F. I. Salomova, L. K. Abdukadirova, X. A. Sadullayeva, S. A. Sharipova mutaxassislikka kirish

MUNDARIJA
 
 
 
 
 
K I R I SH…………………………………………………………….  3 
1. 
Tibbiy profilaktika yo‘nalishida gigiyenaning o‘rni. Gigiyenaning 
bo‘limlari…………………………………………………………….. 
7 
1.1. 
Gigiyena fani, uning maqsadi va vazifalari....................................... 
8 
1.2. 
Gigiyena fanining rivojlanish tarixi…………………………………..  9 
1.3. 
Tibbiy ta’lim tizimida gigiyenaning tutgan o‘rni…………………..... 
14 
1.4. 
Gigiyenaning bo‘limlari …………………………………………….. 
15 
1.5. 
Inson ekologiyasi va aholi salomatligi haqida tushuncha…………….  23 
1.6. 
O‘zbekiston Respublikasining “Aholining sanitariya  epidemiologik 
osoyishtaligi to‘g‘risida”gi qonuni……………………………………  29 
1.7. 
Gigiyenik me’yorlarning ahamiyati. Gigiyenik me’yorlar, qoidalar va 
reglamentlar haqida tushuncha………………………………………. 
32 
1.8. 
O‘zbekiston Respublikasidagi gigiyenik normativlar………………... 
33 
1.9. 
Gigiyenik me’yor va reglamentlarni ishlab chiqishga bo‘lgan 
umumiy yondoshishlar……………………………………………......  36 
2.0 
O‘ zbekiston Respublikasida    davlat sanitariya    nazorati.    Aholini 
sanitariya-epidemiologik osoyishtaligini ta’minlash………………. 
40 
2.1 
Sanitariya nazoratini olib borishdagi SEOA  vrachi faoliyatining 
huquqiy asoslari…………………………………………………….. 
45 
2.2. 
O‘zR ning “Aholining sanitariya-epidemiologik osoyishtaligi 
to‘g‘risida”gi qonuni………………………………………………….  46 
2.3. 
SEOA  tuzilishi.  SEOA  sanitariya-gigiyena bo‘limi faoliyati haqida 
tushuncha……………………………………………………………. 
69 
2.4. 
 Sanitariya-epidemiologik 
osoyishtalik agentligining aso-
siy vazifalari……………………………………………………… 
72 
2.5. 
Sanitariya-epidemiologik  osoyishtalik agentligi  bo‘limlarining  ish 
vazifalari………………………………………………………….. 
76 
2.6. 
O‘zRda  Sanitariya epidemiologiya xizmati strukturasi. Respublika 
sanitariya-epidemiologiya xizmati faoliyati va uni malakali kadrlar 
bilan ta’minlanish masalalari…………………………………………  83 
2.7. 
Gigiyenada qo‘llanadigan usullar haqida tushuncha Sanitar tekshiruv 
usullari va ularning ahamiyati………………………………………...  94 
2.8. 
Ogohlantiruvchi sanitariya nazorati…………………………………..  106 
2.9. 
 Joriy sanitariya nazorati…………………………………………….. 
107 
3. 
Kommunal gigiyena fani haqida tushuncha.  Kommunal gigiyena 
bo‘limining tekshiruv  ob’yektlari haqida tushun-
cha……………………………..……………………………………. 
115 
 
 
 
3.1. 
Kommunal gigiyenada qo‘llaniladigan tekshirish usullari…………...   116 

---

346 
 
3.2. 
Kommunal gigiyenada  sanitariya nazoratini tashkil qilish va 
o‘tkazishda shifokor faoliyatining huquqiy asoslari………………….  118 
3.3. 
Havo muhiti gigiyenasi……………………………………………. 
125 
3.4. 
Havo muhitining kimyoviy tarkibining fiziologik va gigiyenik 
ahamiyati …………………………………………………………..... 
129 
3.5 
Havo muhitining biologik xossasi…………………………………….  134 
3.6. 
Xonalar  mikroiqlimi ko‘rsatkichlarini tekshirish  gigiyenik baholash 
asoslari………………………………………………………………...  135 
3.7. 
Xonalar havosining tozaligini tezkor usulda tyekshirib baholash 
asoslari………………………………………………………………..  143 
3.8. 
Havoning baktyeriologik ifloslanganligini aniqlash usullari…………  145 
4.0. 
Suv - salomatlik omili……………………………………………….. 
154 
4.1. 
Markazlashgan va mahalliy suv ta’minoti haqida tushuncha…………  162 
4.2. 
Laboratoriya tekshirishlari uchun suv namunalarini olish usullari. ….  168 
4.3. 
Suv namunasini olish qoidalari..................................................... 
169 
4.4. 
Suvning fizikaviy va organolyeptik xossalarini aniqlash…………….  170 
5.0. 
Tuproq muhitining gigiyenik va epidemiologik ahamiyati, tuproq 
muhitining ifloslanishi va o‘z-o‘zidan tozalanishi……………………  179 
6.0. 
Ovqatlanish gigiyenasi fani. Ovqatlanish gigiyenasi bo‘limining 
tekshirish obyektlari…………………………………………………. 
186 
6.1 
Oziq-ovqat mahsulotlaridan laborator tekshirish uchun namunalar 
olish………………………………………………………………….. 
190 
6.2. 
Kunlik ovqatlanish me’yorlari. Taomnoma…………………………. 
192 
6.3. 
Alimentar kasalliklar haqida tushuncha………………………………  194 
6.4. 
Oqilona ovqatlanish haqida tushuncha……………………………….  204 
7.0. 
Bolalar va o‘smirlar gigiyenasi fani haqida 
tushun-
cha…………………………………………………………………….  211 
7.1. 
Bolalar va o‘smirlar gigiyenasi bo‘limining tekshiruv obyektlari 
haqida tushuncha…………………………………………………...... 
211 
7.2. 
Bolalar va o‘smirlarning jismoniy rivojlanishi gigiyenik tadbirlarning 
asosi ekanligi………………………………………………………… 
212 
7.3. 
Davlat sanitariya epidemiologiya nazorat markazlaridagi bolalar va 
o‘smirlar gigiyenasi bo‘yicha vrachlar faoliyatining yo‘nalishlari…. 
219 
7.4 
Bolalar va o‘smirlarning jismoniy rivojlanish ko‘rsatkichlari va 
ularni baholash haqida tushuncha. Salomatlik guruhlari……………. 
223 
8.0. 
Mehnat gigiyenasining umumiy asoslari. Mehnat gigiyenasi bo‘limi 
tekshiruv 
ob’yektlari haqida tushuncha. Davlat sanitariya 
nazorati………………………………………………………………..  245 
8.1. 
Ishlab chiqarishga doir zararlar va kasb kasalliklari haqida 
tushuncha……………………………………………………………..  247 
8.2. 
Ruhiy fiziologik guruhlarga kiruvchi omillarga gigiyenik ta’rif……. 
249 
 
 
 
8.3. 
Ishlab chiqarish muhitidagi fizikaviy omillarning gigiyenik 
ahamiyati, ularning zararli ta’sirini oldini olish tadbirlari……………  253 

---

347 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
8.4. 
Ishlab chiqarish muhitidagi biologik omillar…………………………  263 
8.5. 
Umumiy ta’sir ko‘rsatuvchi ishlab chiqarish kimyoviy omillariga 
umumiy gigiyenik ta’rif, zararli ta’sirlarni oldini olish tadbirlari ….. 
265 
8.6. 
Ishlab chiqarishga doir omillarning spetsifik ta’sirlariga gigiyenik 
xarakteristika………………………………………………………….  267 
8.7. 
Ishlab chiqaruvchi obektlarda Davlat sanitariya nazoratini olib 
borishda SEOA vrachi faoliyatining huquqiy aspektlari…………... 
276 
9.0. 
Radiatsion gigiyena fani haqida tushuncha. radiologik bo‘limning 
tekshiruv obyektlari haqida tushuncha………………………………..  288 
9.1. 
Radiatsion gigiyena sohasidagi gigiyenik reglamentlash……………..  296 
9.2. 
Dozimetrik nazorat……………………………………………………  300 
9.3. 
INMdan foydalanuvchi obyektlar ustidan o‘rnatiladigan 
ogohlantiruvchi va joriy sanitariya nazorati…………………………. 
303 
9.4. 
Ochiq va yopiq turdagi INM haqida tushuncha……………………… 
305 
9.5. 
Radiatsion halokatlardagi radiatsion   xavfsizlik……………………..  310 
10.0 
Mikrobiologiya fani, uning vazifalari va tekshirish obyektlari haqida 
umumiy tushuncha…………………………………………………….  315 
10.1. 
Bakteriologik, virusologik va serologik laboratoriyalarni tashkil 
qilinish prinsiplari…………………………………………………….  316 
10.2. 
Bakteriologik laboratoriyalarda ishlash qoidalari…………………….  321 
11.0. 
Epidemiologiya fani, uning vazifalari va tekshirish obyektlari haqida 
umumiy tushuncha…………………………………………………….  329 
12.0. 
Sog‘lom turmush tarzining gigiyenik asoslari. shaxsiy gigiyena…….  336 
 
Foydalanilgan adabiotlar…………………………………………….. 
343 

---

348