Ф. Жуманова, С. Авазова, Г. Жобборова, У. Хуснетдинов

рейтинг назорати - ўқувчиларнинг билим 
савияси ва ўзлаштириш даражаси кўрсат-
кичларини жорий (оғзаки сўров, тест, суҳбат, 
назорат иши, уй вазифасини текшириш), ора-
лиқ (ёзма ва оғзаки сўров, тест) ва якуний 
(таянч тушунча ва ибораларга асосланган 
“ёзма иш”) аниқлаш ва баҳолаш
.
Назорат қилиш
шакллари: 
 
 оммавий назорат қилиш; 
 гуруҳни назорат қилиш; 
 индивидуал назорат қилиш; 
 ўз-ўзини назорат қилиш 
 
10.2-расм. Педагогик назорат турлари, методлари ва шакллари
Педагогик назорат - 

---

246 
лака ва компетенциялар шаклланганлик даражасини мунтазам равишда тек-
ширишни ўз ичига олади. Бу даражаларни текшириш фаннинг ҳар бир мавзуси 
бўйича кундалик балл (баҳо) қўйиб боришни назарда тутади. Жорий назорат 
ўқитувчини ҳар бир ўқувчи-талабанинг ўқув фаолияти бўйича тезкор маълу-
мотлар билан таъминлайди ва ўқитиш жараёнини бошқаришда яхши натижа-
лар беради, ўзлаштирмаган ўқувчи-талабаларни ўз вақтида аниқлайди ва 
ўзлаштирмаслик сабабларини бартараф этиш бўйича чора-тадбирлар ишлаб 
чиқишга асос бўлади; 
3) оралиқ текшириш (назорат) - ўқув дастурининг бир қисми тугаган-
да амалга оширилади ва у ёзма назорат иши ёки тестлар кўринишида олиб бо-
рилади. У икки хил шаклда бўлиши мумкин:
а) мавзуий назорат – маълум бир мавзулар ўрганилгандан кейин билим, 
кўникма, малака ва компетенцияларнинг ўзлаштирилиши;
б) даврий назорат - фаннинг муайян бўлими ёки катта мавзуси бўйича 
билим, кўникма, малака ва компетенцияларнинг ўзлаштирилиши; 
Бу назорат орқали ўқувчи-талабалар томонидан тегишли ўқув фанининг 
муайян боби ёки бўлимлари ўзлаштирилганлиги текширилади. Оралиқ назо-
ратни ўқитувчи дарс жадвали асосида ва дарсда ўқув материалининг ўзига хос 
хусусиятини ҳисобга олган ҳолда ўтказиши мумкин. 
Оралиқ назорат ўтказишдан олдин ўқувчи-талабалар огоҳлантирилади. 
Ҳар бир оралиқ текшириш алоҳида-алоҳида шкала асосида баҳоланади; 
4) босқичли текшириш (назорат) - чорак, ярим йил (семестр) ва ўқув 
йили тугаганда оғзаки, ёзма имтиҳон ҳамда тест синовлари кўринишида амал-
га оширилиб, унга асосан ўқувчи-талабанинг якуний баҳоси, рейтинги аниқла-
нади ва ўқувчи-талабани кейинги синфга (курсга) ўтказишга қарор қилинади; 
5) якуний текшириш (назорат) – муайян бир таълим мурлари, масалан,  
таянч, умумий ўрта, ўрта махсус, профессонал ёки олий таълим тугаганидан 
сўнг якуний давлат аттестацияси шаклида ўтказилиб, таълим-тарбия олиш-
да эришилган даража ташхисланади. Назорат қилишнинг барча турлари ўзига 
хос назорат қилиш методлари воситасида ўтказилади.