OZBEK TILI
FANIDAN TEST SAVOLLARI
1. Qaysi uslubda qoshma gaplar faol qollanadi ?
Ilmiy uslubda
Rasmiy uslubda
Ommabop uslubda
Badiiy uslubda
2. Fanning vazifasi- odamlarga xizmat. Bu fikrlar kimga tegishli?
Jomiy
Navoiy
Rudakiy
Tolstoy
3. Sozlashuv uslubi nechaga bolinadi va qaysilari ?
2 ga ogzaki va adabiy sozlashuv uslubi
2 ga rasmiy va ilmiy uslub
2 ga ogzaki va ilmiy uslub
2 ga adabiy va rasmiy uslub
4. Malumot axborot hujjati Bayonnoma nechta asosiy zaruriy qismdan iborat?
9 ta
11 ta
8 ta
12 ta
5. Rasmiy uslubda qanday matnlar tuziladi ?
Elonlar, sherlar, romanlar
Qarorlar, idora hujjatlari, dostonlar
Hujjatlar, ish yuritish qogozlari
Elonlar, qarorlar, qonunlar
6. Quyidagi matn qaysi uslubga mansub ?
Men dunyoga kelgan kundanoq
Vatanim deb seni uygondim .
Odam baxti birgina senda
Bolurida mukammal qondim.
Sozlashuv uslubi
Rasmiy uslub
Badiiy uslub
Publisistik uslub
7. Ilmiy uslubga xos hususiyat ?
Soz va atamalarni koproq qollash
Kochma manoli sozlarni qollash
Eskirgan sozlarni qollash
Neologizmlarni qollash
8. Hujjatlar tuzilishiga kora necha turga bolinadi?
Ichki va tashqi hujjatlar
Sodda va murakkab hujjatlar
Namunaviy va qolipli hujjatlar
Rasmiy va shaxsiy hujjatlar
9. Tashkiliy hujjatlarga qaysi hujjatlar kiradi ?
Buyruq, buyruqdan kochirma, korsatma, farmoyish
Ariza, bayonnoma, bildirishnoma, dalolatnoma
Guvohnoma, yoriqnoma, nizom , ustav, shartnoma
Adres, taklifnoma , telegramma, xatlar
10. Qaysi uslub uchun frazeologik birikma ishlatilishi xos emas ?
Ilmiy va badiiy
Badiiy va rasmiy
Ilmiy va rasmiy
Sozlashuv va ilmiy
11. Adabiy meyorning qanday korinishi mavjud ?
Ogzaki va yozma
Imloviy
Uslubiy
Fonetik
12. Hujjat matni qanday talablar asosida koriladi ?
Xolislik, aniqlik
Ixchamlik, londalik
Mazmuniy toliqlik
Barcha javoblar togri
13. Adabiy normaning qanday korinishlari mavjud ?
Ogzaki va yozma
Dialektal norma
Jargonlar normasi
Uzus
14.Qaysi uslubda atamalar kamroq qollaniladi ?
Ommabop uslubda
Ilmiy ommabop uslubda
Badiiy uslubda
Rasmiy uslubda
15. Malumot axborot hujjatlaridan Dalolatnoma nechta zaruriy qismdan iborat ?
10 ta
9 ta
12 ta
11 ta
16. Badiiy uslubga xos xususiyat qaysi javobda berilgan ?
Tasviriy vositalarni qollamaslik
Badiiylik, atamalarni qollash
Soddaik , tantanavorlik
Obrazlilik , estetik tasir etish vazifasi
17. Qonun matnlari, farmonlar, buyruqlar, ariza
kabi hujjatlar qaysi uslubda yoziladi ?
Badiiy uslubda
Sozlashuv uslubda
Ilmiy uslubda
Rasmiy uslubda
18. Berilgan matndagi oxshatishlarni aniqlang :
Okoplardan yov chiqadi
Och boriday uvlashib.
Orqasidan ajal quvgan
Tentaklarday kulishib.
Ajal quvgan
Och boriday, ajal quvgan tentaklarday
Tentaklarday
Ajal quvgan tentaklarday
19. Mamuriy boshqaruv faoliyatida xizmat mavqeiga kora hujjatlar qanday guruhlarga bolinadi ?
tashkiliy , farmoyish hujjatlar
malumot axborot hujjatlari
xizmat yozishmalari
barcha javoblar togri
20. Sozni kop sozlamay, sizlab ayt, oz-oz,
Tuman soz tuginin shu bir sozda yoz. misralari kimga tegishli ?
Xisrav Dehlaviy
Navoiy
Yusuf Hos Hojib
Bobur
21. Farmoyish hujjatlar guruhiga qanday hujjatlar kiradi ?
Guvohnoma, Yoriqnoma, Dalolatnoma
Buyruq, Korsatma, Farmoyish
Farmoyish, Ariza, Bayonnoma
Hisobot, Buyruq, Dalolatnoma
22. Malumot axborot hujjatlar guruhiga qaysi hujjatlar kiradi?
Ariza, Bayonnoma, Bildirishnoma, Dalolatnoma
Guvohnoma, Hisobot, Tilxat, Buyruq
Malumotnoma, Shartnoma, Elon, Vasiyatnoma
Elon, Hisobot, Buyruq, Ariza
23. Sozchi holing boqma,boq soz holini,
Korma kim der ani, korgilkim, ne der.
Xorazmiy
Bobur
Farobiy
Navoiy
24. Lotin yozuviga asoslangan ozbek alifbosini joriy etish togrisidagi qonun qachon qabul qilingan?
1992-yil 3-mart
1989-yil 21-oktabr
1993-yil 2-sentabr
1993-yil 6-may
25.Turkiy ozbek tilning rivojida kimning hissasi katta?
Alisher Navoiy
`2Amir Temur
Ahmad Yassaviy
Zaxiriddin Muxammad Bobur
26. Yusuf Xos Hojib qaysi asarning muallifi?
Qutadgu bilig
Hibbatul haqoyiq
Devonu lugatit turk
Xamsa
27.Ozbek tili qaysi tillar oilasiga kiradi?
Oltoy tillar oilasining turkiy turkumiga
Hind-yevropa tillari oilasining eron turkumiga
Hind-yevropa tillari oilasining slavyan tillari turkumiga
Oltoy tillar oilasining eron turkumiga
28. Matn nima ?
Gap
Soz
Tinish belgilari
Bir yoki bir necha sintaktik birliklardan tashkil topgan nutqiy butunlik
29. Malumot-axborot hujjatlaridan Ariza nechta zaruriy qismdan iborat ?
9 ta
11 ta
7 ta
10 ta
30. Rasmiy ishonchnomaning nechta zaruriy qismdan iborat ?
a) 9 ta
b) 11 ta
c) 8 ta
d) 10 ta
31. «Annotatsiya» so‘zining ma’nosi nima?
