Fakultet: Kompyuter injiniringi Yo'nalish: Kompyuter injiniringi Guruh

O´ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnalogiyalari universiteti Nukus filiali


Fakultet: Kompyuter injiniringi

Yo'nalish: Kompyuter injiniringi

Guruh: 101-19

Hisobot

Laboratoriya ishi № 1
Fan nomi: Raqamli qurilmalarni loyihalashga kirish

Mavzu nomi: Electronics WorkBench virtual dasturi bilan tanishish

Tayyorlagan: Rajapboev I

Qabullagan: Turumbetov B

Nukus 2021

Hisobot mazmuni

1. 
   EWB dastur kompleksini ishga tushirish va sozlash qoidalari;
   
2. 
   Logic Gates komponentlar panelidan elementlarning to’liq tavsifini keltirish;
   
3. 
   EWB dasturida sxema yasash;
   

1.EWB dastur kompleksini ishga tushirish va sozlash qoidalari
1. Electronics Workbench -ni ishga tushiring;
2. Ish uchun yangi fayl tayyorlang. Buning uchun menyudan quyidagi amallarni bajaring: Fayl / Yangi va Fayl / Saqlash sifatida. Saqlash operatsiyasini bajarayotganda, sxema saqlanadigan fayl nomi va katalogini ko'rsatish kerak bo'ladi. Sxemani ijrochining ismi bilan nomlash tavsiya etiladi;
3.O'qituvchi tomonidan berilgan sxemadan kerakli elementlarni ElectronicsWorkbench ish maydoniga o'tkazing. Buning uchun asboblar panelidagi kerakli elementni o'z ichiga olgan bo'limni tanlang uni ish joyiga o'tkazing;
4. Elementlarning kontaktlarini ulang va kerakli sxemani olish uchun ish joyidagi elementlarni joylashtiring. Ikki kontaktni ulash uchun sichqonchaning asosiy tugmasi bilan kontaktlardan birini bosing va tugmachani qo'yib yubormasdan kursorni ikkinchi kontaktga o'tkazing. Agar kerak bo'lsa, siz qo'shimcha tugunlarni (vilkalar) qo'shishingiz mumkin. Sichqonchaning o'ng tugmasi bilan elementni bosish orqali siz elementning joylashuvi bo'yicha aylantirish, ochish (burish), nusxa ko'chirish / kesish (nusxalash / kesish), joylashtirish kabi eng oddiy operatsiyalarni bajarishimiz mumkin;
5.Har bir element uchun kerakli reyting va xususiyatlarni kiriting. Buning uchun elementni ikki marta bosing;
6.O'chirish yig'ilganda va ishga tayyor bo'lganda asboblar panelidagi quvvat tugmasini bosing. Agar kontaktlarning zanglashiga olib keladigan jiddiy xato bo'lsa (batareyaning qisqa tutashuvi, kontaktlarning zanglashida nolinchi potentsial yo'qligi) ogohlantirish beriladi;
7.Ko'rsatish asboblari yordamida sxemani tahlil qiling. Terminal elementni ikki marta bosish orqali ko'rsatiladi. Agar kerak bo'lsa, "To'xtatish" tugmachasidan foydalanishingiz mumkin;
8. Agar kerak bo'lsa, tahlil menyusi bo'limida mavjud tahlillarni bajaring;
Electronics Workbench dasturining interfeysi:


2. Logic Gates komponentlar paneli elementlarining to'liq tavsifi

Logic gates instrumentlar panelida AND, OR, NOT, NAND, NOR, XOR, XNOR kabi instrumentlar mavjud.

AND mantiqiy ko’paytirish amalini bajaradi.

OR mantiqiy qo’shish amalini bajaradi;

NOT inversiya amalini bajaradi (EMAS);

NOR mantiqiy elementlarning mantiqiy qo’shishdan hosil bo’lgan na´tijaning inkor shaklini beradi. (YOKI-EMAS);

NAND mantiqiy elementlarning mantiqiy ko’baytirishdan hosil bo’lgan na´tijaning inkor shaklini beradi (HAM-EMAS);
XOR (ISTISNO-YOKI) Masalan ikki mantiqiy element olamiz A va B. U holda f=A̅B+AB̅ . Shartli belgilanishi f= A⊕B

XNOR (ISTISNO-YOKI-EMAS) Yuqoridagi amalning inkor shaklini beruvchi amal hisoblanadi. Shartli belgilanishi f= AʘB
Qolgan barcha elementlar mantiqiy emas.Lekin raqamli sxemalarda ishlatiladi.
Bizda uchta buffer elementi mavjud bo’lib ular quyidagicha:

chiqish elementini quyi oqim sxemadan uzib qo’yishi mumkin.

an’anaviy mantiqiy elementga qaraganda yuqori yuk oqqimini ko’tarish qobiliyatini ta’minlaydi.

solishtiruvchi yoki kommutator elementi vazifasini bajarishi mumkin. Masalan konvertatsiya qilishda nazorat pulsiga sekin o’zgartirib turuvchi anolog signalning shakllanishi.

3.EWB dasturida sxema yasash

Misol #1

Masalan: f=(A+B)(C+D);

Misol #2

Masalan: Kirxgofning birinchi qonuniga ko’ra elektr zanjirining biror tuginiga ulanuvchi barcha shoxobchalarida toklarning algebraik yig’indisi nolga teng.