Факультети “2”- курс, бха 56-2 гурухи

А _ам = Т : К_y
У _1а = К_c: А_ам

Бу ерда: А _ам - айланма маблағларнинг айланувчанлиги;

Т_см - реализациядан олинган тушум;
К_зу - айланма маблағларнинг йиллик ўртача қолдиги;
У_1ам - айланма маблағлар бир марта айланишининг узунлиги;
К_с - таҳлил давридаги кунлар сони.
Захираларнинг айланувчанлиги қуйидаги формула ёрдамида аниқланади:


А₃ = Т_см: К_зу
Бу ерда: А₃ - заҳираларнинг айланувчанлиги;
Т_см - сотилган маҳсулот таннархи;
Қ_зу - заҳираларнинг ўртача қиймати.
Дебиторлик қарзларини тўлашнинг кунлардаги ўртача давомийлиги сотиб олувчиларнинг счётлар бўйича тўлаш тезлигини акс еттиради ва у қуйидагича аникланади:
ДК _туд = ДҚ_с : Т_к

Бу ерда: ДК_туд - дебиторлик қарзларини тўлашнинг кунлардаги ўртача давомийлиги;

ДК_с - дебиторлик қарзининг ўртача суммаси;
Т_к - реализациядан олинган кунлик ўртача тушум.

Бу кўрсаткичнинг паст даражаси ХЮС дебиторлардан пулни ундириш бўйича ишининг самарадорлигидан дарак беради. Бироқ айрим холларда, бу нарса ХЮС кредит сиёсатининг хаддан зиёд қаттиқлигини ам кўрсатиб, реализация қилинган махсулотларнинг унча катта бўлмаган қисми кредитга сотилганлигини ҳам англатади.

ХЮС молиявий-хўжалик фаолияти самарадорлигини таъминлашда ва молиявий тахлилда соф айланма капитални мониторинг қилиш муҳим рол ўйнайди. Умумий кўринишда соф айланма капитал айланма активлар ва қисқа муддатли мажбуриятлар ўртасидаги фарқдан иборат. Қисқа муддатли пассивларнинг таркибий тузилмасида келгуси давр даромадлари ҳам киритилиб, улар ХЮСнинг ўзлик пул маблағлари хисобланади. Шунинг учун ҳам, соф айланма капитални қуйидагича аниқлаш мумкин:

С_ак = АА - КП

Бу ерда: С_ак - соф айланма капитал;
АА - айланма активлар;
КП - қиска муддатли пассивлар (келгуси давр даромадларидан ташқари).

Соф айланма капитални бошқаришнинг натижалилигини соф айланма капиталнинг айланиш коеффициенти ҳарактерлаб беради ва у қуйидагича аниқланади:

К_а = Т_с : С_ак

Бу ерда: К_а - соф айланма капиталнинг айланиш коеффициенти;

Т_с - реализациядан олинган соф тушум;
С_ак - соф айланма капиталнинг ўртача қиймати.
Айланма маблағларни бошқаришда уларни ликвидлилик даражаси бўйича структуризация қилиш муҳим аҳамиятга ега. Бу мақсадлар учун ликвидлиликнинг қуйидаги икки кўрсаткичидан фаол фойдаланилади:

• 
  жорий ликвидлилик коеффициенти;
  
• 
  абсолют ликвидлилик коеффициенти.
  

Жорий ликвидлилик коеффициенти маълум бир сана учун аниқланиб, унинг аниқланиш тартиби қуйидагича: