Фани бўйича ўҚув-услубий мажмуа

Эндоген ўсиш назарияси ва капитал жамланиши таъсири

“Кейинги пайтлардаги инновациялар оқими ИИРда уюштирилган “пойга” учун стохастик жараёнлар моделлаштирилгандир”¹. ХХI асрда инновацион лойиҳалар ва янги ғояларнинг ҳаётга кенг татбиқ этилиши жамият ва инсоният тараққиёти учун самарали ҳисобланади. Технология тараққиёти асрида илмий лойиҳаларни ишлаб чиқариш ва ҳаётга жорий этиш, мамлакат иқтисодиётининг юксалишида ва янгиланишида муҳим омил саналади. Инновацион фаолият инфратузилмасининг ривожланиш даражаси инновацион сиёсатни амалга оширишга таъсир этувчи асосий омиллардан биридир.

Хорижий адабиётларда “инновацион инфратузилма” атамаси янги ёки такомиллаштирилган маҳсулотни, янги ёки такомиллаштирилган технологик жараённи яратиш, ишлаб чиқаришда ўзлаштириш ва амалиётда қўллаш бўйича хизматлар кўрсатадиган ташкилотлар йиғиндиси сифатида таърифланади.
Инновацион фаолият инфратузилмаси - инновацион фаолият субъектларига инновацион фаолиятни амалга ошириш учун зарур бўлган хизматлар кўрсатувчи ташкилотлар жамланмасидир.
“Агар муваффақиятли инновациялар Пуассоннинг стохастик жараёни сабабли тез суръатли (u) равишда амалга ошади деб қабул қилсак, унда маълум бир даврда фирманинг муваффақиятли инновациялардан фойдаланаётганлиги dt udt га ўзгаради. Шунда кутилган монополия даромади π Шумпетер бўйича муваффақиятли тадбиркор учун қуйидаги кўринишда бўлади:
π (n,u)=r(n)u – c(u, f)(1.2)
бу ерда:
r=r(n) – оний монопол даромад бўлиб, у инновацион мусобақа ғолиби томонидан эришилади ва c (u,f) – харажатлар функцияси тез суръатлилик u ва ўзгармас ҳаражатлар f кесишганлиги”¹.

3. 
   Билимлар диффузияси
   

Инновацион жараённинг моҳияти шунда намоён бўладики, у инновациялар ташаббуси билан чиқиш, янги маҳсулот ва операциялар ишлаб чиқиш, уларни бозорда сотиш ва диффузиялаш бўйича мақсадли йўналтирилган ҳаракатлар занжирини ифодалайди. Инновацион жараён еттита элементни ўз ичига олади, уларнинг умумий бир кетма-кетликдаги занжирга бирлашуви инновацион жараён структурасини ташкил этади.
“Вақтинчалик монопол фойдани қўллаб қувватланиши устундир. Ортиқчаликни инкор этилиши таъсири фирмаларнинг инвестициявий қарорларини кескинлик билан қабул қилишига олиб келади. Чунки, кутилган даромад аслида юқорироқ бўлади. Шу ортиқчалик самарасига боғлиқ ҳолда билимлар диффузияси дастурий таъминотлар технологияси ва трансмиллий компаниялар томонидан кўпайтирилган бевосита инвестициялар орқали суръатлар тезлаштирилади”².