Фалсафада субстанция ва материя муаммоси

• Фалсафада материя ва
• субстанция муаммоси

• Фалсафада
• субстанцияга
• боғлиқ асослар

• материя

• Худо

• онг

• Фалсафа тарихида ўзининг мавжудлиги учун ўзидан бошқа ҳеч нарсага муҳтож бўлмаган шундай биринчи асосни ифодалаш учун «субстанция» (лот. substantia – моҳият, асос) категорияси қўлланилади. Илк фалсафий йўналишларнинг вакиллари барча нарсалар асосини ташкил этувчи моддани биринчи асос сифатида тушунганлар

• Субстанция тушунчасининг моҳияти.

• эфир

• Фалсафа тарихида субстанция ҳақидаги қарашлар

• Б.Спиноза

• Субстанцияни бир вақтнинг ўзида
• ҳам табиат, ҳам Худо сифатида
• таърифлаган ва бу икки тушунчани
• тенглаштирган.
• Б.Спиноза Худони табиатга
• бутунлай сингдириб юборган, уни
• табиийлаштиришга ва илоҳий
• мазмундан ажратишга ҳаракат
• қилган. Унинг пантеизми шундан
• иборат бўлган.

• У барча субстанцияли нарсаларни
• табиатга ва фақат табиатга боғлади.
• «Табиат ҳамма нарсанинг сабабчи-
• сидир; у абадий мавжуддир; табиат
• ўз-ўзининг сабабчисидир...». «Та-
• биат қандайдир буюм эмас; у доим
• ўз ҳолича мавжуд бўлган; ҳамма
• нарса унинг бағрида вужудга келади;
• у барча нарсалар билан таъминлан-
• ган улкан устахонадир. Шу маъ-
• нода табиат ҳам, субстанция ҳам
• сиртдан ҳеч қандай турткига муҳтож
• эмас.

• Гольбах

• Турли фалсафий таълимотларда дунёнинг
• бирлиги ва унинг келиб чиқишига нисбатан
• ёндашувлар

• МОНИЗМ- «мо-
• низм» (юнон.
• monos – битта,
• ягона) Дунё
• нарсалар ва
• ҳодисалар ранг-
• баранглиги бир
• субстанциядан
• иборат.

•