Fanidan O’quv – uslubiy majmua

5. Turni amalga oshirishning tashkiliy va boshqaruv masalalari. Bu
jarayondan turistlar gidning malakasiga, xizmatlar, harajatlar qay darajada

ishonchni oqlaganiga baho beradilar. Marshrut jarayonida gid ob’ektlar haqida

ilhomlanib, g‘ururlanib hikoya qilishi kerak. Quruq yodlab olingan ilmiy matnni

o‘qish ma’ruza qilayotganga o‘xshaydi. Gid o‘zining ruhiy kechinmalaridan kelib

chiqib, faktlarni tushunarli tilda hikoya qilsagina ekskursantlarda qiziqish

uyg‘onadi.

Turni tashkil etish kundalik brifing o‘tkazishni talab etadi, ya’ni gid turistlar

bilan guruhdagi vaziyatni, mahalliy aholi bilan o‘zaro munosabatni, servis va

taassurotlarni muhokama qilishi, yuzaga kelgan muammoni aniqlab, birgalikda

yechimini topishi kerak. Odatda ikki marotaba brifing o‘tkaziladi:

- ertalabki, nonushtadan keyin, unda gid guruhni oldinda kutayotgan

hodisalar, xavfsizlik choralari, yo‘ldagi sanitar to‘xtash joylari, marshrutda o‘zini

tutish qoidalari haqida qisqacha eslatib o‘tadi;
- kechki, ovqatdan keyin, unda kunning natijalari umumlashtiriladi, zaruriy

holatlarda o‘zgartirishlar kiritiladi, hudud to‘g‘risida qo‘shimcha ma’lumotlar

beriladi(o‘lka tarixi, etnografiyasi, flora va faunasi).

Turistlar (ekskursantlar) bilan ishlaganda gid qat’iyatli bo‘lishi, kerak

bo‘lganda rad javobini ham bera olishi lozim. U odamlarni bir jamoa bo‘lib

ishlashga yo‘naltirishi, muammo tug‘ilganda ular bilan alohida gaplashib olishi,

nizo chiqarmasligi kerak.

Gid har doim guruhning barcha a’zolariga bir xil munosabatda bo‘lib,

barchani suhbatga chorlashi, o‘zini ko‘rsata olgan norasmiy liderlar bilan
hamkorlikda ishlashi maqsadlidir. Eng asosiysi turistlarni (ekskursantlar) milliy
66

hunarmandchilik, an’analar va madaniyatni qo‘llab-quvvatlashga chorlashdir. Ular

usta-hunarmandlarimiz yasagan suvenirlarni bajonidil harid qilishadi.