Fan o’qishning maqsad va vazifalari. Kinemetik asoslar Reja

Fan o’qishning maqsad va vazifalari . Kinemetik asoslar
Reja
Fan o’qishning maqsad va vazifalari
Kinemetik asoslar

Fizika fanining texnika va boshqa tabiiy fanlar bilan aloqasi va bu fanlar rivojidagi ahamiyati. Texnika va texnologiya rivojlanishining fizika fani rivojiga ta'siri. Fizika va matematika fanlari aloqadorligi. Mexanika haqida umumiy ma'lumot. Koordinatalar tizimi. Fazo va geometriya. Vektor kattaliklarni ularning koordinatalari orqali ifodalash. Koordinatalar va vektorlarning proektsiyalarini almashtirish. Fizik masalalarga tatbiq etilishda hosila va integralning ma'nosi haqida. Kinematika elementlari. Fizik modellar: moddiy nuqta (zarra yoki korpuskulyar), moddiy nuqtalar tizimi, absolyut qattiq jism, yaxlit muhit. Fizika fanining predmeti va uslublari. Kinematika asoslari. Yangi informatsion pedagogik texnologiyalarni tadbiq qilish. Zamonaviy fizika fanining asosiy rivojlanish yo‘nalishlari va muammolari. Materiya va uning namoyon bo‘lish shakllari. Modda, maydon va fizik vakuum tushunchalari. Nuqtaning to‘g’ri chiziqli harakati. Nuqtaning aylana bo‘ylab harakati. Burchakli tezlik va tezlanish vektorlari. Egri chiziqli harakatda tezlik va tezlanish. Normal, urinma (tangentsial) va to‘la tezlanish. Aylanma va ilgarilanma harakatning kinematik xarakteristikalari orasidagi bog’lanish.

Bizlarni o’rab turgan borliq Yer, osmon, yulduzlar va ongimizga ta‘sir etib sezgi uyg’otadigan barcha narsalar materiya bo’lib hisoblanadi. Tabiatdagi jismlar va bu jismlar tarkibidagi moddalar moddiy borliq bo’lib, sezgilarimizga har xil ta‘sirlar ko’rsatib o’zini borligini namoyon etadi.
Materiya har doim o’zgarib turib o’z xususiyatlarini namoyon etib turadi, moddiy dunyoda yuz berayotgan materiyaning xilma-xil o’zgarishlari tabiat hodisalari deb ataladi.
Fizika grekcha “physis”- tabiat degan so’zdan olingan bo’lib, tabiat haqidagi fan degan ma’noni anglatadi. U tabiat hodisalarini ya‘ni materiyaning xossalarini, o’zgarishlarini ifodalay oladigan qonun va qoidalarni o’rganadi.
Fizika fanining boshqa fanlardan farqi shuki, u tabiat qonunlarini jismlar harakatini o’rganish usuli bilan tavsiflab beradi. Fizika tabiat hodisalarini o’rganishda, moddiy olamni idrok etishda asosan matematika, ximiya, biologiya, astranomiya fanlarining qonunlaridan foydalanadi.
Jismlar sistemasi - ayrim fizik hodisalar xuddi bitta jismdagidek namoyon bo‘ladigan jismlar to‘plamiga aytiladi.
M: avtomobil turli qismlardan tashkil topsa-da, xuddi bitta yaxlit qismdek harakatlanadi.
Fizik hodisalar - moddani tashkil etgan zarralar o‘zgarmay qolgan holda sodir bo‘ladigan hodisalarga aytiladi. M: toshning tushishi, g‘ildirakning aylanishi, suvning qaynashi va muzlashi, lampochkadan yorug‘lik chiqishi, radiodan ovoz chiqishi kabi jarayonlarda uni tashkil etgan zarralarning ichki tuzilishi o‘zgarmay qoladi.
Fizik hodisalarni bevosita kuzatish va tajribada tekshirish orqali fizik qonunlar yaratiladi.
Fizik qonun - hodisalarni xarakterlovchi kattaliklar orasidagi miqdoriy bog‘lanishdan iborat bo‘lgan ifodaga aytiladi.
Kuzatish - sodir bo‘layotgan hodisaga ta’sir ko‘rsatmasdan, uning xususiyatini o‘rganishga aytiladi.
Fizik bilimlarning manbai kuzatishlar va tajriba o‘tkazishlardan iborat.
Fizik bilimlar quyidagi ketma-ketlikda bajarilgan ishlar orqali hosil qilinadi: kuzatishlar —— gipoteza — eksperiment — xulosa.
Tajribalar o‘tkazishda va kuzatishlar olib borishda, o‘lchash ishlarini bajarish uchun o‘lchov asboblaridan foydalaniladi.
Mexanika so’zi - yunonchadan olingan bo’lib, mashina haqidagi ta’limot degan ma’noni anglatadi.
Mexanikaning asosiy vazifasi - jismlarning harakat tezligi jism massasi va unga ta’sir etuvchi kuchlarga bog’liqligini, shuningdek, istalgan vaqtdagi vaziyatini aniqlashdan iborat.