Fanidan barcha bakalavriat ta’lim yo

sezilarli darajada oshganda idish ichidagi gaz bosimining idish devoriga ta’siri 
keskin oshib boradi. Sodir bo’lgan yong’in yoki boshqa issiqlik ta’sirida haroratning 
keskin oshishi natijasida barcha suyuq fazadagi gaz darhol gazsimon holatga keladi. 
Bu esa bosimni bir necha martta oshishiga va jihozlarning ishdan chiqishiga olib 
keladi. 
Ishchi bosimiga ko’ra ballonlar uch guruhga bo’linadi: 
•
Quyi bosimli 20 atm. gacha (Р<20кгс/см
2
), 
•
O’rta bosimli 20-65 atm. gacha (20
2
), 
•
Yuqori bosimli 65 atm. dan katta (Р>65кгс/см
2
). 
«Bosim ostida ishlovchi idishlarning xavfsiz ekspluatatsiyasi va joylashtirish 
Qoidalari» asosida turli gazli ballonlar aniq belgilangan ranglarga bo’yaladi. Bir 
turdagi gazlarni bir-biridan ajratish uchun, ajratuvchi chiziqlar qo’llaniladi. 

---

122 
 
Har bir ballonning yuqori sferik qismida pasport ma’lumotlari o’yib 
tamg’alanadi. Unda ballonni ishlab chiqargan korxona, ballon raqami, ballonning 
vazni, chiqarilgan va keyingi tekshirilishi kerak bo’lgan sanasi, ishchi bosimi, sinov 
gidravlik bosimi va boshqa ma’lumotlar ko’rsatiladi. Ballonlarning sig’imi 
3
litrgacha va devorining qalinligi 5 millimetrdan kam bo’lganda ma’lumotlar 
ballonga mahkamlangan maxsus plastinaga tamg’alanadi. 
Gazlar saqlanadigan ballonlarning tashqi tarafdan bo’yoqlash tartibi 
quyidagi jadvalda keltirilgan: ________________________________________
Gazning nomi 
Ballonlarning 
rangi 
Ballondagi 
yozuv 
Yozuv 
rangi 
Chiziq rangi