Ф. М. Аюпова, Ю. К. Жабборова г и н е к о л о г и я

6
ой) қон кетиб, қизни камқонлик касалигига олиб келиши мумкин.
Ациклик қон кетиши менархе вақтидан бошланиши ёки менархедан 1,5
— 
2
йил кейин, бирон инфекцион касалликдан кейин, ақлий жисмоний 
чарчаш туфайли юзага келади. 87% ҳолларда эндометрийда гиперпластик 
ўзгаришларни, аденоматоз ва атипик гиперплазия холатларини кўриш 
мумкин, шифокор бундай ҳолатларга эътиборли бўлиши керак.
ЮҚК клиникаси қанча миқдорда қон йўқотганлигига боғлиқ: тез чар- 
чаш, холсизлик, иштаханинг йўқлиги, бош оғриши, юрақни вақти вақти 
билан оғриш ҳоллари кузатилади. Қон анализида тромбоцитлар миқдо- 
рининг ўзгарганлиги, фибриноген концентрацияси пасайиши, қоннинг 
ивиш қобилияти пасайиши кузатилади.
ЮҚКда текшириш усуллари:
1. Базал (тўғри ичак) ҳароратини ўлчаш.
2 
у ТТ ўтказиш.
3. Тўғри ичак орқали текшириш.
4. Умумий қон ва тромбоцитлар сонини текшириш.
5. Қонда прогестерон миқдорини текшириш.
6
. Гонадотроп гормонлар (ФСГ, ЛГ) концентрациясини аниқлаш.
Дифференциал ташхис.
Бачадондан қон кетиши бир қанча бошқа касалликларда ҳам кузати- 
либ, бунинг дифференциал ташхисида қуйидаги патологик ҳолатларни 
эътиборга олиш керак бўлади:
1. Тухумдоннинг гранулёз ҳужайрали ва мезодермал ўсмалари, текома, 
дисгерминома.
2. Бачадон ва қиндаги хавфли ўсмалар (миома, рак).
3. Жинсий аъзолар сили
4. Геморрагик диатез
5. Тромбоцитопения (Верльгоф касаллиги).
6
. Гемофилия С (қиз болаларда X омилнинг етишмаслиги натижасида 
қоннинг ивиши анча суст бўлади).
7. Ангиогемофилия Виллебранд - Юргенс касаллиги - бунда 
қ о н
ивишида иштирок этувчи VIII омил бўлмагани учун қон кетиши 
узоқдавом этади.
8
. Капиллярлар токсик ва аллергик ўзгарганда.
9. Бўқоқ бези, буйрак усти бези, диэнцефал патология.
Даволаш.
Бачадондан ЮҚКни даволаш усуллари шу патологик холатни вужуд- 
га келтирган сабабларни аниқлаб, шу асосда даво чораларини қўллашдан 
иборат. Бу \ар бир беморни чуқур ўрганишни талаб қилади. Даволашни 
асосан икки босқичга бўлиш мумкин:
46

---

қон кетишини тўхтатиш; 
ҳайз циклини тартибга солиш;
Агар касалхонага мурожаат қилган қиз болада ўткир кам қонлик 
белгилари кузатилса: артериал қон босими пасайган, тахикардия, 
холсизлик, гемоглобин миқдори 70 г/литрдан паст бўлса, гематокрит 
20% - бу ҳолда СЗП 300-400 мл, ифезол ва қон ўрнини босувчи эрит- 
малар (стабизол, рефортан) қуйиш зарур, кейин гормонал гемостаз 
усули ва циклик ёки синтетик прогестин билан терапия ўтказилади.