Fanidan O’quv – uslubiy majmua

Til stili (uslubi) – bu tilning turli-tumanligidir. Odamlarning maishiy

hayotdagi tili rasmiy muhitdagi tildan, ilmiy referatlarning tili umumta’lim

maktablari pedagoglari tilidan farq qiladi. Tilning quyidagi stillari mavjud: badiiy,

ishchan so‘zlashuv (maishiy), ilmiy, ommaviy, kasbiy-texnikaviy.

Gid tilining stili fikrlarning so‘zdagi ifodasi, nutqining tuzilishidir. Boshqa

stillardan uni hikoyadagi o‘ziga xos shakli va usuli ajratib turadi (masalan: aniqlik,

mantiqiylik, obrazlilik, ifodalilik, hissiyotlik, tozaligi, tilning boyligi va h.k.)
Gid tilining individual stili uning kasbiy mahorati darajasi, nutq madaniyatini

belgilaydi. Gid tili stilining o‘ziga xosligi uning vazifalariga bog‘liq:




tarixiy voqeaning tashqi kartinasini qayta tiklash;

kuzatilayotgan ob’ekt, hikoya qilinayotgan voqea, tabiat hodisalariga

isbotiy tavsiflar berish;



uzoq o‘tmishning tarixiy holatini ekskursantlar his etishini ta’minlash.

Gid nutqida «shunday qilib», «xullas», «qisqasi» kabi standart so‘z va

iboralar o‘rinsizdir. Nutq jilosi ham muhim. Gid nutqining ohangi butun ekskursiya

davomida yuqoriroq bo‘lishi kerak.

Hikoyaning xarakteri unga qo‘yilgan vazifalarga bog‘liq ravishda o‘zgaradi.

Hikoya darak beruvchi yoki rekonstruksiyalovchi xarakterda bo‘lishi mumkin.
53

Darak beruvchi hikoya – bu biror voqea, uning sodir bo‘lishi jarayoni haqidagi

hikoyadir. Hikoya qiluvchi ekskursantlarda voqealarning qanday va qayerda sodir

bo‘lganligi haqida tasavvur uyg‘otadi. Ma’lumotlarni bayon etishning darak stili

ko‘pgina

ekskursiya

jarayonida

uchun

xosdir.
Rekonstruktiv
hikoyada

ekskursantlarning hayoliga u yoki bu predmetni avvalgi holatini qayta tiklash

vazifasi qo‘yiladi
(masalan: bizning davrimizgacha yetib kelmagan Afrosiyob

qadimiy shahri). Ma’lumotni qabul qilish jarayonini boshqarish orqali gid

ekskursantlarga o‘z ongida yaratgan kartinani ko‘rishni tavsiya etadi.