а) Kisqacha ta’rif
b) Xarakteristika
c) Bilim
d) Xabar, ma’lumot
32) Annotatsiya janrida muayyan asar kimlarga mo‘ljallanganligi aniqlanadimi?
a) Aniklanmaydi
b) Bu savol ahamiyatli emas
c) Albatta, aniqlanadi
d) Fakat muayyan asarga xarakteristika beriladi
33) «Maqola» sozining manosi nima?
a) Tahlil
b) Hajmi uncha katta bolmagan ilmiy asar
c) Xabar
d) Ilm
34) Maqola bajarayotgan vazifasiga qarab qanday xarakterlar kasb etadi?
a) Ilmiy xarakter kasb etadi
b) Publitsistik kasb etadi
c) Nazariy kasb etadi
d) Publitsistik, problematik, nazariy, tanqidiy, ilmiy, metodik xarakter kasb etadi
35) Ilmiy maqola klassik namunasining hajmi necha sahifa boladi?
a) 3-4 bet
b) 4-5 bet
c) 5-6 bet
d)7-9 bet
36) Ilmiy maqolada muallifning ismi-sharifi,maqolaning nomi, oquv yurti (ilmiy tashkilot yoki ishlab chiqarish korxonasi) nomlanishi qayd etiladimi?
a) qayd etilmaydi
b ) savolda qoyilgan barcha talablar qayd etiladi
c) Ilmiy tashkilotning nomlanishi qayd etiladi
d) maqolaning nomi bolsa basYE)
37) Ilmsozi qaysi til atamasi va uning lugaviy manosi nima?
a) Forscha soz, bilim
b) Turkcha soz, malumotlar
c) Ozbekcha soz, tajribalar yigindisi
d) Arabcha soz, kishining oqish organish va hayotiy tajribasi orqali orttirilgan bilimi
38) Maruza sozining manosi?
a) Axborot
b) Hisobot
c) Biror mavzuda kopchilik oldida sozlangan nutq, doklad
d) Tezisning bir korinishi
39) Ilmiy maruza uchun qancha vaqt ajratiladi.
a) 4-5 minut
b) 5-6 minut
c) 7-8 minut
D)9-10 minut
40) Ilmiy axborot nima?
a) Hisobot
b) Maruza
c) Muayyan sohadagi eng yangi yutuq va xulosalarning ilmiy daragi
d) Malumot
41) Ilmiy axborot uchun qancha vaqt ajratiladi?
a) 10-15 minut
b) 10-20 minut
c) 8-9 minut
d) 5-7 minut
42) Tezissozining manosi nima va uning matni hajmi qanchagacha boladi?
a) grekcha soz, tasdiqlayman,2 betgacha
b) forscha soz, malum kilaman, 4 betgacha
c) ruscha soz, axborot, 3 betgacha
d) farangcha soz, xabar beraman, 2 betgacha
43) «Taqriz» qaysi tilning atamasi va u qanday manolarni beradi?
a) Arabcha soz, «bayon qilish, sozlash, tasdiqlash» manolarini beradi
b) Tojikcha soz, «asarning qimmatini belgilash»;
c) Forscha soz, «asarni tahlil etish»;
d) Forscha - tojikcha soz, «asarning ornini aniqlash»;
44) Referatda yagona fikr xukmronlik qiladimi yoki fikrlar majmui beriladimi?
a) Fikrlar majmui beriladi
b) Kamida 5 ta fikr aytiladi
c) Yagona fikr hukmronlik qiladi va u toliq isbot etiladi
d) Fakatgina tanqidiy fikr beriladi
45) «Referat» qaysi tilning atamasi va u qanday manolarni beradi?
a) Arabcha soz, «bayon qilish, sozlash, tasdiqlash» manolarini beradi.
b) lotincha soz, «maruza qilaman, malum qilaman»
c) Forscha soz, «asarni tahlil etish»;
d) Forscha - tojikcha soz, «asarning ornini aniqlash»;
46) Izohli lugat bu alifbo tartibda qurilgan butun bir dunyo
Barcha kitoblar lugatda joylashtirilganday
Faqat ularni ajratib ola bilish lozim.
Lugatlar haqida aytilgan ushbu jumlalar muallifi kim?
a) Eriyest Renan
b) Anotol Frans
C) V.I. Dal
d) Emil Zolya
47) Birinchi bolib izoh atamasi qaysi lugatshunos olim lugatida qollanilgan?
a) V.I. Dal
b) Emil Zolya
c) Eriyest Renan
d) Karl Linney
48) XVII asrning yarmiga kelib Yevropada lugatlarga munosabat ozgarishining sabablarini belgilang.
a) Fanlar Akademiyasi, bilimlar Akademiyasi tuzila boshlaganligi
b) Ayrim matnlarda uchragan qiyin soz va soz birikmalarini izohlashga urinish
c) Oz ona tillarini bilishga bolgan qiziqish
d) barcha javoblar togri
49. Fransuz akademiyasi qachon va kim tomonidan tuzilgan?
a) 1582-yil, V.I.Dal tomonidan
b) 1712-yil, Karl Linney
c) 1635-yil Kardinal Rеshеl’е
d) To‘g‘ri javob yo‘q
50. Ispan akademiyasida nashr etilgan lug‘atni belgilang.
A “E’tiborlilar lug‘ati”
b) “Izohli lug‘at”
c) “Chet tilidan kirgan so‘zlar lug‘ati”
d) “Chastotali lug‘at”
51. 1902-yilda Varshavada nashr etilgan lugatni belgilang.
a) 7 tilli Ruscha fransuzcha nemischa tibetcha mogulcha uygurcha xitoycha lugat
b) 2 tilli Ruscha ozbekcha qisqacha botanika terminlari lugati
c) Yozuv yodgorliklari asosida qadimgi rus tilining lugati
d) Turkcha tatarcha qiyosiy lugat
52. Terminologik lugatlar qatorini belgilang.
a) Ruscha ozbekcha matematik terminlar sozligi, Turk tillari lugati
b) Ruscha ozbekcha fizik terminlar lugati, Ruscha ozbekcha qisqacha botanika terminlari lugati
c) Ruscha ozbekcha matematik terminlar lugati, Chet tilidan kirgan sozlar lugati
d) Barcha javoblar togri
53. Istiqloldan song yaratilgan Ozbek milliy ensiklopediyasi necha jilddan iborat va OzMEning I XI jildlarida taxminan qancha maqola berilgan?
a) 12 jild, 50 ming maqola
b) 14 jild, 40 ming maqola
c) 13 jild, 30 ming maqola
d) 12 jild, 40 ming maqola
54. Turli fan, texnika, madaniyat kabi turli soha haqida kerakli malumotlar beruvchi asar
a) Kop tillik lugatlar deyiladi
b) Tarixiy lugatlar deyiladi
c) Terminologik lugatlar deyiladi
d)Qomusiy lugatlar deyiladi
55. 1971-1980-yillarda nashr etilgan Ozbek sovet ensiklopediyasi necha jilddan iborat edi?
a) 2 jild
b) 10 jild
c) 14 jild
d) 30 jild
56. Talabalarning oquv-tadqiqot ishlarini nomlang?
a) Ilmiy maruza, axborot, hisobot
b) Tezis, taqriz,maqola
c) Nazorat ishi, referat, kurs ishi,bitiruv malakaviy ish
d) Risola, annotatsiya, maqola
57.Sozning ozi ifodalayotgab voqelikka mutlaqo mos va muvofiq kelishi...........deyiladi?
a) Nutqning sofligi
b) Nutqning izchilligi
c) Nutqning ravonligi
d) Nutqning mantiqiyligi
58. Til madaniyatining asosiy tekshirish obekti nima?
a) Adabiy til meyorlari
b) Lugat boyligi
c) Uslubiyat
d) Imlo
59. Nutqning tozaligiga salbiy tasir etadigan unsurlami korsating?
a) Varvarizmlar va vulgazmlar
b) Arxaizm va dialektizmlar
c) Adabiy meyor va imlo
d) А, B javob
60. Nutqning tozaligi deganda nimani tushunasiz?
a)Adabiy til me’yorlariga yot bo‘lgan birliklarningqo‘llanmasligi
b) Dialektizmlarning qo‘llanmasligi
c) Nutq mantiqiyligiga rioya qilish
d) Nutq ifodaviyligini oshirish
61. Milliy o‘ziga xosligi bilan ajralib turuvchi nutq qanday nomlanadi?
a) Ogzaki
b) Madaniy
c) Yozma
d) Badiiy
62. Toglardagi qip-qizil lola Bolib goyo yqut piyola, Buloqlardan uzatadi suv, El kozidan qochadi uyqu. Sheriy parchada tilning tasviriy vositalaridan qay biri qollangan?
a) Oxshatish
b) Qiyoslash
c) Sinekdoxa
d) Metonomiya
63. Qaysi adib «Tarbiya»ni tо‘rt turga bо‘ladi.
a) Qoshg‘ariy
b) Beruniy
c) A.Avloniy
d) Y.X.Xojib
64. 1995-yilda qabul qilingan imlo qoidasiga ko‘ra quyidagi so‘zlarning qaysi biri qo‘shib yoziladi?
A) kir sovun B) tarjimayi hol
C) liq to‘la D) och sariq
65. Tutuq belgisi (’) qoyilishi kerak bolgan sozlarni aniqlang.
A) maraka, tazim B) motadil, vaz
C) mashuq, mezon D) taziya, murojaat
66. Qaysi qatordagi sozda til oldi jarangli tovush lab-lab jarangli tovushi sifatida talaffuz etiladi?
A) mehmon B) boyni C) gapni D) minbar
67. Notogri yozilgan sozlar qatorini korsating.
A) oliyjanob, taqiqlamoq, ohanrabo
B) taqchil, bugu, hasharot
C) hukumron, alyuminiy, vakum
D) boysunmoq, gulsapsar, binoyi
68. 1995-yilda qabul qilingan imlo qoidasiga kora quyidagi sozlarning qaysi biri ajratib yoziladi?
A) yarim avtomat B) bug‘doy rang
С) janubi g‘arb D) sovuq mijoz
69. Noto‘g‘ri yozilgan so‘z qaysi qatorda berilgan?
A) hasharot B) netron C) obro‘li D) xushhazm
70. Talaffuz va imloda farqlanadigan so‘zlar ko‘rsatilgan qatorni toping.
1) tonna; 2) avtomat; 3) bahor; 4) okean; 5) kollej; 6) ishlov; 7) tovuq; 8) yasha; 9) bilan
A) 1, 2, 5, 7, 8, 9 B) 3, 4, 6, 8, 9 C) 1, 2, 3, 4, 5, 7, 9 D) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8
71. Qosh undosh xato qollangan sozlar qatorini aniqlang.
A) dramma, ushshatmoq
B) yalliglanish, horittirmoq
C) himmatli, haqqoniyat D) uvvos, uddaburon
72. Adabiy meyor saqlangan sozlar qatorini belgilang.
A) giyohvan, xayir, gish, mas
B) pasay, chapdas, qayrilmoq, sanalmoq
C) artis, grip, dramma, darax
D) yarmi, bagri, ayrilmoq, ikkala
73. Xato yozilgan sonlarni toping.
A) besh-on, ellik-oltmishtacha *B) uchchala, torttala
C) bitta, ikkita D) uchdan bir, beshdan uch
74. Qaysi juftlikda sozlar xato yozilgan?
A) mojaz, mojiza B) surat, surat
C) nasha, nasha D) tana, tana
75. Yangi imlo qoidasiga kora har bir sozi bosh harf bilan yoziluvchi birliklar qatorini belgilang
A) Ozbekiston qahramoni
B) Barcha qatordagi sozlar bosh harf bilan yoziladi.
C) Xotira va qadrlash kuni D) Mustaqillik kuni
76. "Ozbek tilining asosiy imlo qoidalari" (1995) ga kora chiziqcha bilan yoziladigan sozlar qatorini toping.
A) unda bunda, uyma uy
B) kopdan kop, yangidan yangi
C) ochiqdan ochiq, togridan togri
D) yangidan yangi, togridan togri
77. Chiziqcha bilan yoziladigan sozlar qaysi qatorda berilgan?
A) orom//baxsh, qiyma//taxta, ur//toqmoq
B) gul//chechak, bordi//keldi, och//sariq
C) bodom//qovoq, toq//qizil, kecha//kunduz
D) uyma//uy, kiyim//kechak, dam//badam
78. Qaysi javobda 1995-yilda qabul qilingan imlo qoidasiga kora ajratib yoziladigan soz berilgan?
A) sovuq mijoz B) yarim avtomat
C) kula yozdi D) bugdoy rang
79. -illa fel yasovchi qoshimchasi qaysi sozlarga qoshilganda fonetik yozuv asosida yoziladi?
A) lok, ging, ship B) shov, shiq, dik
C) shov, guv, ship D) shov, guv, shuv
80. Diagramma sozining 3-bogini nechta tovushdan tarkib topgan?
A) 3 ta undosh, 1 ta unli В) 3 ta undosh, 2 ta unli
C) 2 ta undosh, 1 ta unli D) 1 ta undosh, 1 ta unli
81. Qaysi qatordagi so‘zlarda “o” unlisi “a” singari talaffuz qilinadi?
A) dekoratsiya, omonim, monitoring
B) savol, bahor, zamon C) okulist, tonna, tort
D) dekoratsiya, bola,
82. Quyida berilgan sozlarning qaysilariga egalik qoshimchalari qoshilsa, bu soz fonetik yozuv asosida yozilmaydi?
1) orin; 2) park; 3) rizq; 4) kapalak; 5) bogiz; 6) nutq; 7) qorin; 8) butoq; 9) farq; 10) tuproq
A) 3, 4, 5, 10 B) 6, 8, 9 C) 2, 3, 6, 9
D) 1, 5, 9, 10
83. Qosh unlilarsiz yozilishi kerak bolgan sozni toping.
A) manfaatdor B) mutakaabbir
C) mutolaa D) mutaassib
84. Imlo qoidasiga kora notogri yozilgan sozlarni toping.
1) yutiq; 2) badiiy; 3) ukrayin; 4) tassurot; 5) mone; 6) ehtirom
A) 1, 3, 4 B) 2, 5, 6 C) 1, 2, 5 D) 1, 3, 4, 5
85. Talaffuzda tovush orttirilishi yuz bergan sozlar qatorini toping.
A) tabiat, doim, ilm B) unga, achchiq, issiq
C) qadr, dost, gisht D) gosht, yozdir, iliq
86. Imlo qoidasiga kora xato yozilgan sozni toping.
A) hasharot B) zalvorli C) qaynana D) qati nazar
87. Bogin kochirish haqida aytilgan qaysi qoida notogri?
A) Harfdan iborat shartli belgi ozi tegishli raqamdan ajratib kochiriladi.
