Fanidan O‘quv metodik majmua

 
Mehnatning og‘irligi
- 
mehnat jarayonining ruhiy-jismoniy omillari ta’sir etish xususiyatiga qarab 
quyidagilarga bo‘linadi: jismoniy dinamik ish, ko‘tarish va tashish mumkin bo‘lgan og‘ir yukning massasi, 
stereotip ish harakatlari, turg‘un holatidagi ish, ishchi holati, gavdaning qiyaligi, joydan-joyga ko‘chib o‘tishi. 
Ishning og‘irligiga qarab, quyidagi toifalarga ajratiladi: 
Jismoniy ish bo‘yicha optimal bo‘lgan mehnat sharoitlari: 
• Yengil (1a). Bu ishlar o‘tirib bajariladi va jismoniy zo‘riqishni talab etmaydi. Bunday ishda kuch-
quvvatning sarflanishi 139 Vt dan oshmaydi.
• Yengil (1b). Bu ishlar o‘tirib, turib va yurish bilan bog‘liq bo‘lib, ma’lum bir jismoniy zo‘riqish bilan 
kuzatiladi. Kuch-quvvatlarning sarflanishi 140-174 Vt ni tashkil qiladi.
Ruhsat etilgan mehnat sharoitlari:
• O‘rtacha og‘irlikda (IIa). Yurib turib, o‘tirgan yoki turgan holatda (1kg gacha) bo‘lgan narsalarni 
ko‘chirish bilan bog‘liq bo‘lgan ish aniq jismoniy zo‘riqishni talab etadi. Kuch-quvvatlarni sarflanishi 175-
232 Vt ni tashkil qiladi. 
• O‘rtacha og‘irlikda (IIb). Turgan holatda, yurganda bajariladigan, (10 kg gacha) yuklarni tashish bilan 
bog‘liq bo‘lgan ish o‘rtacha zo‘riqish bilan kuzatiladi. Kuch-quvvatlarni sarflanishi 233-292 Vt ni tashkil 
qiladi.
Zararli mehnat sharoitlari:
• Og‘ir (III). 10 kg dan ortiq yuklarni doimiy ko‘chish, ko‘chirish, tashish bilan bog‘liq bo‘lgan ish 
o‘rtacha zo‘riqish bilan kuzatiladi (2-jadval). 
2
-jadval. 
Mikroiqlim ko‘rsatkichlari 
Y
il
 f
asl
i 
Is
h k
at
egor
iya
si
 
H
aro
rat
, 
oS
 
N
isbi