Fanidan O’quv – uslubiy majmua

Funksional vazifasiga ko‘ra –asosiy ya’ni, mavzuni yoritishga xizmat

qiladigan va qo‘shimcha, asosiy ob’ektlarning biridan ikkinchisiga harakatlanish

oralig‘ida ko‘rsatiladigan ob’ektlar.

Saqlanganlik holatiga ko‘ra–to‘liq saqlangan, bizning davrgacha ma’lum

o‘zgartirishlar kiritilgan, qisman saqlangan, saqlanmagan.
Yangi ekskursiya mavzusi ustida ishlayotgan ijodiy guruhning vazifasi

mavzuni to‘liqroq yoritadigan va tashqi ko‘rinishi bilan jalb qiladigan ob’ektlarni

tanlashdir. Ob’ektlarning to‘g‘ri tanlanishi uni ekskursantlar tomonidan yaxshi

qabul qilinishiga va mavzuni to‘liq yoritishga yordam beradi. Imkon qadar har bir

mavzuning o‘z ob’ekti bo‘lgani ma’qul.

Agar ob’ektning g‘aroyibligini hisobga olgan holda uni boshqasi bilan

almashtirishni iloji bo‘lmasa, (Samarqanddagi «Registon» maydoni, Toshkentdagi

«Mustaqillik» maydoni) unda ushbu ob’ektlar uchun alohida ekskursiya xizmatini

tashkil qilish maqsadga muvofiqdir. Bu ob’ektlarni ko‘rsatish jarayonida

ekskursiya mavzularida aytilmagan o‘ziga xos xususiyatlariga chuqurroq to‘xtalib

o‘tiladi va ko‘rsatish, hikoya qilish jarayonida mavzudan kelib chiqib, har safar

turli hajmdagi ma’lumotlardan foydalanish mumkin. Shundagina bunday

ob’ektlarni takroriy ko‘rish ekskursantlarda qiziqish yo‘qolmaydi.

Ekskursiya xizmati metodikasi ob’ektlarni ko‘rsatishda ketma-ketlikni

ta’minlashni talab qiladi. Ob’ektlarni ko‘rsatishda gid harakatlarining ketma-ketligi

taxminan quyidagicha bo‘ladi:


aniqlaydi;





qiladi;



aniqlash, gid ekskursantlarga qanaqa predmet (ob’ekt) ko‘rsatilishini

tavsiflash, gid ob’ektning o‘ziga xos jihatlarini tavsiflaydi;

yaratilish maqsadi, gid ob’ektning mazmun mohiyati haqida hikoya


ekskursiyali tahlil, taqqoslash, gid ob’ektning alohida qismlarini izohlab

o‘tadi;

89




ma’lumot berish, gid yodgorlik, me’moriy inshoot muallifi, qurilgan yili,

sababini hikoya qiladi;



tarixiy voqeani baholash, gid ob’ekt bilan bog‘liq voqea, hodisani hikoya

qilib beradi, mohiyatini yoritadi.

Ob’ektlarni ko‘rsatishda sanab o‘tilgan bosqichlardan foydalanish taassurotlar

kuchayishini ta’minlaydi, xulosa va umumlashtirishga yordam beradi.