Falsafa kafedrasi

Bilish darajalarini shartli ravishda: quyi, ehqori va oliy darajaga ajratish mumkin. Bilishning quyi darajasi barcha tirik mavjudotlarga xos bo‘lib, xissiy bilish deyiladi. xissiy bilish sezgilar vositasida bilishdir.

Insonning sezgi ahzolari (ko‘rish, eshitish, hid bilish, tahm bilish, teri sezgisi) boshqa mavjudotlarda bo‘lgani singari uning narsalarga xos xususiyat, belgilarini farqlash, tabiiy muhitka moslashish va himoyalanishi uchun erdam beradi. Bilishning quyi bosqichida sezgi, idrok, tasavvur, diqqat, xael tashqi olam to‘g‘risida muayyan bilimlar hosil qilishga erdam beradi.

Bilishning yuqori bosqichi faqat insonlargagina xos bo‘lib, aqliy bilish (rasional bilish) deyiladi. Agar inson o‘z sezgilari erdamida narsa va xodisalarning faqat tashqi xossa va xususiyatlarini bilsa, tafakkur vositasida narsa va xodisalarning ichki mohiyatini bilib oladi. Mohiyat hamisha yashirindir, u doimo xodisa sifatida namoyon bo‘ladi. Har bir xodisada mohiyatning faqat bir tomonigina namoyon bo‘ladi. SHu boisdan ham xodisa aldamchi va chalg‘ituvchidir. Binobarin, inson sezgilarining biron bir narsa eki xodisa to‘g‘risida bergan mahlumotlari xech qachon uning butun mohiyatini ochib bera olmaydi.