Ф. Жуманова, С. Авазова, Г. Жобборова, У. Хуснетдинов

 
5.2. Дидактиканинг объекти, предмети, вазифалари ва асосий 
категориялари (тушунчалари) 
 
Дидактиканинг объекти – таълим соҳаси, ўқитувчи ва ўқувчининг муш-
тарак фаолияти (5.1-расм).
 

---

128 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
педагогиканинг илм-маърифат мазмуни ва таълим 
муаммоларини тадқиқ этадиган бир қисми
 
Муҳаммад ал-
Хоразмий, Абу Наср 
Форобий, Абу 
Райҳон Беруний, 
В.Ратке, 
Я.Коменский ва 
И.Гербартнинг 
дидактик
қарашлари 
ДИДАКТИКА 
замонавий дидактика –
таълим назарияси ва технологиялари 
ҳақидаги фан
 
Объекти:
 
таълим соҳаси, ўқитувчи ва ўқувчиларнинг 
муштарак фаолияти
Предмети:
 
ўқитиш ва ўқиш жараёнлари: омиллари, шарт-
шароитлари, натижалари
Хусусий 
дидактика– 
таълим (ўқитиш) 
методикаси.
 
Ҳар бир ўқув фани 
- ўз методикаси ва 
технологияларига
эгалиги 
кимга, нимани, қачон, қаерда, қандай ўргатиш 
(ўқитиш) муаммоларини ишлаб чиқиш
Вазифалари
:-
 
Тушунчалари:
и
 
таълим; ўқитиш; ўқиш; маълумот; билим; 
кўникма; малака; таълимнинг мақсади; таълим 
мазмуни; таълимнинг ташкилий шакллари, 
таълим методлари; таълим воситалари; таълим 
назорати, таълим натижалари
5.1-расм. Дидактиканинг объекти, предмети, вазифалари ва асосий тушунчалари 

---

129 
Дидактиканинг предмети – ўқитиш ва ўқиш жараёнлари: омиллари, 
шарт-шароитлари, натижалари (5.2-расм).
 
Дидактиканинг вазифалари - кимга, нимани, қачон, қаерда, қандай ўрга-
тиш (ўқитиш) муаммоларини ишлаб чиқишдан иборат.
“Таълим” - дидактиканинг бош категорияси бўлиб, “ўқитиш”, “ўқиш”, 
“таълим мақсади”, “илм-маърифат мазмуни”, “таълим қонунлари”, “таълим 
тамойиллари”, “таълим методлари”, “таълимни ташкил этиш шакллари” эса 
асосий категориялар сирасига киради. Сўнгги пайтларда “билим”, “кўникма”, 
“малака”, “маълумот”, “таълим воситалари”, “таълим назорати”, “таълим на-
тижалари” каби дидактик тизим ва таълим технологияларига оид тушунчалар-
га ҳам дидактик категория мақомини бериш таклиф этилмоқдаки, бу уларнинг 
ўзаро узвий боғлиқлигидан далолот беради (5.3-расм).
Таълим - таълим олувчиларнинг илмий билим, кўникма ва малакаларни 
эгаллаш, ижодий қобилияти, дунёқараши ва ахлоқий эътиқодини ривожланти-
риш ҳамда фаол ўқув-билиш фаолиятини ташкил этиш ва рағбатлантиришга 
йўналтирилган педагогик жараён. 
Ўқитиш – ўқувчиларнинг ўқув-билиш фаолиятини бошқариш; таълим 
жараёнининг таркибий қисмларидан бири; ўқитувчи фаолияти. 
Ўқиш – билим, кўникма, малака ва компетенцияларни эгаллаш жараёни; 
таълим жараёнининг таркибий қисмларидан бири; ўқувчи фаолияти.