Fanidan O’quv-uslubiy majmua

Rivojlangan mamlakatlarning davlat to’lovlaripi amalga oshirish uslubiyati

Mamlakatlar	Tavsiflar
Frantsiya	Moliya vazirligining davlat hisob xizmati hududiy kassa
	boshqarmalariga to’lovlarni chek chiqarish yoki pul
	mablag’larini G’YaHdan ko’chirish orqali amalga oshiradi.
Germaniya	Xuddi Frantsiya amaliyotiga o’xshaydi, lekin mablag’larni o’tkazish elektron shaklda amalga oshiriladi.
Latviya	Tarmok vazirliklarining nazoratchilari to’lovlarni cheklar yoki Latviya bankida ochilgan G’YaHdan ko’chirish orqali amalga oshiradi.
Angliya	Tarmoq vazirliklari to’lovlarni cheklar yoki G’YaHdan ko’chirish orqali (Angliya bankidagi bosh g’azna hisobraqami orqali) amalga oshiradi.
Avstriya	Avstriya G’aznachiligi to’lovlarni cheklar chiqarish yoki mablag’larni G’YaH - Federal zahira bankining g’azna hisobraqami orqali amalga oshiradi.

Qayd etilgan mamlakatlarning barchasida to’lovlar nazorati g’aznachilikning yagona hisobraqami orqali amalga oshiriladi. Bu hisobraqamning aniq ko’rinishi turli mamlakatlarda turlichadir. Yuqorida qayd etilgan mamlakatlarning qariyb barchasida g’aznachilik amalga oshirilgan xarajatlari nazoratini markaziy bankda ochilgan yagona hisobraqami orqali, ya’ni bosh kitobi tizimi orqali nazorat qiladi. Bu mamlakatlarda davlat to’lovlari 4-jadvalda aks ettirilgan tartibda amalga

oshiriladi.
Berilgan jadval ma’lumotlaridan ko’rinib turibdiki, Frantsiya va Germaniyada G’aznachilik Yagona Hisobraqami hududiy kassa boshqarmalari hisobraqamini o’z ichiga oladi, Yaponiya G’aznachilik Yagona Hisobraqami Yaponiya bankining hisobraqamini qamrab oladi. Angliyada tarmoq vazirliklari G’aznachilik Yagona Hisobraqami mablag’dan to’la hajmda foydalana oladi, ammo jamlanma daromad fondidan bu hisobraqamlarga mablag’larni ko’chirish, jamlanma har kunlik balans va ularning hisobi g’aznachilik nazorati ostida bo’ladi.
Angliyada soliq-byudjet sohasidagi asosiy javobgarlik to’g’ridan-to’g’ri g’aznachilikka yuklatilgan. Germaniyadan tashqari boshqa barcha mamlakatlarda byudjet muassasalari o’z hisobini yuritadi, ammo ularning tizimi to’lik markaziy hisob tizimiga birlashtirilgan, bu tizim Moliya vazirligi tomonidan boshqariladi. Mamlakatda Moliya vazirligi barcha byudjet muassasalariga hisob yuritish borasida to’liq xizmat ko’rsatadi. Bu xizmat to’lovlarni amalga oshirishning barcha bosqichlarini o’z ichiga oladi. Yaponiya banki hukumat uchun paralel ravishda byudjet-soliq sohasidagi barcha hisob-kitoblarni yuritadi, shuningdek, Moliya vazirligi umumiy buxgalteriya hisobi va hisobotini boshqarish va tartibga solish bo’yicha javobgar. Bu borada Yaponiya dunyoda yagona davlat hisoblanadi.

2.