Fanidan O’quv – uslubiy majmua

ketma-ketligi.

Ekskursiya xizmatida ob’ektlarni ko‘rsatishning vazifasi quyidagilarda

namoyon bo‘ladi:



ekskursantlar qarshisidagi ob’ektlarni ko‘rsatish;



saqlanmagan

ob’ektlarni

ko‘rsatish(faqatgina

rasmlarda
saqlanib

qolgan);



shu joyda bo‘lib o‘tgan voqealarni ko‘rsatish, ekskursantlar ko‘z oldiga

jonlantirish;





tarixiy shaxsning (yozuvchi, rassom, harbiy) hayot faoliyatini ko‘rsatish;

tasvirlanayotgan voqea davrida ob’ekt qanday bo‘lganligini ko‘rsatish.

Ekskursiya xizmati ob’ektlarini ko‘rsatish jarayoni samarali bo‘lishi uchun

ma’lum shart-sharoitlarni talab qiladi:







to‘g‘ri tanlangan ko‘rsatish nuqtasi;

to‘g‘ri tanlangan ko‘rsatish vaqti;

mavzudan yiroq ob’ektlardan diqqatni chalg‘itish imkoniyatining

mavjudligi;







ekskursantlar harakatini to‘g‘ri yo‘naltirish;

gidning bilim va ko‘nikmasi;

ekskursantlarning ob’ektlarni kuzatishga tayyorligi.

Me’moriy yodgorliklarni ko‘rsatishning o‘ziga xos jihatlari mavjud bo‘lib,

ularni old tomondan(fasad) ko‘rsatmagan ma’qul. Bunda ko‘rsatish jarayoni

110

manzarali bo‘lishi mumkin, lekin me’moriy emas. Yodgorlikning uch o‘lchami

ham (uzunligi, balandligi, chuqurligi) ko‘rinishi uchun yondan ko‘rsatish

maqsadlidir. Masalan, Ichan Qal’adagi Kalta Minorni (Xorazm viloyati) ertalabki

quyosh nurlari urib turganda ko‘rsatib bo‘lmaydi, chunki yorug‘lik minoraning

ranglarini, salobatini o‘chiradi. Minoraning me’moriy o‘zigaxosligini tomosha

qilishi uchun ekskursantlar uni atrofidan aylanishiga to‘g‘ri keladi.

Ekskursantlarga nisbatan uzoqroqda joylashgan ob’ektlarni yoki me’moriy

ansambllarni

(masalan,

«Registon»

maydoni,

«Shohi

Zinda»

majmuasi)

ko‘rsatishning o‘ziga xos jihatlari bor. Bu yerda ob’ektlarni ko‘rsatishning

panoramali usulini qo‘llash maqsadlidir. Ekskursantlar ongida ob’ekt to‘g‘risida

tasavvur uyg‘onishi uchun ular ob’ektga bir necha marotaba ko‘z tashlashlari kerak

bo‘ladi. Ushbu jarayonni gid o‘z ko‘rsatmalari bilan yo‘naltiradi.

111

7.1-jadval