F. R. Abduraxmonov z. E. Abduraxmonova

K asb  p sixologiyasini  hozirda  O ‘zbek iston d agi  rivoji
Kasb  psixologiyasi  fan  sifatida  0 ‘zbekistonda  mustaqillikni  qo‘lga 
olgandan  so‘ng  taraqqiy  etib  bordi. Albatta  bu  fan  endigina  rivoj  topib 
bormoqda.  Kasb psixologiyasini fan sifatida rivojlanishi ko‘pgina masa­
lalar bilan bogliqdir. Hozirda kasb psixologiyasi fan sifatida oliygohlar- 
ga  o‘qitish  uchun  kiritilgan.  Bu  sohada  yetarli  darsliklar  va  o‘quv 
qollanm alar  ham  yo‘q.  Lekin  shunga  qaramay  o‘zbekistonlik  psixolo-
85

---

glar kasb psixologiyasi  fanini  rivojlantirish uchun intilmoqdalar.
86

---

Kasb  psixologiyasi  fanini  o ‘qitish  uchun  kitoblar  yaratib  kel- 
moqdalar.  Bu  psixologlar  E.G ‘.G‘oziyev  va  K.Q.Mamedovlar  to­
monidan  yozilgan  “Kasb  psixologiyasi”,  Karimova  V.M.  tomoni­
dan  yozilgan  “Kasb  psixologiyasi”  va  psixolog  olim  Anvar  Jalolov 
tomonidan  yozilgan  “Kasb  qanday  tanlanadi”  kabi  kitoblardir.  Bu­
lar  albatta  institutlar  mashtabida  yozilgan.  Lekin  kasb  psixologiyasi 
bo‘yicha mutaxassislar hali yetarli  emas.  0 ‘zbekistonda bu  sohalarni 
mutaxassislarini  tayyorlash  uchun  sharoitlar  mavjud.  Albatta  kasb 
psixologini  b o iish i  ishlab  chiqarishga  va  kasb  tanlashga  o ‘z ta ’sirini 
ko‘rsatadi.  Kasb  psixologi  tomonidan  olib  boriladigan  ilmiy  izlanish 
ishlari  hozirgi  vaqtda  tadbirkorlikni,  kasb  tanlashni  va yoshlarni  o ‘z 
kasblarini  to‘g ‘ri  aniqlab  olishlari  uchun  qulayliklar yaratadi.
Kasb  psixologiyasini  taraqqiyoti  uchun  barcha  sharoitlar  mavjud. 
Bu  ta iim   tizimini  isloh  qilish  bilan  b o g iiq   masalalarda,  “T aiim  
to ‘g ‘risi”  dagi  va  “Kadrlar  tayyorlash  milliy  dasturi”da  o ‘z  ak- 
sini  topgandir.  Hozirda  bizga  yaxshi  kasbni  egallagan  kadrlar  juda 
kerakdir.  Bu  y o id a   ko‘plab  amaliy  ishlar  hayotga  tadbiq  etib  boril- 
moqda.  Bu ishlami  tashkil  etishning o ‘ziga xos  tomonlari  borki,  bular 
haqida  yuqorida  gapirib  o ‘tdik.To‘qimachilik  va yengil  sanoat  uchun 
tayyorlanayotgan  kadrlami  sifatini  ko‘tarish  va  yaxshi  mutaxassis 
boiishlari  uchun  kasbiy  tanlovlardan  o ‘tishlari  va  o ‘zlarida  bunga 
layoqat borliklarini  sinab ko‘rishlari zarur b o ia d i.  M a’lumki  layoqati 
bor  b o ig a n   kasb  egasidan jam iyat  va  o ‘zi  uchun  foydali  amallar ba- 
jariladi.  Insonning  m a iu m   bir  kasblar uchun  kerak  b o ig a n   layoqati 
uni  o ‘z  o ‘mini  topishga  imkoniyatlar  ham  yaratadi.  Shuning  uchun 
ham yurtboshimiz ta iim  tizimini  isloh qilish orqali yangi bir  o ‘zanga 
ko‘tarilishni,  jamiyatimizda  taraqqiyotni  vujudga  keltirishda  yosh- 
laming  o ‘rni  boshqacha  ekanligiga  o ‘z  diqqatlarini  qaratgan  edilar. 
Kasb  psixologiyasi  o ‘zi  sevgan  va  undan  o ‘z  hayotini  qura  oladigan 
mutaxassislami  tarbiyalab  boradi.  Uni  rivojlantirish  va  yoshlarga
87

---

kasb  tanlashlarida  yordam  berish  hozirdagi  muhim  vazifalardan  biri 
hisoblanadi.
0 ‘zbekistonda  kasb  psixologiyasini  rivojlantirish  bu  yoshlami 
o ‘z  kasblarini  to ‘g ‘ri  tanlashlarini  yengillashtirish  demakdir.  Har 
bir  sohani  o ‘rganuvchi  va  shu  sohaga  kerakli  bo‘lgan  iqtidorli 
kasb  egalarini  tanlab  olish  va  shu  y o id a   amaliy  ishlami  hayotga 
tadbiq  qilib  borish  hozirda juda  zam r  b o ig a n   sohadir.  Bu  y o ‘lda 
0 ‘zbekiston  uchun  kasb  sohasiga  ixtisoslashtirilgan  psixologlar 
zam r  b o‘ladi.