«Фалсафа» фанидан тайёрланган ўқув–услубий мажмуа

Д

С

В

А
– Aylanma harakat.

D – Yerning o’z o’qi atrofida aylanishi.

Tushunchani umumlashtirish hajmi tor tushunchadan hajmi keng tushunchaga (tur tushunchadan jins tushunchaga) fikran o’tishdan iborat. Bunda berilgan tushuncha tur tushuncha deb qabul qilinib, uning mazmunidan tur hosil qiluvchi belgilar chiqarib tashlanadi. Natijada mazmun jihatidan unga nisbatan torroq, lekin hajmiga ko’ra kengroq bo’lgan jins tushuncha hosil bo’ladi. Masalan, «aylanma harakat» tushunchasi mazmunidan faqat ungagina xos bo’lgan tur belgilarni chiqarib tashlasak, «mexanik harakat» tushunchasini hosil qilamiz. Umumlashtirish amalining chegarasi eng umumiy tushuncha, ya’ni kategoriyadir. Chunki kategoriyalar uchun jins bo’lgan tushuncha yo’q.

Tushunchani umumlashtirish amalining tuzilmasi quyidagicha:

A

Д
– Yerning o’z o’qi atrofida aylanishi.

V