Ф. М. Аюпова, Ю. К. Жабборова г и н е к о л о г и я

Миомаси бўлган аёлларни даволаш 4 тоифага бўлинади.
1. Д аволаш ш арт бўлмаган аёллар; бу тоиф адаги аёлларни ҳар 3-4 
ҳаф тада назорат қи л и б турилади.
2. Ж арроҳлик йўли би л ан д авол ан ад и ган аёллар
3. Гормонал йўл билан д авол ан и ш и л ози м бўлган аёллар
4. Нурлар билан даволаш зарур бўлган аёллар
К онсерватив даволаш асосан горм онлар ёрдам ида олиб б орилади.
Бачадон м иом асин и консерватив даволаш да гормонал воситалардан ге- 
стагенлар, эстроген-гестаген воситалар, гонадоли бери нлар агонистлари ва 
тестостерон ҳосилалари қўллани лад и К онсерватив даволаш ни б ош лаш дан 
олди н бачадон б ў ш л и ғи ш ; қи риб гистологи к-м оф ологи к тек ш и р и л ад и , 
сўнгра гормонлар билан д аволаш ни б ош лаш эарур, ч унки б ем орл арн и н г 
ҳайз ц и к л и н и 2 даврли қи ли ш га эр и ш и ш и м и з керак. Б ун инг учун ге- 
стагенларн и ҳ ай зн и н г и к к и н ч и ярм ида 16-кунидан бериш ни бош лай м и з. 
Гестагенлардан п рогесгерон, дю ф астон, норэти стерон, норколю т, нори- 
стерат, депо-провера, 17-ОПКлар иш лати лади. Гестагенлар- эстроген гор- 
м о н и н и н г организм га и ш л аб ч и қ ар и ш и н и сўн д и рад и , яъни ан таго н и ст 
сиф атида таъсир қи л и б , миома ўсм асини ўсиш дан тўхтатади ва бачадон 
эндом етрийси ги п ер п л ази яси н и н г олд и н и олади.
Ҳ омиладор бўлам ан деб н и я т қи л ган 35 ёш гача бўлган аёлларга гесто- 
генлардан норколю тни (яъни н орэти стерон-5м г дан) 1 донадан 8-10 кун 
давом и да ҳай зн и н г и к к и н ч и ярм ида 15-кунидан 25-кунигача бери лади 
ёки д ю ф астон 1 таблеткадан 11 -кун дан 25- кун гача берилади.
Э строген-гестаген воситалар еки ко м б и н ац и ял аш ган орал кон трац еп- 
тивлар репродуктив ёш даги беморларни даволаш да қ ў ллан и лад и . Э стро- 
ген - гестаген препаратлар 2 хил усулда қ ў л л ан и ли ш и м ум ки н : ац и к л и к
(узлуксиз) ва ц и к л и к (узлукли). Ц и к л и к усулда - гормонал воситалар ку- 
нига 1 таблеткадан ҳ а й зн и н г 5-кун и д ан 25- кун игача (овулен, овидон, ри- 
гевидон, диане-35, м и к р о ги н о н , марвелон, ан теови н , тр и кви лар, три зи с- 
тон, трирегол ва бош қалар) 7 к у н л и к и н тервал билан берилади. А ц и к л и к
усулда бу воситалар 3-6 ой м обай нида к у н и га 1 таблеткадан б ери лади, бу 
воситаларн и прем енопаузада қўллаш ярам ай ди . Бу воситаларн и қўллаш - 
д ан олди н ж игар ва қон ивиш системаси ф а о л и яти н и текш и р и ш талаб 
қ и л и н ад и ва албатта қарш и кўрсатм алар исти сн о қи л и н и ш и шарт.
117

