Fanidan barcha bakalavriat ta’lim yo

radiatsiya хavfining xalq хo’jaligi tarmоgiga qanchalik zarar еtkazganlik 
darajasi. 
Radiatsiyaviy hоlatni bahоlashda yadrоviy pоrtlashlar vaqtini jоyini va 
quvvatini bilish kеrak bo’ladi. 
Radiatsiya xolatining natijalariga qarab zararlangan joylarda axoliga davolash 
va profilaktik choralarini qo’llash zarurligi aniqlanadi. Razvedkaning bergan 
ma’lumotlari asosida radiatsiyaviy xolatni aniqlash va baxolash mumkin, bunday 
ma’lumotlarni tuman, shahar viloyat va Respublika fuqaro muxofazasining 
rahbarlari, ularning shtablari qabul qiladilar. Radiatsiyaviy xolatni baxolash bilan 
bog’liq bo’lgan hisoblarni bajarishda turli formulalar, jadvallar, radiatsiyaviy 
o’lchov lineykasi va boshqa hisoblash jixozlaridan foydalaniladi. 
Yadroviy aslaxalar yer ustida portlatilganda xosil bo’ladigan bulut shamol 
tasirida uzoq joylarga tarqalib , yerga tushadi va o’sha joylar taxminan 4 ta 
zararlangan hududga bo’linadi.
Zararlangan joylarning (A,B,V,G hududlari ) radioaktiv xolatini baxolash quyidagi 
tartibda aniqlanadi. 
-radioaktiv shikastlangan joylarning ko’lami aniqlanadi; 
-radioaktiv shikastlangan hududlar haritaga tushintiriladi 
-boshlang’ich shikastlanish vaqti aniqlanadi 
1-misol. 
Ob’yektda yadroviy portlashdan 2 soat keyin nurlanish do’zasi 
o’lchanadi, R
2
=100 rad/soat. Yadroviy portlashdan bir soat keyin nurlanish do’zasi 
qancha bo’lganini (R
1
) toping 

---

297 
Yechish: 11.1 – jadvaldan foydalanib 2 soatga to’g’ri keladigan R
0
/R ni qiymatini 
topamiz va u 2.30 minitga to’ri keladi