|
Чингиз Айтматовнинг
сҚиёмат»
романига
Мўйинқум бағрида ухлайди насим,
Юлдузлар кўзини ёшлаб ухлайди.
Ҳеч кимга’ ишонмас бўри боласин,
Боласин тишида тишлаб ухлайди.
Тунда ўрмалайди бир қора шарпа,
Хасли — қотиллик, фикру ўйи — қасд.
Имон-эътиқодга янги бир зарба,
Инсон боласига янги суиқасд.
Ухлар Едигейнинг гўзал диёри —
Тоғлари қоплонлик, боғи товуслик.
www.ziyouz.com kutubxonasi
Секин шамойилга кириб боради
Зардуштий давридан қолган ёвузлик.
Оламга бнр бедор ҳайқириқ вожиб,
Садоси еттинчи фалакка етсин.
Саҳролар силкинсин уйқуси ҳочиб,
Бўрилар, қоплонлар уйғониб кетсин.
Бу қора ўрадай узун бнр тундир,
Ҳар қандай овозни юборар ютиб.
Фақат ёвузликнинг дасти узундир,
Бошингда турибди болтасин тутиб.
Энди ёвузлик ҳам қув тортган, айёр,
Қурбонликка ҳар хил жонзот сўрмайди.
Мана. ёвузликнинг болтаси тайёр,
Энди у одамзот бошин сўрайди.
Субҳи соднқ томон узанган қўлинг,
Уфққа тнкиласан паришон, ғариб.
«Бир бошга бир ўлнм...
йўқ ўзга йўлим...»
Чиқасан
бошингни кўтариб...
* * *
Қулаб тушди заминга осмон,
Қирлар, адирларни босиб қолди у.
Тоғларни текислаб қўйди беомон,
Минглаб фақирларни босиб қолди у.
«Мен осмонга устун» деб юрган
Кимсаларнинг бари соғ қолди.
Қулаб тушган оғир осмонни
Тешиб чиқди уларнинг боши...
www.ziyouz.com kutubxonasi
ТОШ Л АР
Туркум
1
В А ЗН СИ З Т О Ш Л А Р
Бу тошлар, билмайман,
Парқуми, парми,
Тупраққа залворли
Чўкиб ётмайди.
Уларнинг вазни йўқ,
Чунки уларни
Осмон итармайди,
Замин тортмайди.
Бу тошлар
Қаерга урилса агар
Орқага қайтади сассиз,
Садосиз.
Бу тошлар ҳам бошга,
Ҳам ғашга тегар,
Бу тошлар саноқсиз,
Чексиз, адосиз...
Уларга дахлсиз
Ерлар, Қуёшлар,
Чексиз самовотда
Дайдиб кетади.
Бошҳа фазолардан келган
Бу тошлар,
Бошқа фазоларга
Қайтиб кетади.
www.ziyouz.com kutubxonasi
СУВ О СТИ ТО Ш Л А РИ
Бу тошлар
оқимда кетмас тентираб,
Қурвақасаллалар қуёшдан тўсган
Уларнинг кўксига
оёгин тираб
Сувўтлар гуллаган,
йўсинлар ўсган.
Уларнинг ўтмнши —
ҳув олнс чўққи,
Бу тошлар тошқини,
селни кўргандир.
Бу тошларнинг кўнгли
шул боис тўҳки,
Улар
буюк вазминликни ўрганди.
Кўпнклар кўпирар
фурсатга менгзар
Бу шошқин оҳимнинг ҳаракатидан.
Кузатиб ётади бу тошлар
Сангзор —
Улуғ Осойишлар мамлакатидан.
Қуёш фалак узра турса-да балҳиб,
Бу тошларга унинг
тафти етмайди.
Тош — тошда,
пўкакдек чиҳмайди ҳалҳиб,
Шўртанг денгизларга оҳиб кетмайди.
3
КУТАЕТГАН ТОШ
Қондан тўйиб, ҳирондан тўйиб,
Якунларкан сафарларини —
www.ziyouz.com kutubxonasi
Ёздилар тош бағрига ўйиб
Султонлар ўз зафарларини.
Не юртларда йигитларини
Мустабидлар ташлаб кетдилар.
Улгурсалар, шаҳидларини
Кўмиб, устин тошлаб кетдилар.
Иироқларда ота унутди,
Тинди она кўзидаги ёш.
Келинчаклар эр қилиб кетди,
Бироқ кутди,
кутаверди тош.
Тош мўъжиза кутди очунда,
Чўкаверди тупроққа ҳориб.
Бирон ботир бу даҳри дунда
Чиқолмадн қабрини ёриб.
Топилмади замоннинг мардн,
Ҳар бир тошга йиғлаб чопди халқ.
Вужудига сиғмади дарди —
Ёрилтошни ўйлаб топди халқ.
Бошинг тошдан бўлсин дедилар,
Зарбу ҳарбдан омон чиқди бош.
Сабринг тошдан бўлсин дедилар,
Бу гапга ҳам кўнаверди тош.
Мозийдан гап очилган замон
Оломон тош узра қалашди.