B) ozlashma sozlarning boginlari chegarasida ikki undosh kelsa, ular keyingi satrga birgalikda kochiriladi.
C) v. b. (va boshqalar), sh. k. (shu kabilar) singari harfiy qisqartmalar oldingi sozdan ajratib kochirilmaydi.
D) Ozlashma sozlarning boginlari chegarasida uch undosh kelsa, birinchi undosh oldingi satrda qoldirilib, qolgan ikki undosh keyingi satrga kochiriladi.
88. Quyida berilgan juft sozning qaysi biri imlo qoidasiga kora togri yozilgan?
A) yaroq-aslaha B) yaroq-aslaxa
C) yarog-aslaha D) yarog-aslaxa
89. Muxbirimiz voqea roy bergan joydan xabar beradi, voqeaga guvoh bolganlarning soziga kora, muxbirimizning xabar berishicha kabi iboralar qaysi uslubda qollaniladi?
A) publitsistik uslub B) rasmiy uslub
C) badiiy uslub D) ilmiy uslub
90. Qaysi qatordagi uslubiy xato paronimlarni qollash bilan bogliq?
A) Tambalga ish buyursang, otangdan yaxshi maslahat beradi.
B) Dugonajon, bugun menikiga tashrif buyurarsan?
C) Yarog tuta oladigan qari-yu yosh jangga shay turardi.
D) Ozak va qoshimcha qanday aytilishidan qatiy nazar ozgarmaydi.
91. Qaysi javobda publitsistik uslubga togri tarif berilgan?
A) atamalarga tayanib, fikrni aniq va ixcham shaklda bayon qiluvchi uslub
B) ish yuritish qogozlari uslubi
C) voqelikni badiiy tasvir vositalari orqali ifodalash uslubi
D) ommaviy axborot vositalari uslubi
92. Shaxsiy yoki mulkiy sugurta shartnomasi, zarurat tugilganda sugirtachiga qarshi davo qozgatib zararni undirish uchun sudga taqdim etiladigan rasmiy hujjat.
Ushbu izoh qaysi sozga tegishli?
A) lizing B) aksiya C) polis D) invistetsiya
93. Quyidagi hujjatlarning qaysi biri rasmiy uslubning diplomatik uslub turida yoziladi?
A) bildirgi B) jinoiy aktlar C) konvensiya D) qonun
94. Xizmat xatlari nechta zaruriy qismni oz ichiga oladi ?
24 ta zaruriy qism
19 ta zaruriy qism
16 ta zaruriy qism
22 ta zaruriy qism
95. Matnning uslubini aniqlang .
Maishatman kayfu safo bir yoqda ,
Mehnat bilan jabro jafo bir yoqda
Rasmiy
Badiiy
Sozlashuv
Publisistik
96. Mamuriy boshqaruv faoliyatida xizmat mavqeiga kora hujjatlar qanday guruhlarga bolinadi ?
tashkiliy , farmoyish hujjatlar
malumot axborot hujjatlari
xizmat yozishmalari
barcha javoblar togri
97.Labing guncha yuzing ikki qizl gul.
Qading sarvu, soching goyoki sunbul
sifatlash
metafora
metonimiya
oxshatish
98. Notogri yozilgan sozlar qatorini korsating.
A) oliyjanob, taqiqlamoq, ohanrabo
B) taqchil, bugu, hasharot
C) hukumron, alyuminiy, vakum
D) boysunmoq, gulsapsar, binoyi
99. 1995-yilda qabul qilingan imlo qoidasiga ko‘ra quyidagi so‘zlarning qaysi biri ajratib yoziladi?
A) yarim avtomat B) bug‘doy rang
*С) janubi g‘arb D) sovuq mijoz
100. Talaffuzda tovush orttirilishi yuz bergan so‘zlarqatorini toping.
A) tabiat, doim, ilm B) unga, achchiq, issiq
C) qadr, do‘st, gisht D) gosht, yozdir, iliq
101. Lotin alifbosiga asoslangan imlo qoidasiga kora Ishoq sozida ishlatiladigan tutuq belgisi qanday vazifa bajaradi?
A) unli tovushning choziqroq aytilishini ifodalaydi
B) unlini undoshdan ajratib talaffuz etilishini ifodalaydi
C) oldin va keyin kelgan tovushlar alohida tovushlar ekanligini ifodalaydi
D) soz urgusini ifodalaydi
102. Berilgan qaysi sozda tutuq belgisi notogri qoyilgan?
A) masul B) masum C) mamur D) maqul
103. 1) kav... sh; 2) kib... r; 3) kir... m; 4) lut... f; 5) moy... l
Imlo qoidasiga kora nuqtalar ornida i unlisi qoyilishi kerak bolgan sozlarni belgilang.
A) 1, 2, 3, 5 B) 1, 4, 5 C) 3, 5 D) 1, 4
104. Berilgan sozlarning qaysilarida nuqtalar ornida u unlisi yoziladi?
1) junj... kish; 2) juld... r; 3) zog... m; 4) ibratom...z;
A) 1, 2, 3, 4 B) 2, 3 C) 2, 4 D) 1, 4
105. Ayrim paytlarda konglim onamni qomsaydi-da, qanotim qayrilganini sezib, nafasim bogzimga tiqiladi. Ushbu gapda fonetik yozuv qoidasi asosida yozilgan sozlar soni nechta?
A) 1 ta B) 2 ta C) 3 ta D) 4 ta
106. Notogri yozilgan sozlar qatorini toping.
A) Xalqaro olimpiya qomitasi, Madaniyatva Sport ishlari vazirligi, Nuroniyjamgarmasi
B) Buxoro viloyati hokimligi, Temuriylar tarixidavlat muzeyi, Quvasoy sement zavodiC) Oliy xojalik sudi, Toshkent agrar
universiteti, «Lazzat» oshxonasiD) Vazirlar Mahkamasi, «Sharq gullari» firmasi
107. Bagrim yoniq, yuzim qora, konglim siniq,boyim bukik, sening ziyoratingga keldimsultonim. Gapda fonetik yozuv qoidasi asosida yozilgan sozlar soni nechta?
A) 4 ta B) 2 ta C) 3 ta D) 5 ta
108. Imlo qoidasiga kora xato yozilgan sozni toping.
A) mayus B) mazur C) masum D) masud
109. 1) yiglamoq; 2) taranmoq; 3) chorlamoq;4) anglamoq; 5) chanqamoq; 6) qaynoqroq
Berilgan sozlarning qaysi biri fonetik yozuvqoidasi asosida yozilgan?
A) 2, 3, 4, 5, 6 B) 1, 4, 6 C) 3, 4, 6D) 4, 5, 6
110. 1) taroqqa 2) buloqqa 3) soroqqa 4) ilikka 5)kurakka 6) terakka
Jonalish kelishigidagi ushbu sozlarning qaysibirida sozning ham ozak, ham qoshimchaqismida tovush ozgarishi yuz bergan?
