Fanidan barcha bakalavriat ta’lim yo

moijallangan shoshilinch tibbiy yordam brigadalari kiradi. Bu tuzilmalar asosan 

---

169 
o’rtacha halokatlar sodir bo’lganda faoliyat ko’rsatadi. Katta halokatlar yuz 
berganda zaxirada qolgan, ixtisoslashgan ko’chma gospitallar ishga solinadi. 
Halokatlar tibbiy xizmatining asosiy yo’nalishlaridan biri axoliga birinchi tibbiy 
yordam ko’rsatish hamda favqulodda vaziyatlarda xatti-harakat qoidalarini 
oTgatishdan iborat. 
Halokatlar tibbiyoti xizmatini tashkil etishda quydagi tamoyillarga asoslanadi: 
I. Falokat o’choqlarida shikastlanganlarni maksimal darajada qut-qarish. 
2. Halokatlar tibbiyoti xizmatiga samarali rahbarlik qilish (zamonaviy aloqa va 
boshqa vositalarni qo’ilash). 
3. Bosqichma-bosqich tibbiy yordam ko’rsatishda saralashni tashkil etish. 
4. Shikastlangan axolining tibbiy evakuatsiyasini amalga oshirish. 
Tez tibbiy yordam xizmati kuchlarini yaratadigan davolash-muxofasa 
muassasalarini kerakli jixozlar bilan taininlash (tibbiy ashyolar, texnik uskunalar va 
boshqalar). Sayohatlar jarayonida kasallanishi va jarohatlanish mumkin. Bunday 
xollarda sayyohlar birinchi navbatda tibbiy yordam ko’rsatish tartib qoidalarini 
bilishlari, uni amalda qo’llashlari talab etiladi. Sayyohlarning extiyotsizligi natijasida 
gulxanda ovqat pishirishda kuyib qolishi mumkin. Bunday xodisalar bo’lmasligi 
uchun sayohatda saylangan navbatchilar doimo to’la kiyingan, qo’llarida maxsus 
moslamalar bo’lishi shart. Umumiy kuyganda uni kiyimlarini tеzda yеchish, suvga 
botirish, tuproq yoki qum bilan ishqalash zarur. Biron joyingizni kuydirib olganda 
o’sha joyni 10-15 minut sovuq suvga solib turish tavsiya qilinadi. Undan kеyin 
margantsovkali suvda dokani namlab yoki spirt surtib bog’lab qo’yish kеrak. 1-2