Тарих деб талашди оломон,
Шон талашди, унвон талашди.
Кимлар тошга бериб ётди тўш,
Кимлар йиғлаб бош урди тошга...
www.ziyouz.com kutubxonasi
Етавердинг сокин, ялангтўш,
Тош. ниманг бор сабрдан бошқа?!
Мен ҳам келдим бошингта сенинг,
Бир нарсадан гарчи кўнглим тўқ —
Тошни ёрар дардим бор менинг,
Фақат энди ёрилтошлар йўқ...
С О Ҳ И Л Д А Г И ТОШ
4
Мана, минг йилларки,
соҳилда ётган.
Қақраган бу тошга сув теккани йўк.
Қуёшнинг оловли селида қотган,
Чеккани оҳи йўқ,
оҳ чекканн йўк.
Тўлқинман —
денгизнинг қаъоидан келган,
Шоҳона шамолни кўтариб бошга.
Тўлқинман —
соҳилга зарб-ла урилган,
Етмоқ бўлиб қақраган тошга.
Етолмай, тойсам-да ҳолдан дафъатан,
Қолган масофани
чамалаб, санаб,
Соҳнлга тирмашиб ётавераман
Тирноқларим қонаб,
тишларим қонаб.
Ортдаги тўлқиннинг шиддати бошқа,
Ул менинг елкамдан гулдираб ўтсин.
Соҳилда
минг йил сув тегмаган тошга
Ортимдаги тўлқинлар етсин.
www.ziyouz.com kutubxonasi
Эртага қолдирманг, гуноҳ бўлади,
ё н м о қ ч и
экансиз —
Сиз бугун ёнинг.
Бурала-бурала секин тўлади
Кўксимга тутуни қадим дунёнинг.
Дунё тутаб ётар, тутунларидан
Мундоқ қараб бўлмас кўзларни очиб.
Дунёнинг қоп-қора бу тунларидан
Кўкка кетолмайсиз бари бир қочнб.
Тонгларда руҳингиз ланж бўлса агар,
Боисин оғир туш — ёсуман атанг.
Саҳар шаҳар узра муаллақ заҳар,
Хоҳ сиз рутубат денг, хоҳ туман атанг,
Дунёнинг тутунин, дунёнинг гардин
Шундоқ деразадан кўриб турасиз.
Бу шўрлик заминнинг қоп-қора дардин
Ютасиз, елкада олиб юрасиз.
Шамоллар, бўронлар ҳайдаб кетолмас,
Тутуни шу қадар қуюқ дунёнинг.
Гурлаган гулханлар ҳайдар уни, бас,
Енмоқчи экансиз —
Сиз бугун ёнинг.
УЗАТИ ЛГАН ҚИЗ ҚУШ ИҒИ
Қадимий оҳангларда
Ювош-ювош ботар қуёш,
Уюр-уюр булут келур.
Малул-малул эсади ел,
Оғир-оғир ёғар ёмғир.
Ажиб замона бўлди,
Тўю тўёна бўлди.
Кеча қадрдон уйим
www.ziyouz.com kutubxonasi
Бугун бегопа бўлди.
Қаттиқ тугуи толе ўзи,
Эшнлмайди ҳеч качон.
Араванинг қўша изи
Қўшилмайдн ҳеч ҳачон.
Ер ҳани, ёр-ёр қани,
Айтгали мадор қапи.
Кундузи тинди кўзим,
Дўст қани, ағёр ҳанн?
йўллар гўё окар дарё,
Қайга оҳар — айтмайди.
Оқар дарё йўллар гўё —
Орҳасига ҳайтмайди.
Бевафо очун ётар,
Сочилиб сочим ётар.
Билмай кимга ботншин,
Қинда пичоҳ жим ётар.
Ювош-ювош ботар ҳуёш,
Уюр-уюр булут келур.
Малул-малул эсадн ел,
Оғир-оғир ёғар ёмғир.
Б А Ҳ О РД А ЁЗИ ЛГАН Ш ЕЪ Р
Бахт олдинда, тўхтама, югур,
Чопаверсанг бир кун етарсан.
Аммо секин кўзларингдан нур,
Тиздан мадор кетса, нетарсан?
7н гулидан бири очилмай
Қўлларимдан кетган ўн гулим,
Ишҳ бир тугун — қолди ечилмай,
Кўнди кўнглнм, сен ҳам кўн, гулим.
Жунжиккан куз ҳуёшларида
Табиатдан баҳор сўрган — сен.
www.ziyouz.com kutubxonasi
Менинг аччиқ кўз ёшларимга
Уз бахтини чўмилтирган — сен.
Ииллар менинг босди елкамдан,
Иўлим сендан кўп йироқ тушди.
Оппоқ бахт деб чопар эканман,
Сочларимга бугун ок; тушди.
Топай десам, кўзимда нур йўқ,
Чопай десам, тиззамда мадор...
Табиатда нечун сурур йўқ.
Баҳор ахир,
ҳолбуки, баҳор...
Do'stlaringiz bilan baham: |
