F I z I k a o’quv qo’llanma



Download 10,16 Mb.
Pdf ko'rish
bet134/303
Sana06.08.2021
Hajmi10,16 Mb.
#140212
1   ...   130   131   132   133   134   135   136   137   ...   303
Bog'liq
FIZIKA (Oquv qollanma)

MUHITLARDA ELЕKTR TОKI 

 15.1 Metallarda elektr toki. Metallar klassik elektron nazariyasi. 

Metallarda  elektr  tok  tashuvchilar  elektronlar  ekanligi  tajribada  tasdiqlangan. 

Metallar  klassik  elektron  nazariyasiga  Drude  (1900)  yil  asos  solgan,  (1904) Lorens 

tomonidan rivojlantirilgan.   

 

Kristall  panjaradagi  erkin  elektronlar  va  ionlar  T=0  K  dan  farqli  t-rada 



issiqlik  harakatda  bo‘ladi.  Erkin  elektronlar  kristall  panjara  hajmi  bo‘yicha  turli 

yo‘nalishda  turli  to‘siqlar  bilan  erkin  harakat  qiladilar  shuning  uchun  ularni 

electron  gaz  deb  qarab  ideal  gaz  qonunlarini  qo‘llash  mumkin. 

ϑ

o‘r 



~  10

5

  m/s. 

Erkin  elektronlarning  issiqlik  harakati  tartibsiz  bo‘lganligi  sababli  o‘tkazgichda 

elektr  toki hosil bo‘lmaydi.  

 

O‘tkazgichlar  uchiga  Δφ-qo‘yilganda  elktronlarni  tartibli  harakat  o‘rtacha 



tezlik 

ϑ

o‘r



=10

-3

m/s.  Metall  o‘tkazgichlarda  elektr  signallarning  bir  lahzada 


 

228 


uzatilishiga  sabab,  ularda  elektr  maydon  c=3·10

8

  m/s  tezlik  bilan  taqalishidadir. E- 

ta’sirida elektron  tezligini  oladi.  

                  

F

m

e

m

F

a

   


 

 

      



          (15.1) 

Erkin  elektronni  ionlar  bilan  ketma-ket  to‘qnashish orasidagi vaqtni τ, bosib 

o‘tgan masofasini  deb belgilaymiz.  l-erkin  yugurish  yo‘li  

l

   


 

 

 



 

 

Ikki  to‘qnashish orasida elektron  quyidagi  maksimal  tezlikka  erishadi. 



ϑ -issiqlik 

harakat  tezligi 



E

m

el

a

U

max


   

 

 



 

 

E



m

el

g

U

U

r

o

2

0



max

`

 



 

 

 



 

 

                                                     



E

m

nl

e

enU

j

r

o

2

2



`

  

 



         (15.2) 

,

E



j

 

 



m

nl

e

2

2



 

σ – solishtirma  elektr  o‘tkazuvchanlik,  erkin  yugurish  yo‘li proporsional bo`ladi.  

 


Download 10,16 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   130   131   132   133   134   135   136   137   ...   303




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish