Факультети нефт – газни қайта ишлаш

 
Қайтар ва қайтмас металл потенциаллари 
 
Металл билан суюқликни ўзаро таъсир чегарасида ҳосил бўлган қуш 
электр қаватининг мувозанат ҳолатида, металлдан суюқликка ўтган барча 
металл катионлари қуш электр қаватида қатнашса, қайтар электрод 
потенциали барқарор топади, яъни потенциал қайтар бўлиб, металлда 
коррозия жараёни содир бўлмайди. Бундай ҳолат, кўпроқ металл ўзининг тузи 
эритмаси таъсирида бўлганда кўзатилади. 

---

Кўпгина ҳолларда, металлар фақат ўзининг тузини эритмасида бўлмай, 
электролитдаги бошқа металл ионларнинг таъсирида ҳам бўладилар. Бундай 
ҳолларда, ҳосил бўлган турғун қуш электр қаватида, фақат металлдан эритмага 
ўтган барча катионлар қатнашмайди. Уларни ўрнига эритмадаги бошқа металл 
катионлари қатнашиб, қайтмас электрод потенциалини ҳосил қиладилар, яъни 
металлда емирилиш жараёни содир бўлади. 
Юқорида келтирилган мулоҳазаларни чизма кўринишидаги ифодаси 
қўйидагича (9-расмга қаранг).
 
9-расм. Металларда қайтар ва қайтмас электрод потенциалларини ҳосил 
бўлиш чизмаси. 
 
Назорат учун саволлар
1)
Металларнинг нормал потенциали нима? 
2)
Металларнинг 
коррозия 
тезлигининг 
активлик 
қаторига 
боғлиқлигини тушунтириб беринг 
3)
Металл потенциалининг хосил бўлиш сабабларини тушунтириб 
беринг 

---

4)
Қайтар металл потенциаллари қандай содир бўлади?
5)
Қайтмас металл потенциаллари қандай содир бўлади?
 
4.§.Электролиз. Электртокининг кимёвий таъсири. 
Режа: 
1. Электролиз жараёни. 
2. Суюқланма ва эритма электролизи 
3. Эрийдиган ва эримайдиган электродлар билан олиб бориладиган 
электролиз