Fanlari kafedrasi mashina detallari fanidan ma’ruzalar matni angren-2008

Ruxsat etilgan kuchlanishni aniqlash.

Ruxsat etilgan kuchlanish deganda ma’lum nagruzka ta’siridagi detalning xavfli kesimida hosil bo’ladigan va uning mo’ljallangan vaqt ichida benuqson ishlashini ta’minlovchi eng kata qiymati tushuniladi.

Kuchlanishning bu qiymatini topish uchun chegaraviy kuchlanish hamda mustaxkamlik zonasi qiymatlari aniqlangan bo’lishi kerak.
Bu qiymatlar shu materiallarninng namunalarini laboratoriya sharoitida sinash natijasida topiladi. Masalan: plastik materialning statik cho’zilishini sinash natijasida quyidagi grafik topilgan.

Rasm

A – nuqtaga to’g’ri keladigan kuchlanish propartsionallik chegarasi deb, V – nuqtaga to’g’ri keladigan kuchlanish o’quvchanlik chegarasi deb,
D - nuqtaga to’g’ri keladigan kuchlanish mustahkamlik chegarasi deb ataladi.
Mustaxkamlik zonasi quyidagi formulalar yordamida topiladi.

1. 
   Plastik materiallar uchun:
   

^  ^{=
 ok} , bundan n =
n
 ok
^ 

2. 
   Mo’rt materiallar uchun:
   

^  ^{=
 в} , bundan, n =
 n
 в
^  ^:

Metallmas materiallardan tayyorlangan detallarning ruxsat etilgan kuchlanish qiymatini topish uchun quyidagi formuladan topiladi.

□
^  ^{ т}
k
 u - chegaraviy kuchlanish
n – mustahkamlik zonasi koeffitsenti. U holda ruxsat etilgan kuchlanish

^  ^{  u}
n
bo’ladi.

Ruxsat etilgan kuchlanishni topish uchun chegaraviy kuchlanish va mustaxkamlik zapasi koeffitsenti ma’lum bo’lishi kerak.