Ғ. м. қосимов менежмент ўзбекистоп Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги упиверситетлар ва олий техника

Чизиқли ваколат ва мувофиқлаштириш фаолияти­
да чизиқли ваколат «персоналлаштиради» ва бўйсу- 
нувчилар ва бошлиқларнинг ўзаро муносабати сод- 
далашади. Ваколатни олувчи масалалар учун шахеий 
масъулятни ўзига олади ва вакил олдида уларнинг 
қониқарли бажарилиши учун жавоб беради. Агар 
бўйсунувчи қийинчиликка учраса, у ечим учун кимга 
учрашишини билади. Агар айнан бошлиқни ўзи ма- 
салани еча олмаган ҳолдагина юқори команда зан- 
жири бўйича муражаат давом этади.
Ҳолатли бошқариш назарияси билимидан маълум- 
ки, бу ерда ягона бошлиқлик, ягона бошлиқлик та- 
мойили, бошқариш меъёрини чеклаш кабилардан 
раҳбарият фойдаланади.
Самарали вакил юбориш тўсиқлари агар вакил 
қилиб юборилганлар томонидан мўлжалланган ва 
мажбуриятларни яратишга қаратилган бўлса фаоли- 
ятда ўта қудратли куч бўлиши мумкин. Афсуски, агар 
раҳбарият ваколат олганларнинг шахеий сифати ва
121
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

талабини ҳисобга олиш бўйича келишилган интилиш- 
ни қўллай олмаса, у ҳолда раҳбарият учун ҳам ва ва­
колат олганлар учун ҳам катта қийинчиликлар келиб 
чиқиши мумкин.
Вакил қилиб юбориш самарали фикр алмашиш 
(коммуникация) демакдир. Раҳбарда мажбурият бор- 
ки, унга бўйсунувчилар бажариши керак. Бўйсунув- 
чилар раҳбар нима бажарилиши кераклигини аниқ 
тушунишлари керак. Вакил орадаги тўсиқларни ту- 
шунган ҳолда бартараф этиши керак, акс ҳолда ва­
колат самарали ташкил этилмаган бўлади.
Шундай қилиб, айтиш мумкинки, ишлаб чиқа- 
риш (хизмат кўрсатиш) жараёнидаги ўзгаришларга 
қараб бошқариш жараёни ва ташкилий тузилма ҳам 
доимо такомиллашиб боради. Ишлаб чиқариш жара- 
ёнини ташкил этиш ўзгаради қамда бошқариш бўғин- 
лари бўйича вазифаларни тақсимлаш ҳам эскириши 
мумкин. Бошқаришни ташкил этишнинг асосий ме- 
зонлари: асосий ишлаб чиқаришни рационал таш­
кил этиш ва ихтисослаштириш, ишлаб чиқаришни 
бошқаришнинг автоматик тизимини жорий этишни 
таъминлаш имконини берувчи бошқариш вазифала­
рини марказлаштириш ва ихтисослаштириш; бошқа- 
риш тузилмасида поғона (босқич) ларн и н г кўп 
бўлмаслиги, бурчлар ва ҳуқуқларнинг аниқ чегара- 
ланганлиги, бошқаришнинг оддий, пухта ва тежам- 
ли бўлишини таъминловчи ҳужжат шаклларини уни­
фикация 
ҚИЛИШ.