Fakultetlararo jismoniy madaniyat va sport

Bitiruv ishining obekti va predmeti: Sport mashg’ulotlari jarayoni va unda shug’ullanayotgan sportchilarni tayyorlash tizimini boshqaruv jarayonida amalga oshirilayotgan ishlar.

Bitiruv ishining ilmiy-amaliy ahamiyati: Jismoniy mashqlar har bir insonning hayotida muhim, lekin har xil ahamiyat kasb etadi. Bu esa organizimning individual marfalogik va fizalogik (funksional) xususiyatlarga bog’liqdir. Masalan, jismoniy rivojlanishdan orqada qolgan yosh bolalar uchun yordamchi jismoniy mashqlar zarur bo’lsa, boshqalari uchun ya’ni qaysidir sport turi bo`yicha rekord natijalarga erishish imkoniyatiga ega bo’lganlar uchun esa sport bilan shug’ullanishni tavsiya qilish mumkun. Sportga tanlash - bu tanlab olinganlarni qobiliyatini oldindan bashorat qilish asosida sport davomatini bajarilishi mumkun ekanligini tasdiqlashdir. Sportga tanlash murabbiy faoliyatining ajralmas qismidir, tayyorgarlik ko’rish vaqtida yoki musobaqalar paytida organizimda yuz beradigan funksional xolatlarning uch davri farqlanadi: satartoldi, asosiy ishchi va tiklanish davrlari. Musobaqalar boshlanishidan bir necha daqiqa yoki soat oldin yurakning qisqarish chastatasi, qon aylanishining sisitolik xajmi va daqiqalik xajmi ortadi, arteral qon bosimi ko`tariladi, o’pka ventilyatsiyasi, enirgiya xarajati, tana harorati va organizimni neyro-gormonal tizimlarining faoliyati oshadi. Bu reaksiyalarning o`rganilishi katta illmiy-amalliy ahamiyatga ega.

Shunday qilib, yuqorida keltirilgan qonuniyatlar, funksional mexanizimlar hamda jismoniy sifatlarning rivojlanish imkoniyatlari sport fizalogiyasining eng dolzarb muammolari hisoblanib, sport nazariyasi va sport tibbiyoti uchun qo`shimcha ilmiy-ammaliy poydevor hisoblanadi.