F. R. Abduraxmonov z. E. Abduraxmonova


Takrorlash  uchun  savollar


bet160/196
Sana25.01.2022
Hajmi
#409943
1   ...   156   157   158   159   160   161   162   163   ...   196
Bog'liq
fayl 1114 20210526

Takrorlash  uchun  savollar
1.  Kasbga  yo‘naltirish va uning oldida  turgan  masalalar.
2.  Kasbga yo‘naltirishda o ‘quvchilar va  o ‘qituvchilar 
o ‘rtasidagi  o ‘zaro munosabat.
3.  0 ‘quvchilami  psixik yetukligi,  ongli  harakati  va ulami  kasb 
tanlashdagi  ahamiyati.
4.4.  Kasbiy o ‘z - o ‘zini  anglash va  kasb  tanlash
0 ‘quvchilarni o ‘z “M en”ligini va jamiyatdagi 
0
‘rnini,
 
kelajagini  anglab  borishi
Kasb  tanlashda  o ‘smirlaming  o ‘z  “M en”ligini  tanib  borishlari 
bu  muhim  ijtimoiy  psixologik jarayondir. 
0
‘smir  va  ilk  o ‘spirinlik 
davri  o ‘z  -  o ‘zini  anglash  bilan  bog‘liq  hisoblanib,  bu  davrda  ular 
o ‘z  “Men”iga  qiziqib  boradilar.  Bu jarayonni  hisobga  olish  esa  kasb 
tanlashda juda ham zarur hisoblanadi.
296


0
‘smirdagi men bu  uning o ‘zini  anglashi bilan, o ‘ziga  baho beri- 
shi  bilan,  o ‘zini  oilasidagi o ‘mini  belgilashi  bilan,  o ‘zini  ijtimoiy ha- 
yotdagi o ‘mini topishi bilan  va sh.k. bilan bog‘liq jarayondir. 
0
‘smir 
menligini birbutun obraz  tarzida  o ‘z o ‘ziga  bahoberishga  qaratilgan 
o ‘matish  sifatida  qarash  kerak  bo‘ladi.  Bunda  o ‘smir  o ‘zini  bilishga 
qaratilagan  kognitiv -  obrazlar tarzida,  o ‘zini  qobiliyatini  sinash tar­
zida, tashqi  k o‘rinishiga baho berish tarzida, ijtimoiy ahamiyatliligini 
bilishga  va  uni  baholashga  intiladi.  Bu  holatda  o‘smirda  emotsional 
holatlar -  o ‘z - o ‘zini hurmatlash, o ‘zini  sevish, o ‘zini harakatiga baho 
berish kabilar ko‘zga tashlanadi. 
0
‘ziga baho berishda  o ‘zini bahosini 
ko‘tarishga intiladi, o ‘ziga b o ig an  hurmatoi  egallashga harakatqiladi.
0 ‘z  “Men”ligini  anglash juda  murakkab  hodisadir.  “M en”likni 
mashq qilishlar, ilgarigi va hozirgi  davrdagi  “Men”likni his  qilishlar 
orqali  shakllantirish  mumkin  bo‘ladi.  0 ‘zini  “Men”ligini  anglash 
o ‘z  individualligini o ‘ziga xos  mohiyatini his  qilishdir.  Bunda inson 
haqiqatda qandayligini va boshqalardan nima uni  ajratib turishini his 
qilishi  kerak  bo‘ladi.  Bu  o ‘ziga  xos  individual  mohiyat  shaxs  bilan 
ham,  uning  tanasini  tuzilishi  bilan  ham.  Aql  darajasi  bilan  ham, 
emotsiyasi  bilan  ham  hech  qanday  umumiylikka  ega  emas.  Uning 
o ‘z  o ‘zini  anglashga asoslanishiga  qaramasdan,  o ‘z o ‘zini  anglash- 
ning  holati  deb  ham qarab bo‘lmaydi.
Shu  narsa  m a’lumki  kun  davomida  bir  qancha  holatlarda  o ‘z 
“Men” ligimizni  sezib  qolamiz.Deylik, guruhda  o ‘qituvchi  birorbir 
talabaga  o ‘z  e ’tirozini  bildirganda,  u  talaba  o ‘zini  boshqalardan 
alohida ekanligini va  berilgan  ta’sirga  nisbatan  o ‘zini oqlashga  inti­
ladi.  Bunday  sharoitda  talaba  darrov o ‘zini anglash, shu  bilan  birga 
uyat,  qo‘rqinch,  noqulaylik va shu kabilar paydo  bo‘ladi.
0 ‘z - o ‘zini anglash -  bu insonni  o ‘z “Men”ligi  bilan  aynanlashti- 
rish  b o ‘lib,u  o ‘tmish  va  kelajakni  birlashtirish  hisoblanadi. 
0
‘z 
“Men”ligini  anglash  shuningdek  haqiqat  bilan  bog‘liq  bo"lmagan
297