---

Гонадолиберинлар агонистлари - бачадон м иом асини консерватив да- 
волаш учун қ ў лл ан и лад и ган ян ги воситалар ҳисобланади. Улар тухумдон 
ф ао л и яти н и сусайтиради, яън и сунъи й ги п оф и зэктом и я ч ақиради. Бача- 
дон м и ом асин и даволаш да гон адоли бери нлар агонистларидан золадекс, 
декапептил, наф арели н , бусерелин. Бу воситалар ҳар кун и бурунга томи- 
зилади ёки тери остига и н ъ ек ц и я қи л и н а д и , ундан таш қари бу воситалар- 
ни қорин олдига депо и н ъ екц и я қи л и ш ҳам м ум ки н. Бу воситалар жуда 
тез таъсир қи л и б , миоматоз тугун л ар регрессини ч ақ и рад и , б и р о қ даво- 
л аш н и тўхтатгандан сўнг, қи сқа вақт м обайнида ҳайз ц и к л и ти к л а н ад и , 
миома қай тад ан ва тез ўса бош лайди. Гонадолиберинлар агонистлари таъ- 
с и р и н и н г жуда қи сқал и ги туф ай ли уларни пременопауэада ёки ж аррохлик 
д аволаш дан о л ди н қўллаш м ақсадга м увоф иқдир.
М иом ани даволаш ва ҳо м и л ад о р ли кн и н г олди ни олиш м ақсад ид а 38- 
50 ёшгача бўлган аёлларга норколю т 1 таблеткадан ҳайз д ав р и н и н г 5-ку- 
н и дан 25-кун игача бериш м ум ки н.
50 
ёш дан ош ган аёлларга эса \а й з н и бутунлай тўхтатиш учун 17-ОПК- 
ни 12,5% -2 мл 2 ой 1 ҳаф тада 2 м арта, кейин 2ой ҳаф тада 1 м арта, сўнгра 2 
ой 2 ҳаф тада 1 марта қ и л и н ад и . Уни узоқ муддат, йи ллар д авом и да бериш
м ум кин.
45 ёш дан ош ган аёлларга андрогенлардан бериш м ум ки н . Булардан ом- 
надрен-250мг ёки сустанон 250мг, 1мл дан 1ойда 1 марта 3 ойгача тавси я 
қи л и н ад и . Агар булар топилм аса, ўрнига тестостерон проп и он атн и 25%- 
1мл 5 кун ҳар кун и 1 маҳал м уш ак орасига ю борилади. К ейин 5та уколн и 
кунора ва ян а 5та уколни 2 кун да 1 м арта, ҳаммаси бўлиб 15 тага етка- 
зилади ёки ҳайз ц и к л и н и н г 7-14-21-кунлари тавсия қ и л и н и ш и м ум ки н . 
Агар миома Б Қ К билан кузатилса, 5% тестостерон проп ионат 1,0 3 ой 
м обай нида ю борилади. А ндрогенларни Б Қ К гирсутизм аломатлари бўлса, 
менопауза даврида ги п ерк альц и ем и я ва либидо пасайган ҳолатларда тав- 
сия қи л и н м ай д и .
М иома 1% ҳолларда эн д о м етр и й н и н г раки ёки сарком асига ай л ан и ш и
м ум ки н. Ш унин г учун даволаш даврида 3 ой ўтгач бачадон и ч и н и қи- 
риб гистологик текш и ри ш ва шу билан бирга \а й з ц и к л и н и ф у н кц и о н ал
тестлар ёрдам ида д ои м и й назорат қи л и б туриш керак. И лож и б орича ҳайз 
ц и к л и н и н г и к к и ф азал и бўлиш ига эри ш и ш керак.
Гормонал воситаларн и қўллаш га қарш и кўрсатм алар:ан ам н езид а тром - 
боэм болия ва тром боф лебит, веналар варикоз кен гай иш и, ги п ертон и я ка- 
салли ги , ж и гар ва ўт йуллари касал л и к л ар и , ревматизм, қ ан д л и диабет, 
отосклероз, ёмон сиф атли ўсмалар туф ай ли ўтказилган операци ялар.