Fanlari kafedrasi mashina detallari fanidan ma’ruzalar matni angren-2008

rasm

Afzalliklari:

1. 
   Katta nagruzkada etarli darajada ishonchli shilaydi;
   
2. 
   Ularni ajratish va yig’ish qiyinchilik tug’dirmaydi;
   
3. 
   Turli sharoitda ishlaydigan rez’bali detallar ko’plab ishlab chiqarilishi mumkin.
   
4. 
   Nisbatan arzon;
   
5. 
   Hamma o’lchamlari standartlashtirilgan.
   

Kamchiligi:

1. 
   O’zgaruvchan kuch ta’siriga chidamliligi etarli emas;
   
2. 
   Maxsus rez’bali detallar tayyorlashning bir muncha qiyinligi.
   

Rasm

Rez’balar profili formasiga qarab quyidagi besh turga bo’linadi:

Rasm

Vint chizig’ining sirtdagi yo’nalishiga qarab rez’balar o’naqay va chapaqay rez’balarga bo’linadi.
Rez’balar kirimlar soniga qarab bir kirimli, ikki kirimli, uch kirimli va xokozo turlarga bo’linadi. Detallarni mahkamlash uchun mo’ljallangan rez’balar asosan bir kirimli bo’ladi.

Rez’baning geometrik o’lchamlari

Rasm

d – rez’baning tashqi diametri; d₁- rez’baning ichki diametri; d₂ – rez’baning o’rta diametri; t – rez’baning qadami;

t₂ – rez’ba yo’li, bir kirimli rez’balarda t_z = t ko’p kirili rezbalar uchun
t_z = Z· t Bu erda Z - kirimlar soni;
α – rez’ba profilining burchagi;
γ – rez’baning ko’tarilish burchagi;

Rez’baning asosiy tiplari. (turlari)

Metrik rez’balar Eng ko’p tarqalgan mahkamlash boltlari hisoblanadi. Metrik rez’balarda profil burchagi 60⁰ ga teng bo’ladi. Metrik rez’balar St 182 – 75 bo’yicha yirik va mayda qadamli rez’balarga bo’linadi.
ST SEV 182 – 75 bo’yicha metrik rez’balar, o’lchamlar mmda.

Rez’ba diametri d	Yirik qadamli rez’balar		Mayda qadamli rez’balar
	Qadami t	O’rta diametri d2	Qadami t	O’rta diametri d2
10	1.5	9.026	1.25	9.188
12	1.75	10.863	1.25	11.188
16	2	14.701	1.5	15.026
20	2.5	18.376	1.5	19.026

Ular rez’ba qadamini bo’luvchi koefitsent bilan farqlanadi.