoat ne’matlari, klub ne’matlari. Ijtimoiy ne’matlarga bo‘lgan talabning xususiyatlari. Jamiyat foydasining samarali miqdori. Bepul “yo‘lovchi” muammosi. Ijtimoiy ne’matlarini etkazib berishda bozor va davlatning imkoniyatlari.

Byurokratiya va iqtisodiyotda korrupsiyaning paydo bo‘lishi muammolari. Ijtimoiy ne’matlarini etkazib berish mexanizmini tanlashda xarajatlar va foydalarni muvozanatlash zaruriyati. Bozor iqtisodiyoti faoliyatining asosiy shartlarini belgilashda davlatning roli. Huquqiy (qonunlar, standartlar, qoidalar va boshqalar) va institutsional (sudlar, hakamlik sudlari, politsiya, markaziy bank va boshqalar) iqtisodiy muhitni yaratish va tartibga solish. Iqtisodiy muhitning shakllanishi (soliqlar, subsidiyalar, amortizatsiya stavkalari, bojxona to‘lovlari va boshqalar). Raqobat muhitini va monopoliyaga qarshi siyosatni saqlash zarurati.

Tashqi xususiyatlar: oqibatlar va tartibga solish. Tashqi ta’sirlar (eksternal). Tashqi ta’sirlarning tabiati. Xususiy va tashqi xarajatlar. Ijtimoiy (sotsial) xarajatlar. Xususiy, tashqi va jamoat foydasi. Tashqi ta’sirlarning namoyon bo‘lish shakllari: salbiy va ijobiy tashqi ta’sirlar. Tashqi ta’sirning sabablari. Tashqi xususiyatlar va samaradorlik. Kouz- Stigler teoremasi. Tashqi ta’sirlarni tartibga solish usullari. Tashqi xarajatlar va foydalarni tartibga solish bo‘yicha ma’muriy va iqtisodiy choralar.

Noaniqlik sharoitida tanlov. Asimmetrik ma’lumotlarga ega bozorlar. Spekulyasiya va uning iqtisodiyotdagi roli. Investitsiyalar bo‘yicha qaror qabul qilish xavfi.

11.