Факультети “бюджет ҳисоби” кафедраси

2.3.1 – расм. Аккредитив ҳисоб шаклини схематик кўриниши
7
. 
 
Мол етказиб берувчи аккредитив очилганлиги тўғрисидаги 
хабарномани олгандан кейин харидорга махсулотни жўнатади ёки иш ва 
хизматлани кўрсатади. Махсулот жўнатилганлиги ёки иш ва хизматлар 
кўрсатилганлигини тасдиқловчи хужжатлар мол етказиб берувчи 
томонидан хизмат кўрсатувчи банкига тақдим этади ва банк аккредитив 
қилинган суммани мол етказиб берувчи ҳисоб рақамига ўтказиб қўяди. 
Бюджет ташкилотларида аккредитив ҳисоб шакли асосан хорижий 
ташкилотлар билан ҳисоблашувларда қўлланилади. 
Пулни инкассаторларга топшириш, пул ўтказмалари ва бошқа 
ҳолларда йўлдаги пул жўнатмалари ҳисоби юритилади. Хозирги кунда 
7
С.Мехмонов. Бюджет ҳисобиўқув қўлланма. Тошкент-2012 й.
Харидор 
(аккредитив 
берувчи) 
Харидор 
банки (банк-
эмитент) 
Мол етказиб 
Берувчи 
Банки 
(ижрочи- банк) 
Аккредитив 
Мол етказиб 
берувчи 
Хисоб ёки 
валюта счёти 
4 
5 
4 
5 
2 
1 
7 
8 
3 

---

40 
бюджет ташкилотлари асосан шаҳсий ҳисобварағидан нақт пул олиш учун 
ғазначилик бўлимларидан олинган чекларни банклар томонидан тўлаб 
берилиши жараёнида йўлдаги пул маблағлари кўринишида акс эттирмоқда.
Пул хужжатлари бўйича дам олиш уйлари, санаторийлар, туристик 
базалар учун берилган пули тўланган йўлланмалар, почта орқали 
жўнатилган пуллар учун хабарномалар, почта маркалари, меҳнат 
дафтарчалари бланкалари ҳамда уларга илова қилинган варақлар ва 
бошқалар ҳисоби юритилади. Бошқа пул маблағлари 13 “Бошқа пул 
маблағлари” счётида қуйидаги субсчётларда юритилади. 
130 “Аккредитивлар”; 
131 “Йўлдаги пул маблағлари”; 
132 “Пул эквивалентлари”. 
130 “Аккредитивлар” субсчётида моддий қимматликлар етказиб 
берганликлари, шунингдек ишлар, хизматлар бажарилганлиги учун бошқа 
шаҳарлардаги мол етказиб берувчилар ва бошқа ташкилотлар билан ўзаро 
тузилган шартномалар асосида қўйилган аккредитивлар суммаси ҳисобга 
олинади. Бу субсчётнинг дебет томонида аккредитив қилинган маблағлар 
суммаси , кредит томонида аккредитив қилинган маблағни ҳисобдан 
чиқарилиши ёки қайтарилиши акс эттирилади. 
Аккредитивлар бюджет маблағлари ҳисобидан ҳам, бюджетдан 
ташқари маблағлар ҳисобидан ҳам қўйилиши мумкин.