F. O‟. Jo‟rayev, G‟. X. Karimov qishloq xo‟jalik ekinlarini sug‟orishda suv tejamkor texnologiyalardan foydalanish

Hosilni  yig‘ishtirish  va  tashish. Uzum  hosilini  o‗z  vaqtida  va  to‗g‗ri 

yig‗ishtirib  olish uchun  hosilni  yig‗ishtirish  rejasini tuzish kerak.  Reja o‗z  ichiga 

olinadigan  hosil  miqdorini  oldindan  aniqlash,  meva  saqlagich  idishlari,  zarur 

bo‗ladigan transport vositalari, quritish maydonchalari. Mahsulotni qishda saqlash 

uchun  omborlar  tayyorlash  va  shu  kabi  bir  qator  ishlab  chiqarish  texnologik 

ishlarni oladi. 

Hosilni yig‗ishtirib olish vaqti uning pishganligi yoki ma‘lum bir mahsulot 

ishlab  chiqarish  uzumning  qandliligi  va  kislotaliligi  bu  maqsad  uchun  yaroqliligi 

bilan  belgilanadi.  Kishmish  navlar  qandliligi  24–25  foizligida,  mayizbop  navlar 

22–23 foizligida uzib olinadi. Oq musallas ishlab chiqarish uchun uzum qandliligi 

17–18%,  qizil  musallas  uchun  18–20  foizligida,  xo‗raki  navlar  tarkibida  qand 

miqdori 16–17% va undan yuqoriligida yig‗ishtirib olinadi. 

Uzum  quritish  yoki  joylarga  yuborish  uchun  mo‗ljallangan  tokzorlarni 

sug‗orish  hosil  yig‗ishtirib  olishdan  2–3  hafta  oldin  to‗xtatilishi  kerak.  Uzumni 

havo  quruq  vaqtda  uzish  kerak.  Xo‗raki  navlar  tanlab,  faqat  pishgan  uzum 

boshlarigina uziladi. Uzum boshlari o‗tkir bog‗ qaychi yoki maxsus qaychilar bilan 

kesiladi,  bunda  uzum  boshini  bandidan  ushlab  turish  kerak.  Zararlangan  yoki 

shikastlangan  mevalar  alohida  joylanadi.  Uzilgan  uzum  boshlari  yashiklarga  yoki 

siqimi  10–12  kg.  li  savatlarga  joylanadi.  Navlarni  aralashtirib  yuborishga  yo‗l 

qo‗yilmaydi. 

Uzumni  qatorning  o‗rtasidan  boshlab  uzish  va  qatorning  ikki  tomonidagi  yo‗lga 

olib  chiqish  kerak.  Uzum  maxsus  shiypon  yoki  joyida  yashiklarga  joylanadi. 

Uzumni  yashiklarga  joylashtirishda  bandlari  pastga  qaratib  qo‗yiladi,  yashikda 

bo‗sh  joylar  bo‗lmasligi  kerak,  bunday  joylarga  massasi  150  g  dan  kam  bo‗lgan 

---

69 

 

uzum  boshlari  joylanadi.  Uzumni  poezdlarda  yoki  samolyotda  jo‗natishda  yashik 

qopqog‗ining ikkita chetki taxtachalari qoqilgan bo‗lishi kerak.  

Yashiklarni taxlashda bu taxtachalar reyka qistirmalar uchun tayanch bo‗lib 

xizmat  qiladi.  Uzum  quritish  uchun  sig‗imi  ko‗pi  bilan  20  kg  li  yashiklarga 

yig‗iladi  va  quritish  punktiga  tashiladi,  u  erda  saralanadi  va  brakka  chiqariladi. 

Ezilgan  va  yaxshi  pishmagan  yirik  uzum  boshlari  g‗ujumlariga  bo‗linadi  va 

keyingi jarayonga uzatiladi.