Fan : Ona tili Dars mavzusi : Son so’z turkumi Darsning maqsadi

Masalan :
Sinfimizda yigirma olti o’quvchi bor
Son gapda fe’lga bog’lansa hol , gapning oxirida kelsa kesim vazifasini bajaradi .
Masalan :
U olmadan beshta yedi . Ikki o’n besh – bir o’ttiz .
O’quvchilar , mavzu tushunarli bo’lsa mashqlar bajaramiz .
1- topshiriq
1. O’nta daftar sotib oldim .
2. Maktab bog’ida bir yuz ellik ta niholni qurib chiqdilar .
2-topshiriq
1. Men beshinchi sinfda o’qiyman .
2. Biz o’n oltinchi maktabda o’qiymiz .
253 – mashq
Miqdor sonlar : O’n , ikki , to’rt , besh , olti , yeti , to’qqiz
Tartib sonlar : birinchi , ushinchi , sakkizinchi
255- mashq
1. Bir otasi , bir onasi , necha yuz ming bolasi . ( quyosh va oy yulduzlar)
2. Bir daraxtada o’n ikki shoh , har shohida o’ttiz yaproq , yaprog’ining bir yog’I qora bir yog’i oq . ( yil , oy , kecha va kunduz )
3. Dars samarasi haqida o’quvchilar bilan suhbatlashish .
4. Guruhlarning ballarini jamlab , guruh a’zolarini baholash .
5. Uy ishi : 256 – mashq “ Bizning sinfimiz “ mavzusida matn tuzish . Unda miqdor va tartib sonlardan foydalaning .

Son turkumi orasida ,

Viqor-la turar son ham
Vazifasin bajarishda ,
Boshqalardan bo’lmas ham

Son narsa buyumlarning

Bildiradi sanog’in
Ma’nosi-la aniqlatar
Tartibin va sanog’in .

Mazmuniga ko’ra ular

Bo’linishar ikkiga
Nomini olishganlar ,
Vazifasin ko’rsatdim

Aniq qilib sonlarning

Qunt bilan ilm olsang
Bekor ketmas onlaring .
Azizlarim , darslikning

Har mavzusin egallang .

Chuqur bilim olishga
Sitqi dildan bel bog’lang .

Miqdor sonni aniqroq

Bilish istab yanada
Lozim bo’lib o’rganmoq ,
Uni tag’in oltiga

Chunon kuchga to’lishgan

Oltita o’g’loni bor
Dildan xizmat etishar .
Yalqovlik ularga or ,

Kuling , aziz o’quvchim ,

Buni bir-bir ko’raylik
Pahlavonlar yumushin
Aniq tahlil etaylik

Uchunchisin so’zlasak ,

Nani uning chama son
Vazifa aniqlatish – chun
Beramiz unga imkon .

Miqdor sonning bir turi ,

Jamlovchiga qaraydi .
Sanoq sonlarni toplab ,
Jamlashga doim shaydir

Beshinchi farzandimni

Atasharlar taqim son
Barcahga barobardir .
U ham bilimlarga kon
Birinchi galda turar ,
Sanoq sonlar gerdayib ,
Son –sanog’ini bildirar
Hech ketmasdan qaltayib .

Ikkinchisi ham nodir

Sanaydi dona –dona
Tub , bog’ , bosh va nafar
Aniqlikda yagona

- ta qoshimchasi har on

qo’shsak agar miqdorga
hosil bo’lur dona son ,
kerakdir do’st-u yorga .

ba’zi o’rimlarda – chi ,

Litr so’zin qo’llaymiz
Og’irlik ma’nosida ,
Grammni ham qo’llaymiz

- tacha , - lar hamda - larcha ,

Sanaladi qo’shimcham .
Murakkab emas juda ,
Atigi uchta ixcham

Miqdor son o’zagiga ,

Qo’shib qo’shimchalar ,
Chamalayman sanog’in ,
Aniq ko’rsatmay tag’in .

Yuzlarcha , o’nlab misol ,

Keltiraman namuna
Do’stim aniq anglab ol ,
Yodingdan chiqmasin- a

Men jamlovchi , jamlovchi ,

O’zin ishga chog’lovchi .
Tarqoq sonlarni darhol ,
Birlashtirib bog’lovchi .
Miqdor son o’zagiga ,
Qo’shsang agar qo’shimcham
Inoqlikni yoritgan , sonlar hosil etaman

• 
  ov , - ala – ovlon mening ,
  

sanaladi qo’shimcham
Tinch va totuv yashasak
Juda soz bo’lar ko’rkam .
Ikkovlon ham beshala ,
Menga misol bo’ladi .
Sonlar hosil qilishda
Oy ko’makka keladi
Qo’shimchalarin qo’shib
Bo’lmaydi barcha songa
Ikkidan , yettigacha
Egadir bu imkonga

-Tadan qo’shimcha bilan

Yangi son hosil etar
Taqsim kerak bo’lsa qar
Bir pasda ishi bitar
Uchtadan , oltitadan
Juda ko’p bunga misol
Taqsimlash vazifasin
Yodinda tut , uqib ol

Kasr son ham guruhning

Biz a’zosi sanalmish
Og’alari safida
Oltinchi bo’lib turmush

Ifodalar butunning

Qancha miqdor qismini
Hayotingizda uchrar
deyarli u har kuni

misol :
sakkizdan olti ,

bir butun , o’ndan uchdir
buni anglab yetmasang
u senga keyin kechdir

Ikkinchi guruhda –chi

Tartib son turar tanho
Navbatni bildiradi ,
Xato qilmasdan aslo

Sanoq son asosiga

Qo’shar u ham qo’shimcha
Yangi sonlar yasash – chun
Ter to’kar dildan ancha

Unlidan so’ng – nchi va ,

Undoshdan keyin – inchi
Shunday qilib tartibni
Ko’rsatadi birinchi