Fanidan barcha bakalavriat ta’lim yo

ko’krakda og’riq, ko’zdan yosh oqish, katta dozada esa qusish, hushdan ketish 
alomatlari kuzatiladi. 
Birinchi yordam: toza havo, kislorod ingalatsiyasini ta’minlash. ko’zni. 
burunni yuvish, tomoqni 2 foizli sodali eritma bilan chayish, bo’ yinni issiq qilish, 
issiq sodali, yog’li, asalli yoki borjomli sut ichish tavsiya etiladi. 
Himoyalanish: «V» va «M» markali filtrlovchi sanoat gazniqoblari, 
izolirlovchi fuqarolar va bolalar gazniqoblaridan foydalaniladi. Bulardan tashqari 
sanoatda ishlatiladigan moddalardan: fosfor (III) xlorid, sinil kislotasi va 
boshqalarning hususiyatlari 1-jadvalda keltirilgan. Yuqorida aytilgan tez ta’sir 
etuvchi zaharli moddalar ishlatiladigan korxonalarda avariya sodir bo’lganda shu 
yerdagi va korxona atroflda yashovchi xalq zaharlanishi mumkin. Albatta, 
zaharlanish darajasi: uning dozasiga, odamlarning zaharli moddadan uzoq-
yaqinligiga, bug’lanish darajasiga, shamol tezligiga va boshqa omillarga bog’Iiq. 

---

376 
Agar shunday avariya favqulodda sodir bo’lsa, albatta, birinchi navbatda, 
o’z vaqtida va sifatli ofat o’chog’ini belgilash lozim. Bu vazifani fuqaro muxofazasi 
xizmat tizimlarining - razvedka qismlari bajaradilar. Ular avariya joyini. zaharli 
modda turini. zaharli modda dozasini va shikastlangan hududdan qanday qilib 
odamlarni zaharlanishdan olib chiqib ketish yo’llarini belgilab beradilar. 
Shikastlanish o’chog’i aniq o’rganilgandan keyingina avariya sodir bo’lgan joydagi 
va unga yaqin atrofda yashovchi axoli ogoh etiladi. Buni eshitgan fuqarolar nafas 
organlarini saqlovchi (gazniqoblar) va terini himoya qiluvchi kiyimlarni (plash, 
yopg’ich) kiyib, darxol zaharlangan hududdan xavfsiz hududga chiqib ketadilar.