Фан: Статистика

СВОДКАЛАШ -

тўпланган бошланғич маълумотларни илмий текширишда кўзланган мақсад ва вазифалар нуқтаи назаридан қайта ишлашдир.

Сводкалаш босқичлари:

• Маълумотларни гуруҳлаш;
• Типик гуруҳлар ва гуруҳчаларни тавсифловчи кўрсаткичлар тизимини ишлаб чиқиш;
• Ҳар бир гуруҳ ва гуруҳлар бўйича умумий якунларни чиқариш;
• Гуруҳлаш натижаларини статистик жадвалларга жойлаштириш ва уларни графикларда тасвирлаш.

СТАТИСТИК ГУРУҲЛАШ
–
ижтимоий ҳодиса ва жараёнларни чуқур ва ҳар томонлама ўрганиш мақсадида энг муҳим, характерли белгилар бўйича бир хил гуруҳ ва гуруҳчаларга ажратиб ўрганишга айтилади.
Биринчи марта XVIII асрда Россияда татбиқ қилинган (А.Н.Радишчев, Д.П. Журавский, П.П. Семёнов Тянь-Шаньский)
Арасту: Жамиятдаги кишиларни 3 табақага бўлади:
1. Энг бой табақа
2. Ўртача бой табақа
3. Энг камбағал табақа.
Ёш бўйича гуруҳлаш:

• 6 ёшгача
• 6-10 ёшгача
• 10-14 ёшгача
• 14-16 ёшгача
• 16-18 ёшгача

Корхоналар:
Самарадорлик даражаси бўйича:

• Илғор
• Ўрта
• Қолоқ

Катта-кичиклигига қараб:

• Йирик
• Ўрта
• Кичик

Мулкчилик шаклига қараб:

• Давлат
• Жамоа
• Хусусий

СТАТИСТИК ГУРУҲЛАШГА МИСОЛЛАР
Гуруҳлаш усули ёрдамида бир-бири билан боғлиқ бўлган қуйидаги уч турдаги вазифа ечилади:

• Ҳодисалар ижтимоий-иқтисодий типларга ажратилади;
• Ижтимоий-иқтисодий ҳодисалар тузилмаси ўрганилади;
• Ҳодисалар ўртасидаги боғланиш аниқланади.

Мураккаб ҳодисаларни ўрганишда комбинацион гуруҳлаш усулидан фойдаланилади.
ИФОДАЛАНИШГА ҚАРАБ
АТРИБУТИВ БЕЛГИ
сон билан ифодаланмайдиган, бир-биридан мазмунан ва сифат жиҳатдан фарқ қилувчи белгилар
(масалан, одамлар касби, миллати, маҳсулот тури ва ҳ.к.)