|
Mijoz-server tushunchasi
________________________________________________________________________________
Yusupov M.S.
magamettjab@mail.ru
Mijoz-server arxitekturasi, ko'plab mijozlar (masofaviy protsessorlar) markazlashtirilgan serverdan
(host kompyuter) xizmat ko'rsatishni so'raydigan va oladigan kompyuter tarmog'ining arxitekturasidir.
Mijoz kompyuterlari kompyuter foydalanuvchisiga server xizmatlarini so'rash va server qaytaradigan
natijalarni ko'rsatish uchun interfeysni taqdim etadi. Serverlar mijozlardan so'rovlar kelishini kutishadi va
keyin ularga javob berishadi. Ideal holda, server mijozlarga standartlashtirilgan shaffof interfeysni
taqdim etadi, shuning uchun mijozlar ushbu xizmatni taqdim etayotgan tizimning o'ziga xos
xususiyatlaridan (ya'ni, apparat va dasturiy ta'minot) xabardor bo'lishlari shart emas. Mijozlar ko'pincha
ish stantsiyalarida yoki shaxsiy kompyuterlarda, serverlar esa tarmoqning boshqa joylarida, odatda
kuchliroq mashinalarda joylashgan. Ushbu hisoblash modeli, ayniqsa, mijozlar va serverning har biri
muntazam ravishda bajaradigan alohida vazifalarga ega bo'lganda samarali bo'ladi. Kasalxona
ma'lumotlarini qayta ishlashda, masalan, mijoz kompyuteri bemor ma'lumotlarini kiritish uchun amaliy
dasturni ishga tushirishi mumkin, server kompyuter esa ma'lumotlar doimiy saqlanadigan ma'lumotlar
bazasini boshqaradigan boshqa dasturni ishga tushiradi. Ko'pgina mijozlar bir vaqtning o'zida server
ma'lumotlariga kirishlari mumkin va shu bilan birga, mijoz kompyuteri elektron pochta xabarlarini
yuborish kabi boshqa vazifalarni ham bajarishi mumkin. Mijoz va server kompyuterlari mustaqil
qurilmalar hisoblanganligi sababli, mijoz-server modeli eski asosiy kompyuter modelidan butunlay farq
qiladi, bunda markazlashtirilgan asosiy kompyuter o'zi bilan bog'liq bo'lgan "soqov" terminallar uchun
barcha vazifalarni bajaradi, ular faqat markaziy asosiy kompyuter bilan bog'lanadi.
________________________________________________________________________________
Yusupov M.S.
magamettjab@mail.ru
Mijoz-server
arxitekturasi,
ko'plab
mijozlar
(masofaviy
protsessorlar)
markazlashtirilgan
serverdan (host kompyuter) xizmat ko'rsatishni
so'raydigan va oladigan kompyuter tarmog'ining
arxitekturasidir. Mijoz kompyuterlari kompyuter
foydalanuvchisiga server xizmatlarini so'rash va
server qaytaradigan natijalarni ko'rsatish uchun
interfeysni taqdim etadi. Serverlar mijozlardan
so'rovlar kelishini kutishadi va keyin ularga javob
berishadi.
Ideal
holda,
server
mijozlarga
standartlashtirilgan shaffof interfeysni taqdim etadi,
shuning uchun mijozlar ushbu xizmatni taqdim
etayotgan tizimning o'ziga xos xususiyatlaridan
(ya'ni, apparat va dasturiy ta'minot) xabardor
bo'lishlari shart emas.
________________________________________________________________________________
Yusupov M.S.
magamettjab@mail.ru
Mijoz-server modeli serverning bir yoki bir nechta mijozlarga resurslar va xizmatlarni qanday
taqdim etishini tavsiflaydi. Serverlarga misol sifatida veb-serverlar, pochta serverlari va fayl serverlari
kiradi. Ushbu serverlarning har biri ish stoli kompyuterlari, noutbuklar, planshetlar va smartfonlar kabi
mijoz qurilmalariga resurslarni taqdim etadi. Aksariyat serverlar mijozlar bilan birdan-ko‘p aloqaga
ega, ya’ni bitta server bir vaqtning o‘zida bir nechta mijozlarni resurslar bilan ta’minlashi mumkin.
Mijoz serverga ulanishni so'raganda, server
ulanishni qabul qilishi yoki rad etishi mumkin. Agar
ulanish qabul qilingan bo'lsa, server ma'lum bir
protokol orqali mijoz bilan aloqa o'rnatadi va
qo'llab-quvvatlaydi. Masalan, elektron pochta mijozi
xabar yuborish uchun pochta serveriga SMTP
ulanishini so'rashi mumkin. Keyin pochta serveridagi
SMTP ilovasi mijozdan elektron pochta manzili va
parol kabi autentifikatsiyani so'raydi. Agar ushbu
hisobga olish ma'lumotlari pochta serveridagi hisob
qaydnomasiga mos kelsa, server elektron pochta
xabarini mo'ljallangan oluvchiga yuboradi.
________________________________________________________________________________
Yusupov M.S.
magamettjab@mail.ru
Onlayn multiplayer o'yinlari mijoz-server modelidan ham foydalanadi. Misollardan biri, World of
Warcraft, StarCraft, Overwatch va boshqalar uchun onlayn o'yinlarni o'z ichiga olgan Blizzardning
Battle.net xizmati. O'yinchilar Blizzard ilovasini ochganda, o'yin mijozi avtomatik ravishda Battle.net
serveriga ulanadi. O'yinchilar Battle.net saytiga kirgandan so'ng, ular yana kim onlayn ekanligini
ko'rishlari, boshqa o'yinchilar bilan suhbatlashishlari va boshqa o'yinchilar bilan yoki ularga qarshi o'yin
o'ynashlari mumkin.
Internet-serverlar odatda bir vaqtning o'zida bir nechta mijozlarga ulanishni ta'minlasa-da, har bir
jismoniy mashina juda ko'p trafikni boshqara oladi. Shu sababli, ommabop onlayn xizmatlar mijozlarni
bir nechta jismoniy serverlar bo'ylab tarqatadi, bu esa taqsimlangan hisoblash deb ataladigan
texnikadan foydalanadi. Ko'pgina hollarda, foydalanuvchilarning qaysi qurilmaga ulanganligi muhim
emas, chunki barcha serverlar bir xil xizmatni taqdim etadi.
QAYD: Mijoz-server modeli mijozlar bir-biriga to'g'ridan-to'g'ri ulanadigan P2P modeliga qarama-qarshi
bo'lishi mumkin. P2P ulanishida markaziy server talab qilinmaydi, chunki har bir mashina ham mijoz,
ham server vazifasini bajaradi.
________________________________________________________________________________
Yusupov M.S.
magamettjab@mail.ru
Nima uchun mijoz-server arxitekturasidan
foydalanish kerak?
Mijoz-server arxitekturasi umumiy fayl uzatish
o'rniga so'rovlarga javob berish orqali tarmoq trafigini
kamaytiradi.
Bu umumiy ma'lumotlar bazasiga grafik foydalanuvchi
interfeysi orqali ko'p foydalanuvchi yangilash imkonini
beradi. Mijoz va Server o'rtasida aloqa o'rnatish uchun
u SQL yoki boshqa til bayonotlaridan foydalanadi.
SAVOLLAR BORMI ?
Do'stlaringiz bilan baham: |