o ‘zini  idroki,  emotsiyasi  va  fikrlarini  aynanlashtirishdan  ham  qo- 
chish  hisoblanadi.  Shuning bilan aytish kerakki, “Men” hech qanday 
egoizm  bilan  bog‘liq  emas.  Shu  bilan  birga  biz  “Men  shu  mashi- 
nani  olishni  xohlayman”,  “Men  meva yegim  kelayapti”,  deganimiz- 
da “Men”ni  nazarda tutmaymiz.  Bizni  “M en”  -  toza va mutloq  aqlli 
bo‘lib, u kuzatadi,  bilib  boradi,  tahlil  qiladi va xulosa chiqaradi.
Inson  rivojlanib,  o ‘sib  borar  ekan  yoshi  kattalashib  borishi  bilan 
unda  o ‘ziga  xos  tabiiy  va  psixologik jarayonlar  ham  o ‘zgara  bora­
di.  Deylik  o ‘quvchi  o ‘zini  mustaqilligini  va  o ‘zini  alohida  shaxs 
ekanligini  yoshi katta  bo‘lib  borgan  sari  sezib  boradi.  Unda  shu yo- 
shiga  yarasha  munosabatlar  ham  shakllanib  borib  o ‘zligini  taniydi. 
0
‘quvchi  o ‘zini  katta  bo ‘lib  borayotganini  va  uning  oldida  m a’lum 
vazifalar  turganini,  bu  vazifalami  u  bajarishi  shartligi  uning  ongida 
shakllanib boradi.
24-chizm a
298


Inson  o ‘z  o ‘zini  “Men”ligini  anglab  borar  ekan  har  bir  davrga  te- 
gishli  b o ig a n   o ‘zgarishlarni  boshidan kechiradi. Yuqoridagi  chizma- 
da  aynan  shular aks  etdirilgandir.
0 ‘z  -  o ‘zini  anglashni  shakllanishiga:  atrofdagilarni  bergan  ba- 
hosi  va  tengdoshlar  o ‘rtasidagi  status  ta’sir  etadi.  “Men  -  real”  va 
“Men  ideal”laming o'zaro  munosabati  ham  ta ’sir etadi.  0 ‘z  faoliyati 
natijalariga  berilgan  baho  ham  uni  shakllanishiga  ta’sir etadi.
V.S.Merlinning  fikricha  o ‘z - o ‘zini anglash -  bu  murakkab  psix­
ologik  tizim bo‘lib  o ‘zida  to ‘rtta  tarkibiy  qismni  qamrab  oladi.
1)  0 ‘z “Men”  ligini  anglash  ;
2)  0 ‘zini  aynan  mosligini  anglashi;
3)  Shaxsiy psixik  sifatlarni  anglash;
4)  ijtimoiy -  ahloqiy  o ‘z-  o ‘zini  baholash  tizimi.
Bulaming  hammasi  bir  -  biri  bilan  bog‘liq,  lekin  ular  birdan- 
iga  shakllanmaydi.  0 ‘zini  o ‘zi  anglash  deganda  o ‘z  shaxsini,  o ‘z 
“Men”ligini jismoniy,  m a’naviy  va  ijtimoiy  mavjudotligini  anglash 
nazarda tutiladi.
0 ‘quvchi  o ‘z yetilib borishi jarayonida mana shu  kabi  tomonlami 
bosib  o^tadi.  0 ‘quvchining  o ‘zini  “Men”ligini  anglashi  va  kelajak- 
dagi  vazifalari  uni  jamiyatdagi  o lmini  egallashga  va  unga  ta ’sir eta- 
yotgan  obyektiv  omillami  anglab  borishi  natijasida jamiyatda  o ‘z 
o ‘rnini  topishga  intilishini  ko‘ramiz.

Download

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   156   157   158   159   160   161   162   163   ...   196




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish