Фанидан маърузалар матни


-чизма. Аҳоли сони ўсишинингиқтисодий мувозанатга таъсири



Download 1,81 Mb.
Pdf ko'rish
bet112/162
Sana23.02.2022
Hajmi1,81 Mb.
#168283
1   ...   108   109   110   111   112   113   114   115   ...   162
Bog'liq
makroiqtisodiyot

 
15.4.-чизма. Аҳоли сони ўсишинингиқтисодий мувозанатга таъсири. 
Математик жиҳатдан ўзгармас капитал билан қуроланганлик шароитидаги 
иқтисодиётда барқарор мувозанат шарти қуйидаги кўринишга эга бўлади: 
Δk=sf(k)-(d+n)k=0 ёки sf(k)=(d+n)k
Тенгламадаги (d+n)k инвестицияларнинг критик катталигини характерлайди. 
Яъни бир ишчига тўғри келадиган капитални доимий ўзгармас даражада сақлаб 
турадиган ҳажмини ифодалайди. 
Аҳоли ўсишининг ҳисобга олган ҳолда Р. Солоу моделини график жиҳатдан 
ифодалаш учун меҳнатнинг капитал билан қуролланганлиги барқарор даражасини 
(k*) деб белгилаймиз. Аниқлаганимиздек, агар бир ишчига тўғри келадиган капитал 
(k=const) бўлса иқтисодиёт мувозанат ҳолатида бўлади. Агар k1амалдаги инвестициялар уларнинг критик катталигидан юқори ва (k
1
) k* га қадар 
ўсади. Агар k
2
>k*, унда инвестициялар уларнинг критик даражасидан паст ва (k
2)
k* 
га қадар пасаяди.
Модел иқтисодиёт барқарор ҳолатда бўлиши учун инвестициялар sf(k) капитал 
чиқиб кетиши ва аҳолининг ўсиши (d+n)k оқибатларини қоплаши кераклигини 
кўрсатади. Б ҳолда капитал билан қуролланганлик (k) ва меҳнат унумдорлиги (y) 
ўзгармас қолади. Лекин аҳоли ўсишида капиталнинг доимийлиги rапитал ҳам аҳолига 
мос суръатда ўсиши кераклигини англатади: яъни: 
ΔY/Y=ΔL/L=ΔΚ/K=n 
Бундан қуйидаги хулоса келиб чиқади: аҳолининг ўсиши – 
иқтисоиётнинг барқарорлик ҳолати шароиидаги узлуксиз иқтисодий ўсишнинг 
сабабларидан бири. 
Бироқ агар аҳолининг ўсиши инвестициянинг ошиши билан бирга бормаса, унда 
бу бир ишчига туғри келадиган капитал заҳирасининг камайишига олиб 
келади.Аҳолининг n дан n
1
га ўсиши (d+n)k чизиғини юқорига (d+n
1
)k ҳолатига 
силжитади. Бу эса капитал билан қуролланганликни k* дан k1* гача қисқартиради. 
Шундай қилиб, Р.Солоу модели аҳоли ўсишининг юқори суръатларга эга бўлган 
давлатларда капитал билан қуролланганлик паст – демакки, даромадлар ҳам паст 
бўлишини тушунтириб беради. 
Р.Солунинг фикрига кўра , барқарор мувозанат шароитида капитал, меҳнат ва 
миллий даромад даражаси бир хил, аҳоли сони ўсишига тенг суръатда ўсиб боради. 


Аҳоли сонининг тез ўсиши иқтисодиётнинг ўсиш суръатлари жадаллашишига таъсир 
этади, аммо барқарор мувозанат ҳолатида аҳоли жон бошига маҳсулот ишлаб 
чиқариш камаяди. Ўз навбатида, жамғариш нормасининг оширилиши аҳоли жон 
бошига тўғри келадиган даромад миқдорини оширади ва капитал билан 
қуролланганлик коэффицентини кўтарилишига олиб келади, лекин барқарор 
ҳолатдаги ўсиш суръатига таъсир кўрсатмайди. Шу сабабли барқарор ҳолатдаги 
иқтисодий ўсишнинг ягона шарти техник тараққиётнинг ўсиш суръати ҳисобланади. 

Download 1,81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   108   109   110   111   112   113   114   115   ...   162




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish