Ғалла уюмини муҳрлаш тўғрисида ҳам ҳужжатлар мав­ жуд. Жумладан, 20-ҳужжатда Убайдуллохоннинг 1702

Ижтимоий тузум. 
Россия империяси бепоён ўлкани 
босиб олгач, уни мустамлака тузумига ўтказишга кири- 
шаркан, рус фуқароларига Бухоро ва Хивада ҳам кўз- 
ғалмас ер-мулклар сотиб олиш, имтиёзли савдо билан 
шуғулланиш, завод-фабрикалар куриш, эркин кўчиш ху­
куки берилди. М арказий Россиянинг кўплаб худудлари- 
дан деҳқонлар кўчириб келтирилиб, Туркистоннинг сер- 
ҳосил ерларига жойлаштирила бошланди. Қадимий Тош ­
кент, Самарканд, Бухоро ва бошқа шаҳарлар ёнида рус 
а\олиси турадиган янги шаҳарлар қад кўтарди. Туркистон 
ўлкасини Россия империяси саноати учун хом ашё ба- 
засига айлантириш пойдевори шу тарзда вужудга келти­
рилиб, пахта, ипак, қоракўл тери қуруқ мевалар рус бур- 
жуазияси манфаатларига хизмат қила бошлади. Рус дав­
лати шу манфаатлардан келиб чиқиб, Туркистонда ил­
гари бўлмаган темир йўл, почта, телеграф, замонавий 
тиббиёт муассасалари, пахта ва терига дастлабки ишлов 
бериш ф абрика ва заводларини кура бошлади.
Туркистон ўлкасини бошқариш тўғрисидаги Низом 
аҳолини икки гуруҳга: ўтроқ маҳаллий халқ ва кўчманчи 
маҳаллий халққа бўлди. Шу Н изомнинг 265-моддасида 
ерли халқнинг эгаллаб келган ерларига абадий эгалиги 
мустаҳкамланди (амлок ерлари). М аҳаллий аҳоли ундан 
келадиган даромаднинг 10 фоизи микдорида ер солиғи, 
боғлардан ер майдонига қараб (танобона), савдо мабла- 
ғидан 2 ф оиз микдорида, чорвадор аҳоли эса ҳар ўтовдан 
4 сўм солиқ тўлашга мажбур қилинди. Ёввойи ўрмонлар, 
шунингдек, маҳаллий аҳолининг қарамоғида бўлган бўш 
ерлар даьла! мулки деб эълон этилди.
Подшо Россияси Туркистон ерларини босиб олгандан 
кейин вақф мулкчилигига эҳтиёткорлик билан ёндашиб, 
уни чеклаш ва назоратга олиш сиёсатини олиб борди. 
Ш унинг учун ҳам Туркистон ўлкасини бош қариш ҳақи- 
даги Н изом нинг (1864 й.) 265, 266, 267-моддаларига б и ­
ноан ҳукумат томонидан тан олинган вақфлар аввалги 
ҳолатида қолдирилди. Янги вақфни таъсис қилиш га эса 
генерал-губернаторнинг розилиги билан “алоҳида диқ- 
қатга сазовор” ҳолларда рухеат этиладиган бўлди. Вилоят 
бош қармалари (управа) эса вақфни таъсис этиш ва унинг 
бошқаруви устидан назорат ўрнатиш, тафтиш қилиш ҳу- 
куқига эга бўлишди.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Вақфлар кўпинча аввалги тарзида қолдирилган бўлса- 
да, айрим ҳолларда вақф ерларини давлат ихтиёрига олиш 
ҳам мумкинлиги белгиланди. Қулчилик тақиқпаниши янги 
прогрессив тадбирлардан бўлди. Ўзбеклар ва бошқа ерли 
халқлар орасидан капиталистик хўжаликларда ёлланиб 
ишловчи 
ишчилар 
\амда 
савдо-саноат 
буржуазияси 
шакллана 
бошлади. 
Чор 
Россияси тўқимачилик са- 
ноатининг пахта хом ашёсига бўлган эҳтиёжи учун пахта 
етиш тириш ни ҳар томонлама рағбатлантириш -