A) 1, 2, 3B) 3, 4, 5 C) 1, 3D) barchasida faqat qoshimchada ozgarish yuzbergan
111. Qaysi qatordagi sozlarda qosh undosh qollanishi kerak?
A) has ... os, qosh ... a B) ud ... aburon, tasad ... uq
C) hij ... alamoq, uv ... at D) mut ... asil, jiz ... illamoq
112. Imlo qoidasiga kora qaysi soz togri yozilgan?
A) uzur B) mumiyo C) mayilD) makir
113. Sozlarga jonalish kelishigi qoshimchasiqoshilganda soz tarkibida qanday fonetikozgarish yuz berishi mumkin?
A) tovush tushishi B) tovush almashishi
C) tovush orttirilishi va almashishi
D) tovush almashishi va tushishi
114. Talaffuzda tovush orttirilishi yuz bergan sozlarqatorini toping.
A) tabiat, doim, ilm B) unga, achchiq, issiq
C) qadr, dost, gisht D) gosht, yozdir, iliq
115. Imlo qoidasiga kora xato yozilgan sozni toping.
A) hasharot B) zalvorli C) qaynana D) qati nazar
116. Bogin kochirish haqida aytilgan qaysi qoida notogri?
A) Harfdan iborat shartli belgi ozi tegishli raqamdan ajratib kochiriladi.
B) ozlashma sozlarning boginlari chegarasida ikki undosh kelsa, ular keyingi satrga birgalikda kochiriladi.
C) v. b. (va boshqalar), sh. k. (shu kabilar) singari harfiy qisqartmalar oldingi sozdan ajratib kochirilmaydi.
D) Ozlashma sozlarning boginlari chegarasida uch undosh kelsa, birinchi undosh oldingi satrda qoldirilib, qolgan ikki
undosh keyingi satrga kochiriladi.
117. Quyida berilgan juft sozning qaysi biri imlo qoidasiga kora togri yozilgan?
A) yaroq-aslaha B) yaroq-aslaxa
C) yarog-aslaha D) yarog-aslaxa
118. 1) ekmoq; 2) kormoq; 3) chiqmoq; 4) osmoq
Ushbu fellardan payt ravishdoshi yasalganda ularning qaysi biri morfologik (yozuv) qoida asosida yoziladi?
A) 2, 4 B) 1, 2, 3, 4 C) 1, 3 D) 1
119. 1) ekmoq; 2) kormoq; 3) chiqmoq; 4) osmoq
Ushbu fellardan payt ravishdoshi yasalganda ularning qaysi biri fonetik (yozuv) qoida asosida yoziladi?
A) 2, 4 B) 1, 2, 3, 4 C) 1, 3 D) 1
120. Qaysi qatorda juft sifatlar yangi imlo qoidasiga kora notogri yozilgan?
A) yakkam-dukkam B) kattayu kichik
C) yakka-yu yagona D) sargish-qongir
121. 1995-yilda qabul qilingan imlo qoidasiga kora quyidagi sozlarning qaysi biri ajratib yoziladi?
A) kelintushdi, tokqaychi B) sozboshi, achchiqtosh
C) qirgiykoz, oybolta D) dardibedavo, timqora
122. Quyidagi talaffuz xususiyatlarining qaysilari yozuvda ham aks etadi?
1) k undoshi bilan tugagan otlarga egalik qoshimchalari qoshilganda k undoshining g ga ozgarishi; 2) q undoshi bilan tugagan otlarga egalik qoshimchalari qoshilganda q undoshining g ga ozgarishi; 3) g undoshi bilan tugagan otlarga jonalish kelishigi qoshimchasi qoshilganda g undoshining q undoshiga ozgarishi; 4) a unlisi bilan tugagan fellarga shaxs oti yasovchi -vchi qoshimchasi qoshilganda a unlisining o ga ozgarishi
A) 1, 2, 3, 4 B) 1, 2, 4 C) 1, 2, 3 D) 1, 2
123. Berilgan sozlarning qaysi biri togri yozilgan?
1) taqiqlamoq; 2) tahqiqlamoq; 3) taqiqlamoq
A) 1, 2 B) 3 C) 1 D) 2, 3
124. 1) idrok; 2) terak; 3) ishtirok; 4) chok; 5) bolalik.
Berilgan ushbu sozlarning qaysi biriga egalik qoshimchasi qoshilganda, asos qismda fonetik ozgarish boladi?
A) 1, 2, 3, 4 B) 2, 5 C) 1, 3, 4 D) 1, 2, 5
125. Unga uchragani yuragi dov bermadi, yiglab uyga keldi. Berilgan gapda necha soz fonetik qoida asosida yozilgan?
A) 1 ta B) 2 ta C) 3 ta D) 4 ta
126. Qoyalar bagridan oynab oqib tushayotganshalola unga zavq bagishlardi. Ushbu gapdagi fonetik yozuv qoidasi asosida yozilgan sozlar miqdorini aniqlang.
A) 1 ta B) 2 ta C) 3 ta D) 4 ta
127. 1995-yilda qabul qilingan imlo qoidasiga koraquyidagi sozlarning qaysi biri xato yozilgan?
A) parvoyim B) obroyim C) avzoyim D) orzuyim
128. Nuqtalar ornida bogiz tovushi yoziladigansozlarni toping.
1) xayr ... ohlik; 2) xayr- e... son; 3) hoyu... avas; 4) mav ... um; 5) ma ... fiy
A) 1, 2, 3, 4, 5. B) 2, 3, 4 C) 1, 3, 5D) 1, 4
129. Juft soz imlo qoidasiga kora togri yozilganqatorni toping.
A) sayi-harakat B) sayi-harakat
C) saiy-harakat D) say-harakat
130. Yoshligidan tabiiy fanlarga shunday mehrqoydiki, bu fanlarning sirli olami uning butunborligini qamrab oldi.
Ushbu gapda nechta soz fonetik yozuv qoidasiasosida yozilgan?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5
131. 1) boqmoq; 2) bukmoq; 3) sogmoq; 4) egmoq
Ushbu fellardan payt ravishdoshi yasalgandaularning qaysi biri fonetik yozuv qoidasi asosidayoziladi?
A) 1, 2, 3, 4 B) 2, 3, 4 C) 1, 2 D) 1
132. Qaysi qatordagi sozlar togri yozilgan?
A) Toshkent viloyati hokimligi, Guliston DavlatUniversiteti
B) Quvasoy sement zavodi, Temuriylar tarixiDavlat muzeyi
C) «Gafur Gulom» nomidagi nashriyot,Ozbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi
D) Xalq talimi vazirligi, Respublika OliyKengashi
133. Qaysi javobda imloviy jihatdan notogri yozilgan sozlar qatori berilgan?
A) xijil, hijjalamoq, xasposhlamoq
B) hijil, xijjalamoq, hasposhlamoq
C) hijil, hijjalamoq, hasposhlamoq
D) xijil, xijjalamoq, xasposhlamoq
134. Imloviy jihatdan togri yozilgan sozlarni aniqlang.
A) sazavor, mulaqot B) sazovar, muloqat
C) sazovor, muloqot D) sazovor, muloqat
135. Qaytar bolsam quruq qol ovdan,
Qora qozon qolsa qaynovdan,
Ham ayrilib olja, ulovdan,
Qarzga botar bolsam birovdan,
Taskin berib Onam yiglaydir,
Qolganlari yolgon yiglaydir. (Tora Sulaymon)
Ushbu sheriy parchada fonetik ozgarish asosida yozilgan sozlar necha orinda qollangan?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5
136. Qaysi javobda nom togri yozilgan?
A) Osiyo Taraqqiyot Banki B) Osiyo Taraqqiyot Banki
C) Osiyo taraqqiyot banki D) Osiyo taraqqiyot banki
137. hokandoz, nomoyish, jaholat, tamosha, tadbiq, mabodo, mojora, tagdimot, mashum
Ushbu sozlardan nechtasi notogri yozilgan?
A) 5 tasi B) 7 tasi C) hammasi togri yozilgan D) 6 tasi
138. Qaysi sozlarda u unlisi notogri qollangan?
1) unutmoq; 2) unumli; 3) unub-osmoq; 4) umumiylik; 5) umum; 6) umurguzaron
A) 3, 4, 5 B) 1, 2, 4, 6 C) 3, 6 D) 2, 3, 5
139. Quyidagi qaysi sozlarda nuqtalar orniga sirgaluvchi, jarangsiz, lab undoshi yoziladi?
1) a...zal; 2) a...tomobil; 3) sha...qat; 4) sa...do; 5) a...gon; 6) mu...affaqiyat
A) 1, 2, 3, 5 B) 1, 3, 5 C) 4, 5 D) 1, 2, 3, 5, 6
140. Imloviy jihatdan notogri yozilgan sozlarni aniqlang.
1) sazavor; 2) talofat; 3) rahmat; 4) xoxlamoq; 5) taqdim; 6) tagdir
A) 3, 4 B) 1, 2, 4, 6 C) 1, 2 D) 1, 2, 3, 6
141. voqeaga guvoh bolganlarning soziga kora, muxbirimizning xabar berishicha kabi iboralar qaysi uslubda qollaniladi?
A) publitsistik uslub B) badiiy uslub
C) ilmiy uslub D) rasmiy islub
142. Ilmiy uslubning xususiyatlari haqida berilgan qaysi hukm(lar) notogri?
1) sof ilmiy uslubda fan yutuqlarini keng ommaga yetkazish maqsad qilinadi;
2) ilmiy-ommabop uslubda malum fan sohasiga doir atamalar qollansa ham, lekin bu atamalar xalqqa tushunarli bolishi uchun izohlanadi;
3) tarix va adabiyotshunoslik uslubi publitsistik uslubga yaqinroq turadi;
4) ilmiy-ommabop uslubda eng yuqori darajadagi mavhumlashtirish orqali ilmiy xulosalarni bayon qilish kuchli boladi.
A) 1, 4 B) 4 C) 2, 3 D) 1
143. Ilmiy uslubning xususiyatlari haqida berilgan qaysi hukm(lar) togri?
1) sof ilmiy uslubda fan yutuqlarini keng ommaga yetkazish maqsad qilinadi;
2) ilmiy-ommabop uslubda malum fan sohasiga doir atamalar qollansa ham, lekin bu atamalar xalqqa tushunarli bolishi uchun izohlanadi;
3) tarix va adabiyotshunoslik uslubi publitsistik uslubga yaqinroq turadi;
4) ilmiy-ommabop uslubda eng yuqori darajadagi mavhumlashtirish orqali ilmiy xulosalarni bayon qilish kuchli boladi.
A) 4 B) 1, 4 C) 1, 2 D) 2, 3
144. Atamalar faqat bir manoda qollanib, ozi ifodalayotgan tushunchaning tub mohiyatini korsatishga xizmat qiladigan uslubni aniqlang.
A) rasmiy uslub B) ommabop uslub
C) badiiy uslub D) ilmiy uslub
145. Qaysi javobda rasmiy uslubga xos xususiyatlar korsatilgan?
1) uslubning belgisi qisqalik, soddalik, aniqlikdir;
2) atamalar, tariflar, qoidalar asosida ish koradi;
3) fan va texnika tili sanaladi;
4) ibora va jumlalar bir qolipda boladi;
5) sozlar kochma manoda ishlatilmaydi
A) 1, 3, 4 B) 1, 2, 4 C) 1, 4, 5 D) 1, 3, 5
146. Muxbirimiz voqea roy bergan joydan xabar beradi, voqeaga guvoh bolganlarning soziga kora, muxbirimizning xabar berishicha kabi iboralar qaysi uslubda qollaniladi?
A) publitsistik uslub B) rasmiy uslub
C) badiiy uslub D) ilmiy uslub
147. Qaysi qatordagi uslubiy xato paronimlarni qollash bilan bogliq?
A) Tambalga ish buyursang, otangdan yaxshi maslahat beradi.
B) Dugonajon, bugun menikiga tashrif buyurarsan?
C) Yarog tuta oladigan qari-yu yosh jangga shay turardi.
D) Ozak va qoshimcha qanday aytilishidan qatiy nazar ozgarmaydi.
148. Qaysi javobda publitsistik uslubga togri tarif berilgan?
A) atamalarga tayanib, fikrni aniq va ixcham shaklda bayon qiluvchi uslub
B) ish yuritish qogozlari uslubi
C) voqelikni badiiy tasvir vositalari orqali ifodalash uslubi
D) ommaviy axborot vositalari uslubi
149. Shaxsiy yoki mulkiy sugurta shartnomasi, zarurat tugilganda sugirtachiga qarshi davo qozgatib zararni undirish uchun sudga taqdim etiladigan rasmiy hujjat.
Ushbu izoh qaysi sozga tegishli?
A) lizing B) aksiya C) polis D) invistetsiya
150. Quyidagi hujjatlarning qaysi biri rasmiy uslubning diplomatik uslub turida yoziladi?
A) bildirgi B) jinoiy aktlar C) konvensiya
D) qonun
151. Quyidagi hujjatlarning qaysi birida davat etish, axborot oz aksini topgan boladi?
A) buyruq B) bildirgi
C) ishonchnoma D) malumotnoma
152. Quyidagilardan qaysilari publitsistik uslubning yozma shakliga mansub?
1) ijtimoiy-siyosiy masalalarga bagishlangan bosh maqolalar; 2) felyetonlar; 3) pamfletlar;
4) murojaatnomalar; 5) ilmiy xulosalar;
6) deklaratsiyalar; 7) chaqiriqlar
A) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 B) 1, 2, 3, 4, 5, 6
C) 1, 2, 3, 4, 6, 7 D) 1, 2, 3, 4
153. Qaysi uslublar ham og‘zaki, ham yozma shakllarga ega?
1) publitsistik uslub; 2) badiiy uslub; 3) rasmiy uslub; 4) ilmiy uslub; 5) so‘zlashuv uslubi
A) 1, 2, 3, 4 B) 1, 2, 3 С) 1, 2, 4 D) 1, 2, 3, 4, 5
154. Nutq uslublariga xos xususiyatlar aks etgan javoblar mosligini belgilang.
1) badiiy uslub; 2) ilmiy uslub; 3) publitsistik uslub; 4) sozlashuv uslubi;
a) ijtimoiy masalalarga faol munosabatda bolishlik; b) axborot uchun eng kerakli sozlarni ishlatish, nutqiy vositalarni tejash va ortiqcha qollashga intilish; c) axborot berishdan tashqari, estetik tasir korsatish vazifasini bajarish; d) fan yutuqlarini keng ommaga yetgazish.
