Фанидан презентацияси 2020-2021 ӯқув йили

Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

• Бердақ номидаги Қорақалпоқ давлат университети

Юридика факультети

Ҳуқуқшунослик кафедраси ӯқитувчиси Аманиязова Света Байниязовнанинг “ЮРИСТНИНГ ЁЗМА НУТҚИ”

Фанидан ПРЕЗЕНТАЦИЯСИ

2020-2021 ӯқув йили

Мавзу 4. Пунктуацион меъёрлар

1. Ўзбек тилининг пунктуацион меъёрлари.

2.Тиниш белгиларининг услубий вазифаси.

3. Тиниш белгилари турлари

Пунктуация лотинча (punctum) сўз бўлиб, “нуқта”, “кичкина доғ” маъноларини англатади.

• Пунктуация лотинча (punctum) сўз бўлиб, “нуқта”, “кичкина доғ” маъноларини англатади.
• Пунктуация тиниш белгиларининг ишлатилиши ҳақидаги бўлимдир.
• Тиниш белгилари меъёри – пунктуацион меъёр ёзма нутққа хосдир.
• Тиниш белгилари ўз ўрнида ишлатилмаса, гапнинг мазмуни ҳам, синтактик тузилиши ҳам ўзгаради.
• Масалан, Сиз ёмон одам эмассиз.
• Сиз ёмон, одам эмассиз.

Алифбодан ташқари бўлган график белгилар (тиниш белгилари) тизими бўлиб, графика ва орфография (имло) билан биргаликда ёзма тилнинг асосий воситаларини ташкил этади.
Пунктуациянинг асосий вазифаси ёзма (босма) матнни қисмларга ажратиш, график жиҳатдан шакллантириш.
Ёзма матнни пунктуацион расмийлаштиришни тартибга солувчи, ҳар бир тил учун тарихан шаклланган қоидалар, меъёрлар
Тилшуносликда пунктуация термини уч маънода қўлланади:
оҳанг
гапнинг
мазмун
Тиниш белгилари
.
Мазмун
:
Ифодаланмоқчи бўлган мазмун тугалланган бўлса, нуқта, ундов ёки сўроқ белгиси, кўп нуқта қўйилади. Масалан:
− Ўзимиз институт очяпмиз, билиб қўй...
− Институт?
− Институт! (А.Мухтор)
Ўзгаларнинг гапи бўлса, қўштирноққа олинади:
“ − Эртага синовлар бошланади”, − деди ўқитувчимиз.