“Fakultetlararo umumtexnika fanlari” kafedrasi «Muhandislik chizmasi va eskizi» fanidan maruzalar matni muallif: Nurmetov M. R

To`g`ri  prizmaning  tekislik  bilan  kesilishi  va  uning  yoyilmasini 
yasah  
 
H  tekislikda turgan to`rt yoqlik to`g`ri prizmaning umumiy vaziyatdagi 
P tekislik bilan kesilishi va uning yoyilmasi tasvirlangan (8.9-chizma). 
Tekislikning gorizontal izi (P)  prizmaning gorizontal izini (asosini) 1,2 
nuqtalarda  kesadi.  Bu  nuqtalarning  frontal  proektsiyalari  OX  o`qida  bo`ladi. 
Prizmaning A va B uchlaridan chiqqan qirralari  P tekislik bilan kesishmaydi. 
C  va  D  uchlaridan  chiqqan  qirralari  bila  P  tekislikning  kesishuv  nuqtalarini 
topish uchun yordamchi frontal tekisliklardan foydalanamiz. Bunday tekisliklar 
berilgan P tekislik bilan frontallar bo`yicha kesishib, 3-3`, 4-4` nuqtalarni hosil 
qiladi. Shaklda yordamchi frontal tekisliklar belgilanmagan, ular faraz qilingan 
xolos. 
Shunday  qilib  hosil  bo`lgan  1234  va  1`2`3`4`  ko`pburchaklar  kesim 
shaklining  proektsiyalaridir.  Kesim  shaklining  xaqiqiy  ko`rinishini    yasash 
uchun P tekislikni proektsiya tekisliklaridan biriga jipslashtirish kerak. 
Prizma  yoyilmasini  yasash  uchun  uning  normal  kesimini  va  yon 
qirralarining xaqiqiy uzunliklarini  bilish lozim.  
Prizmaning  yon  qirralariga  perpendikulyar  tekislik  bilan  kesilishidan 
hosil bo`lgan shakl shu prizmaning normal kesimi deyiladi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
8.9-chizma 
 
 

---