|
Fayl nomining umumiy sxemasi quyidagicha:
Fayl nomi
bo’la oladi.
| | |
Fayl nomi bo’la olmaydi.
| | |
norm
|
.
|
txt
|
*ruber
|
.
|
doc
|
diplom
|
.
|
doc
|
???
|
.
|
com
|
book
|
|
|
>
|
|
|
W
|
|
| |
.
|
1
|
1
|
|
| |
.
|
1
|
2
|
.
|
1
|
|
.
|
txt
|
AA
|
.
|
xls
|
a2
|
.
|
/?
|
Kengaytma turi
|
Fayl turi (formati)
|
.exe
|
Bajariladigan fayl
|
.msi
|
Dastur o'rnatuvchi (o'rnatuvchi)
|
.doc (docx)
|
Word hujjati
(Word 2007 va undan keyingi versiyalar)
|
.xls (xlsx)
|
Elektron jadvallar fayllari
(Excel 2007 va undan keyingi versiyalari)
|
.txt
|
Oddiy formatdagi matnli fayl (hujjat)
|
.ppt (pptx)
|
PowerPoint taqdimot fayli
|
.accdb
|
Ma'lumotlar bazasiga kirish
|
.mp3, .waw, .ac3, .wma, .m4a
|
Ovozli (raqamli) fayl
|
.bmp, .jpg (jpeg), .png, .gif, .tiff
|
Tasvir fayli
|
.avi,.3gp, .flv, .mpeg, .mp4, .mov
|
Video fayllar
|
.rar, .zip, .7z, .tar, .gzip, .gz, .jar
|
Arxivlangan konteyner
|
.html, .htm, .php
|
Veb-sahifa
|
.dll
|
Dastur moduli
|
.ini
|
Konfiguratsiya fayli
|
«*» va «?» belgilaridan foydalanish
«*» - fayl nomi yoki kengaytmadagi ixtiyoriy belgilar sonini ifodalaydi
«?» - belgisi faqatgina ixtiyoriy bitta belgini ifodalaydi
*.bak - joriy katalogdagi bak kengaytmali barcha fayllar.
c*.doc - c harfidan boshlanuvchi doc kengaytmali barcha fayllar.
*.* - joriy katalogdagi barcha fayllar.
s???.* - s harfidan boshlanuvchi to'rtta belgidan iborat ixtiyoriy kengaytmali fayllar.
d*.?? - d harfidan boshlanuvchi va kengaytmasi ikkita belgidan iborat bo'lgan barcha fayllar.
Bo‘ri polvon
“Venn diagrammasi”
Bir umr kuragi yerga tegmagan polvon - Bo'ri polvonning ilk mag‘lubiyati va undan so‘nggi kechinmalari sizni befarq qoldirmaydi. Ushbu asarda yigit kishi uchun mardlik, or nomus, qadr qimmat naqadar yuqori qiymatga ega ekani, insoniylik, tuyg‘ular sofligi, chin do‘stlik kabilar ulug‘lanadi.
Nasim
“Venn diagrammasi”
Asarda Nasim obrazi orqali sotqinlik, do‘stiga xiyonat, birovning tuyg'ulari ustidan kulish, sevgisini toptash kabilar aks etgan.
“YULDUZLAR MANGU YONADI” ASARI o‘quvchilarga nima beradi?
Tog‘ay Murod ijodida nafaqat o‘quvchilar, balki hamma o‘rganishi lozim bo‘lgan yaxshi xislat, ibrat bo‘ladigan voqealar tasvirlariga keng o‘rin berilgan. Uning "Yulduzlar mangu yonadi" qissasi bolalarga oriyat, insoniylik, mardlik, insonlik sha'ni, yigitlik g‘ururini himoya qilishni, o‘sha g‘ururning chinakam bahosini bilishni singdiradi. Qissani boshlanishida yosh polvon Shukur kurashdagi raqibi Ermat bilan olishda yiqiladi. Asarning shu yerda ajoyib tasvir bor:
Shukurga alam qildi. Ermatga qo‘lini musht qilib ko‘rsatdi.
- Sen bilan yanagi to‘yda olishaman! - dedi.
