“Fakultetlararo umumtexnika fanlari” kafedrasi «Muhandislik chizmasi va eskizi» fanidan maruzalar matni muallif: Nurmetov M. R

Ko’ndalang  qirqim.  -  Agar  kesuvchi  tekislik  buyumni  uzunligi  yoki 
blandligiga  perpendikulyar  yo’nalgan  bo’lsa,  bunday  qirqim  ko’ndalang  qirqim 
deyiladi. 
Qiya  qirqim.  -  Buyumning    gorizontal  tasvir  tekisligiga  nisbatan  og’ma 
vaziyatdagi  tekislik  bilan  kesishda  hosil  bo’lgan  qirqim  qiya  qirqim  deyiladi. 
(11.4-chizma).  Bu  qirqimni  qirqim  chizig’ida  ko’rsatilgan  strelka  yo’nalishi 
bo’yicha  chiziladi  va  formatda  joylashtiriladi.
11
  (11.4-chizma).  Qiya  qirqimni 
formatni istalgan joyiga joylashtirish mumkin. (11.4-chizma, a), shu bilan birga uni 
burish  mumkin  va  qirqim  yozuv  yoniga  O  shartli  grafik  belgi  qo’yiladi.  (11.4-
chizma,b).  
                                                           
11
 
Colin H Simmons, Dennis E Maguire “Manual of Engineering Drawing” Colin H. Simmons and 
Denis E. Maguire, Great Britain-2004.67
 

---

 
 
 
11.4-chizma 
Qirqimlar uchun belgilangan yozuvlar chizmada ko’rsatilgan kalta yo’g’on 
chiziqcha  kesuvchi  tekislikning  joylashuv  holatini,  o’q    chizig’i  esa  qarash 
yo’nalishini ko’rsatadi. 11.5-chizma 
 
 
11.5-chizma 
Kesuvchi  tekisliklarning  o’zaro  joylashishiga  ko’ra  qirqimlar  quyidagicha 
nomlanadi: 
Chizmalarda  qirqimlarning  joylashuvi  chizmalarda  gorizontal,  frontal  va 
profil qirqimlar proekstiyalarning joylashuv mazmuniga ko’ra  ifodalanadi.