A) 1 - b; 2 - d; 3 - a; 4 - c
B) 1 - c; 2 - d; 3 - a; 4 - b
C) 1 - c; 2 - d; 3 - b; 4 - a
D) 1 - d; 2 - d; 3 - b; 4 - b
155. Qaysi qatorda ilmiy uslubga xos gap berilgan?
A) Saxiylik va olijanoblik ulugvor fazilatdir.
B) Ega va kesim gapning grammatik asosi hisoblanadi.
C) Seni hur va ozod kuylaymen.
D) Nedin gamnok korinasiz!
156. Badiiy uslubning kommunikativ vazifasi deganda nima tushuniladi?
A) muayyan ijtimoiy masalalarga faol munosabatda bolishlik
B) malum voqea-hodisa haqida axborot berish
C) tasviriy ifodalarni qollash
D) oquvchiga tasir qilish
157. Qaysi uslubda atamalar hamda deyiladi, ataladi, kifoya, zarur kabi sozlar, mazmunan aniq, ravshan, qatiy iboralar ishlatiladi?
A) badiiy uslub B) ommabop uslub
C) ilmiy uslub D) rasmiy uslub
158. Qaysi javobda badiiy uslub namunasi berilgan?
A) Ikkinchi darajali bolaklar fikrni tolaroq va mukammalroq ifodalash uchun xizmat qiladi.
B) Milliy mafkura millatning tub manfaatlarini nazariy asoslab berishga va himoya qilishga dayat etilgandir, uning bosh vazifasi ham shudir.
C) Dalalarning keng quchoqlaridan uchishib kelgan mayin shabadalar qiz ogzidan chiqqan unlarni oz qanotlariga mindirib, allaqayerlarga, olislarga olib ketardilar.
D) Ushbu malumotnomani korsatuvchi G.Mominov, haqiqatan ham, Ozbekiston Milliy universitetining matematika fakultetida dekan orinbosari lavozimida ishlaydi.
159. Quyidagi qaysi gap badiiy uslubga xos?
A) Stakanlarning ikkovida ham rangli eritma bor.
B) Butun osmonni bulutlarning ogir, qalin, qoramtir namati qoplagan.
C) Malumotnoma tuman hokimiyatiga korsatilsin.
D) Sen menga "ovqating undog, ovqating bundog" degan gapni qilaverma.
160. Uslubiy xoslangan sozni belgilang.
A) sozlamoq B) uy C) nigoh D) ovqat
161. Yotoqxonada yashovchilar belgilangan tartib-intizom va tozalikka rioya qilmagan taqdirda yotoqxonadan chiqariladi.
Ushbu gap nutq uslublarining qaysi turiga mansub?
A) rasmiy-idoraviy B) badiiy
C) publitsistik D) sozlashuv
162. Ommaviy axborot vositalari uslubi qanday uslub sanaladi?
A) publitsistik uslub B) ilmiy uslub
C) rasmiy uslub D) badiiy uslub
163. Adabiy tilning ijtimoiy hayotning malum soha doirasiga, malum nutqiy vaziyatga xoslangan korinishi ...
A) nutq uslubi hisoblanadi
B) adabiy til hisoblanadi
C) sohaviy uslub hisoblanadi
D) adabiy sozlashuv uslubi hisoblanadi
164. Uslubiy betaraf sozlarni belgilang.
A) futbol, kurash, shaxmat
B) ega, gap, undosh C) gosht, gap, choyxona
D) traktor, plug, mufta
165. Ayrim nutq uslubi doirasidagina qollanadigan sozlar qanday nomlanadi?
A) maxsus so‘zlar B) atamalar
C) uslubiy xoslangan so‘zlar
D) uslubiy betaraf so‘zlar
166. Nutq a‘zolari vositasida hosil qilinadigan, ma‘no ifodalaydigan so‘zlarni shakllantirishda xizmat qiladigan tovushlarga nima deyiladi?
A) Nutq organlari В) Ovoz tebranishlari
C) Tovush kuchi D) Nutq tovushlari
167. Tovush hosil qilishda ishtirok etadigan nutq azolarining jamiga?
A) Nutq formulasi deyiladi
B) Nutq apparati deyiladi
C) Faol nutq azolari deyiladi
D) Nutq artikulyatsiyasi deyiladi
168. Tovush hosil qilish yoki lingvistik xussusiyatiga kora nutq apparatini nechaga bolish mumkin?
A)3 ga B)4 ga C)6 ga D)2 ga
169. Tovush hosil qilishda ishtirok etadigan faol organni korsating.
A) Bogiz B) Tanglay C) Lab D) Tish
170. Hosil bolish usuliga kora q hamda g undosh fonemalariga togri tavsif berilgan qatorni toping.
A) q - til undoshi, chuqur til orqa; g - til undoshi, chuqur til orqa
B) q va g - bogiz undoshlari
C) g - jarangli undosh; q - jarangsiz undosh
D) q portlovchi undosh; g - sirgaluvchi undosh.
171. Qorishiq undosh fonemalar berilgan qatorni toping.
A) m, n, ng B) dj, sh, f C) ch, j(dj), D) ng, r, l.
172. X undoshiga togri tavsif berilgan javobni toping.
A) chuqur til opqa, sirgaluvchi, jarangsiz undosh fonema
B) bogiz, sirgaluvchi, jarangsiz undosh fonema
C) chuqur til orqa, sirgaluvchi, jarangli undosh fonema
D) chuqur til orqa, portlovchi, jarangsiz undosh fonema.
173. Tovush paychalarining ishtirokiga kora sh hamda j undosh fonemalariga togri tavsif berilgan qatorni toping.
A) sh - til undoshi, til oldi; j - til undoshi, til oldi
B) j- jarangli undoshning jarangsiz jufti sh undosh
C) sh - til undoshi, til orqa; j - til undoshi, til oldi
D) sh - til unlisi, til orqa; j - til undoshi, til oldi
174. Tambur - tanbur, manba - mamba, on besh - ombesh, sunbul - sumbul kabi sozlarning talaffuzi va imlosiga tegishli bolgan qanday fonetik hodisa yuz bergan?
A) tovush orttirilishi B) tovush tushishi
C) tovush almashinishi D) tovush moslashishi.
175. Qaysi soz talaffuz qilinganda, undagi ikki oxshash fonemadan biri nooxshash fonemaga almashishi mumkin?
A) tuzsiz B) yigitcha C) bojxona D*) zarur.
176. Urgu orqali soz manolarini farqlash mumkin bolgan qatorni toping.
A) yangi, yigitcha, qishloqcha B) surma, kitob, hovli C) fizik, choglar, mudir D) olma, anjir, muhit.
177. Urgu nechaga ajaraladi?
A) 3 B) 2 C) 4 D) 5
178. Qaysi urguda zarb emas ohang kuchli boladi?
A) Mantiqiy urgu B) Soz urgusi C) Musiqiy urgu D) Ikkinchi darajali urgu
179. Unli va jarangli undoshlardan hosil bolgan sozlar qatorini belgilang.
A) mashq, kitob, soz B) paxta, xalq, choynak
C) maydon, dor, gul D) maktab, sabab, maqol.
180. Boginning amaliy ahamiyati nimalardan iborat?
A) yozuvda bir satrga sigmay qolgan soz keyingi yolga bogin asosida kochiriladi
B) birinchi sinf oquvchilarini oqish va yozishga orgatish ham boginga asoslanadi
C) sheriy misralarda boginlar sonining teng bolishi etiborga olinadi
D) A, B, C.
181. Ozbek tilida quyidagi shakllardan qaysi biri bogin sifatida uchramaydi?
A) faqat bir unlidan iborat bolgan boginlar
B) bir unli va bir undoshdan tuzilgan boginlar
C) bir unli va ikki undoshdan hosil bolgan boginlar
D) bir undosh va ikki unlidan iborat boginlar.
182. Son-sana, yurak-yurakka, shahar-shahri, men-mening kabi ozak va qoshimchalarning qoshilishida fonetik ozgarishlarining qaysi turlari vujudga kelgan?
A) tovush almashishi
B) tovush tushishi
C) tovush almashishi va tovush orttirilishi
D) tovush almashishi va tushishi.
183. Sirgaluvchi j fonemaini ifoda etuvchi sozlar qatorini toping.
A) jimjit, gijjak B) joyak, ajdod
C) vijdon, garaj D) jumla, janob.
184. Pasay, susay leksemalariga ozak va qoshimchalarning qoshilishidan qanday fonetik ozgarish vujudga keldi?
A) unli fonemalar almashishi B) undosh fonemalar almashishi
C) unli fonemalar tushishi D) undosh fonemalar tushishi
185. Quyidagi sozlarning qaysi qatorida qoshimcha qoshilishi bilan fonetik ozgarish sodir boladi?
A) olcham, toplam, oymakor B) shirinlik, kopchilik, boglam
C) koylakchan, koklam, olguncha D) gulduros, yuragi, shahri.
186. Unli va jarangli undosh fonemalardan hosil bolgan sozlarni belgilang.
A) bolalar, gul, ozod
B) maktab, sabab, maqol
C) mashq, kitob, soz
D) paxta, xalq, choynak.
187. Til orta undoshlarini korsating.
A) k,g,ng B) l C) y D) h, x, q
188. Qaysi savol notogri tuzilgan?
A) Nutq tovushlarini hosil qilishda nutq organlaridan qaysilari ishtirok etadi?
B) Nutq tovushlarini hosil qilishda qaysi nutq organlari faol ishtirok etadi.
C) Nutq tovushlarining hosil bolishida tovush (un) paychalarining qanday ahamiyati bor? D) qaysi unli fonemalarni talaffuz qilganda havo oqimi ogiz boshligida ayrim tosiqlarga uchraydi?
189. Ovoz va shovqinning ishtirokiga kora undoshlar qaysilarga ajraladi?
A) Portlovchilar-sirgaluvchilar
B) Qorishqlar
C) Jarangli-jaragsizlar
D) Shovqinlilar-sonorlar
190. Tarkibida shovqinga nisbatan ovoz kuchliroq bolgan undoshlarga
A) Shovqinlar kiradi
B) Jaranglilar
C) Qorishiqlar
D) Sonorlar
191. Qaysi leksemalar faqat jarangli undoshlardan iborat? 1) koylak; 2) maydon; 3) jadval; 4) vazxon; 5) kollar: 6) vijdon; 7) soglom; 8) doimiy; 9) darslik; 10) osmon.
A) 2, 3, 6, 8 B) 1, 2, 3, 4, 5, 8, 10
C) 1, 2, 4, 5, 8, 9D) 1, 4, 5, 7, 9
192. Urgu mano farqlash vazifasini bajargan sozlarni belgilang.
1) tortma; 2) akademik; 3) oquvchimiz; 4) tok; 5) etik; 6) kozlar; 7) changi; 8) tort.
A) Barcha sozlarda urgu mano farqlash vazifasini bajargan.
B) 1, 2, 3, 4, 6, 7
C) 1, 2, 3, 5, 6, 7
D) 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8.
193. Buyrugingiz sozida fonetik ozgarishlarining qaysi turi mavjud?
A) tovush tushishi va orttirilishi B) tovush orttirilishi va almashishi C) tovush almashishi D*) tovush tushishi va almashishi.
194. Tilning soz manolarini farqlash uchun xizmat qiladigan fonetik birligi?
A) Tovush B) Amplituda
C) Ovoz D) Fonema
195. Ijtimoiy hayotda roy beradigan ozgarishlar, avvalo, tilshunoslikning qaysi bolimida oz aksini topadi?
A) fonetikada B) frazeologiyada
C) leksikologiyada D) morfologiyada
196. Soz boyligi, asosiy lugat tarkibi, ularning mano turlari, soz manolarining ifodalanish yollarini organuvchi bolim tilshunoslikning qaysi bolimi?
A) Leksikografiya B) Orfografiya C) Orfoepiya *D) Leksikologiya
197. Gaplarda ajratilgan sozlarning qaysi biri metaforik manoga ega?
A) Qalin dostim paxta terishar edi.
B) U ikki bor turmushga chiqdi, biroq tirnoq, yuzini kormadi.
C) Uning sochlari yelkasiga tushgan edi.
D) Men kelsam, direksiyada bolim boshliqlari yigilgan ekan.
198. Uxlamoq, talamoq fellarining sinonimlari qaysi qatorda togri izohlangan?
A) tunamoq uxlamoq, tonamoq talamoq: bu orinda tunamoq leksemasining ikki manosi berilgan B) tunamoq uxlamoq, tonamoq talamoq: bu orinda tunamoq, tonamoq leksemalari omonim leksemalar
C) tunamoq uxlamoq, tonamoq talamoq: bu orinda tunamoq va tonamoq sozlari paronim leksemalar D) tunamoq leksemasi uxlamoq va talamoq leksemalariga sinonim bolib, bu leksema bazan ikki xil variantda: tunamoq va tonamoq tarzida yoziladi.
199. Ikki yoki undan ortiq sozning shakliy munosabati va talaffuziga kora ozaro birlik hosil qilishi qaysi hodisalar uchun xos?
A) sinonimlar uchun xos B) antonimlar va kop manolilik uchun xos
C) omonimlar uchun xos D) paronimlar uchun xos.
200. Leksikografiya tilshunoslikning qanday bolimi?
A) Soz manolarini organuvchi bolim B) Soz qatlamlarini organuvchi bolim
C) Lugat tuzish ishlari bilan shugullanuvchi bolim
D) Lingvistik terminlar tuzish bilan shugullanuvchi bolim
Do'stlaringiz bilan baham: |