Ermat bakovul ro‘parasida o‘tirishi bilan bir talay bola chopib kelib yoniga cho‘kkaladi.
“YULDUZLAR MANGU YONADI” ASARI o‘quvchilarga nima beradi?
Shukurga tarafkash bolalar bir-biriga so‘z bermay talashdi, bakovulga elandi:
- Bova, Ermat polvon bilan meni olishtiring, u qalin oshnamni yiqitdi.
- Yo‘q, Ermat polvon bilan men olishaman. Shukur xolamning uli!
- Bova, Ermat polvonga meni chiqaring, Shukur bizning hamsoyamiz!"
Ko‘rinib turibdiki, ushbu qissa bolalarda oriyat to‘yg‘usini shakllantiradi. Kishida o‘z yaqinlari, xalqi, millati orini olishni, vatanparvarlik tuyg‘ularini uyg‘otishga xizmat qiladi. Men bizning xalqimiz kurash bilan shug‘ullansin, kurashimiz xalqaro arenalarga chiqsin degan maqsadda emas balki yaqinlarimiz uchun javobgarlik hissini tuyishni o‘rganaylik deb shu to‘xtamga keldim. "Yulduzlar mangu yonadi" orqali bolalarimizda ana shunday hislarni shakllantirmoqchi bo‘ldim. Bu birinchi jihati.
2-jihati:
Ikkinchidan, uning kitoblari bolalarga o‘zbek tilini go‘zalligini namoyon etadi. Anovi tuxumdek silliq yozilgan asarlar voqealari qanday esimizdan chiqib ketsa, tili ham o‘quvchiga shunday yuqmaydi. Bu xildagi asarlar faqat xabar berish bilan cheklanib qolgan. Tog‘ay Murod asarlarining esa o‘z musiqasiga egaligi bilan kitobxonni o‘ziga jalb qilayapti. U shunchaki til yoki axborot vositasi emas, balki musiqa vositasidir ham. Qolaversa, estetik funktsiyasi-da bor. Tog‘ay Murod prozasi she'r bilan bilan bitilgandek taassurot o‘yg‘otadi. Keyin Tog‘ay Murod asarlarida nafaqat tasvirlarni, qiyofalarni-da ko‘rishimiz mumkin. Odatda biz harflarni harflarga qo‘shib ma'no chiqaramiz. Uning asarlarini o‘qiyotgan vaqtimizda, ya'ni harflarni harflarga qo‘shganimizda musiqa taraladi. Ana shu bitta so‘zning vazifasi muloqot vositasi bo‘lsa, Tog‘ay Murod so‘zga bir qator qo‘shimcha funktsiyalarni yuklay oldi.
Nima uchun?
“Yulduzlar mangu yonadi”qissasi darslikka kiritildi.
Nima uchun?
Nima uchun?
Tog‘ay Murodnning “Yulduzlar mangu yonadi” qissasi
BO`RI POLVON NASIM POLVON
O‘qituvchi: Do‘stiga xiyonat qilgan, qishlog‘idan bosh olib chiqib ketishga majbur bo‘lgan, qasam ichib “ko‘r bo‘lay” degan va oqibat ko‘r bo‘lib qolgan odam g‘olib bo‘ladimi?
Bo‘ri polvon zafar va mag‘lubiyatlarini izohlang. U qachon g‘alaba qozondi-yu, qachon “yulduz sanadi”?
O‘quvchilar: Bo‘ri polvonning raqibini mensimaganda mag‘lub bo‘lgani va ko‘nglida kibr bo‘lmaganda g‘alaba qozonganini, albatta, tushunib yetishgan. Shu haqida ular fikri tinglangach, o‘qituvchi xulosalaydi:
-Demak, insonda bir-biriga yaqin ikki tuyg‘u borki, ularning biri- kibr, biri esa- g‘urur.
Ular o‘rtasidagi chegarani aniq belgilash qiyin,lekin kibr insonni odamlar nazaridan qoldirsa, g‘urur esa insonni ezgu ishlar sari qanotlantiradi.
Dars yakunida:
uchun e’tiboringiz uchun rahmat!!!
Do'stlaringiz bilan baham: |
